Golfersbenen (wandelbenen): Ontsteking van kleine bloedvaten

Patiënten met golfersbenen lijden aan een goedaardige aandoening waarbij de kleine bloedvaten in de huid en het onderhuidse weefsel ontstoken raken. Deze aandoening leidt meestal tot opgezwollen onderbenen en een jeukende huiduitslag. Golferbenen komen vaker voor bij ouderen en vereisen vaak een tijdelijke onderbreking van sportactiviteiten. Dankzij enkele huismiddeltjes herstellen de meeste patiënten meestal binnen enkele dagen. Indien nodig kunnen krachtigere medicijnen worden voorgeschreven om de symptomen te verlichten.

• Synoniemen
• Oorzaken van golfersbenen
• Risicofactoren voor ontsteking van kleine bloedvaten
• Symptomen: Jeuk en huiduitslag aan de onderbenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van inspanningsgeïnduceerde vasculitis
• Prognose van golfersbenen
• Complicaties van golfersbenen
• Preventie van golfersbenen
• Langdurige effecten en levensstijl

Synoniemen

Synoniemen voor golfersbenen zijn:

• Golfersvasculitis
• Inspanningsgeïnduceerde vasculitis
• Wandelbenen

Oorzaken van golfersbenen

Inspanningsgeïnduceerde vasculitis is een type vasculitis (ontsteking van de bloedvaten) waarbij kleine bloedvaten worden aangetast. Vasculitis ontstaat wanneer het immuunsysteem per ongeluk de bloedvaten aanvalt. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door langdurige inspanning, zoals langdurig staan of lopen, vooral bij warm en vochtig weer. De exacte oorzaak van deze aandoening is nog onbekend (anno oktober 2020). Mogelijk falen de temperatuurregulerende mechanismen in de kuitspieren, wat kan leiden tot verminderde veneuze terugkeer en verstoorde bloedstroom.

Risicofactoren voor ontsteking van kleine bloedvaten

De meeste patiënten met golfersbenen zijn vrouwen ouder dan vijftig jaar. Deze patiënten zijn vaak gezond en actief.

Veelvoorkomende activiteiten die wandelbenen kunnen veroorzaken zijn:

• Golfen
• Joggen en hardlopen, vooral over lange afstanden
• Klimmen
• Stepaerobics
• Wandelen en trektochten
• Zwemmen

Symptomen van golfersbenen ontstaan vaak door overmatige inspanning bij hogere temperaturen. Genetische of familiale factoren kunnen ook bijdragen aan de gevoeligheid voor deze aandoening.

Symptomen: Jeuk en huiduitslag aan de onderbenen

De symptomen van golfersbenen zijn meestal minder ernstig dan bij andere vormen van vasculitis. Bij golfersbenen worden één of beide onderbenen en de dijen aangetast. De symptomen kunnen bestaan uit:

• Huiduitslag op blootgestelde delen van de huid, met vrijwaring van de huid bedekt door sokken of kousen
• Intense jeuk, een stekend gevoel, pijn of brandende sensaties
• Oedeem (zwelling) van de aangetaste ledemaat/ledematen
• Rode vlekken, netelroosachtige letsels en purpura (paarse vlekken)

De patiënt ervaart doorgaans geen koorts, algemeen ziek gevoel of andere symptomen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De diagnose van inspanningsgeïnduceerde vasculitis kan soms uitdagend zijn. De diagnose is voornamelijk gebaseerd op de medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek. In sommige gevallen kan de arts aanvullende onderzoeken aanvragen, zoals een bloedonderzoek, beeldvormende onderzoeken zoals een echografie en röntgenfoto, en/of een huidbiopsie. Deze tests helpen om andere oorzaken van cutane vasculitis uit te sluiten en te bepalen of andere organen betrokken zijn, wat kan wijzen op een diagnose van 'systemische vasculitis'.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnose van golfersbenen omvat andere vormen van cutane of systemische vasculitis.

Behandeling van inspanningsgeïnduceerde vasculitis

Om de symptomen van golfersbenen te verlichten, moet de patiënt tijdelijk krachtige oefeningen vermijden. Het is ook raadzaam om de aangetaste ledemaat/ledematen omhoog te leggen. Het dragen van elastische compressiekousen kan het ongemak verlichten en het genezingsproces versnellen. Compressiekousen kunnen mogelijk ook helpen om de aandoening te voorkomen. Daarnaast kunnen niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en antihistaminica worden ingenomen om jeuk en brandende sensaties te verminderen. Patiënten met terugkerende episodes van golfersbenen moeten vooral bij warm weer krachtige oefeningen vermijden. In ernstige gevallen van golfersbenen, zoals blaarvorming of huidzweren, kan de arts systemische corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) voorschrijven, zoals Prednison.

Prognose van golfersbenen

De huidletsels verdwijnen meestal binnen enkele dagen tot drie tot vier weken. Soms kan een paarse tot bruine huidmarkering langer aanhouden.

Complicaties van golfersbenen

Hoewel golfersbenen doorgaans een goedaardige aandoening zijn, kunnen er verschillende complicaties optreden als de aandoening niet goed wordt beheerd. Enkele mogelijke complicaties worden hieronder beschreven.

Chronische huidproblemen

Een langdurige of herhaalde blootstelling aan de factoren die golfersbenen veroorzaken, kan leiden tot chronische huidproblemen. Dit kan zich uiten in blijvende huidverkleuringen, zoals bruine of paarse vlekken die maandenlang aanhouden, zelfs nadat de oorspronkelijke symptomen zijn verdwenen.

Infecties

Bij ernstige gevallen van golfersbenen kan de huid sterk beschadigd raken, wat de kans op infecties vergroot. Het krabben aan jeukende huiduitslag kan leiden tot open wonden die vatbaar zijn voor bacteriële infecties. Dit kan resulteren in huidinfecties zoals cellulitis of abcessen, die medische behandeling vereisen.

Huidzweren

In sommige gevallen kunnen de huiduitslag en zwelling zo ernstig worden dat ze leiden tot de vorming van huidzweren. Deze zweren kunnen pijnlijk zijn en genezen vaak langzaam, wat het risico op secundaire infecties verhoogt en de levenskwaliteit beïnvloedt.

Schaal- en littekenvorming

Bij ernstige of chronische gevallen van golfersbenen kunnen er onregelmatige huid- en littekenvorming optreden. Dit kan esthetische zorgen veroorzaken en in sommige gevallen pijn of ongemak met zich meebrengen, vooral als de huid blijft schilferen of dikker wordt door cicatriciale veranderingen.

Vasculaire complicaties

Hoewel zeldzaam, kunnen langdurige of ernstige gevallen van vasculitis leiden tot vasculaire complicaties. Dit kan zich uiten in chronische problemen met de bloedvaten, zoals een verminderde bloedcirculatie in de getroffen ledematen, wat kan bijdragen aan pijn en een verminderd functioneren.

Impact op de levenskwaliteit

De symptomen van golfersbenen, zoals jeuk en pijn, kunnen de dagelijkse activiteiten en levenskwaliteit van een patiënt aanzienlijk beïnvloeden. Chronische symptomen of terugkerende episodes kunnen leiden tot slaapstoornissen en beperkingen in fysieke activiteiten, wat een negatieve impact heeft op de algemene gezondheid en welzijn.

Het is belangrijk dat patiënten met golfersbenen nauw samenwerken met hun zorgverleners om de aandoening effectief te beheersen en mogelijke complicaties te voorkomen. Bij aanhoudende of verergerende symptomen moet medische hulp worden ingeroepen om een passende behandeling te krijgen en verdere complicaties te vermijden.

Preventie van golfersbenen

Om het risico op het ontwikkelen van golfersbenen te verminderen, kunnen de volgende preventieve maatregelen worden genomen:

• Vermijd langdurige, intensieve fysieke inspanningen, vooral bij warm en vochtig weer.
• Draag ademende, comfortabele kleding en schoeisel tijdens het sporten.
• Neem regelmatig pauzes tijdens lange periodes van staan of lopen.
• Zorg voor een goede hydratatie en voeding om de huid en bloedvaten gezond te houden.

Langdurige effecten en levensstijl

Voor patiënten die herhaaldelijk last hebben van golfersbenen, kan het nuttig zijn om levensstijlveranderingen door te voeren. Regelmatige lichaamsbeweging, een evenwichtig voedingspatroon en het vermijden van overmatige inspanning kunnen helpen om de symptomen te beheersen en verdere episodes te voorkomen. Het is belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren en indien nodig advies van een zorgverlener in te winnen om het welzijn te waarborgen.

Lees verder

• Vasculitis: Ontsteking van bloedvat door ziekte of medicatie