Leverbotinfectie: Parasitaire ziekte door platwormen

Zeer zelden kampen patiënten met een leverbotinfectie. Deze parasitaire infectie die vrijwel niet tot stand komt in ontwikkelde landen, is het gevolg van een besmetting met leverbotten (soort parasitaire platwormen). Patiënten krijgen te maken met de ziekte door het eten van besmette vis of het drinken van besmet water. De ziekte, die niet overdraagbaar is van mens tot mens, leidt tot onder andere gewichtsverlies, koorts, buikpijn en misselijkheid, al komen ook andere symptomen tot uiting. Een wormdodend medicijn doodt de parasieten. Het is belangrijk om steeds behandeld water te drinken en groenten te koken die in risicovolle gebieden zijn geteeld.

• Epidemiologie van leverbotinfectie
• Oorzaken: Besmetting met leverbotten (parasitaire platwormen)
• Parasieten
• Overdracht
• Symptomen
• Buikpijn
• Gewichtsverlies
• Koorts
• Leverziekte
• Malaise
• Misselijkheid, diarree en braken
• Netelroos
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van fascioliose
• Preventie van ziekte door parasieten
• Complicaties

Epidemiologie van leverbotinfectie

Leverbotten tasten mogelijk iedereen aan, maar meestal komt de infectie uitsluitend tot stand in ontwikkelingslanden bij patiënten die in de buurt van vee leven. Ook in bepaalde gebieden in Australië, Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië is de parasiet aanwezig. De jaarlijkse wereldwijde incidentie bedraagt naar schatting 2,4 miljoen.

Oorzaken: Besmetting met leverbotten (parasitaire platwormen)

Parasieten

Leverbotten zijn parasitaire platwormen die leven in de galwegen en de lever van geïnfecteerde dieren. Deze parasieten veroorzaken fascioliose, een ziekte die vooral runderen en schapen treft maar soms ook mensen aantast. Twee soorten leverbotten infecteren mogelijk mensen, namelijk Fasciola hepatica en Fasciola gigantica.

Overdracht

De infectie komt tot stand door:

• het drinken van besmet water
• het eten van besmette zoetwatervis op plaatsen waar de leverbotten leven
• het eten van rauwe lever van geïnfecteerde dieren
• het eten van zoetwatergroenten (zoals waterkers)
• het kauwen op grassprieten die met besmette ontlasting in contact zijn geweest.
• het wassen van groenten of fruit met besmet water

Een leverbotinfectie kan niet verspreid worden van persoon tot persoon.

Symptomen

Circa de helft van de patiënten met leverbotten ontwikkelen nooit symptomen van fascioliose. Zij realiseren zich misschien niet eens dat ze die hebben. Andere patiënten ervaren pas vele jaren later symptomen nadat de parasieten het lichaam zijn binnengedrongen. Leverbotten blijven onbehandeld mogelijk twintig tot dertig jaar in het lichaam van een patiënt leven. Een leverbotziekte is acuut, subacuut of chronisch, afhankelijk van de grootte van de infectie en hoe snel deze wordt opgelopen. De tekenen komen tot stand doordat de wormen door de darm naar de lever en galwegen reizen.

Buikpijn

De leverbotten gaan eerst van de darmen naar de lever. Hiervoor moeten de platwormen graven in de bekleding van de lever, hetgeen pijn in de rechterbovenbuik veroorzaakt. Jaren na besmetting ervaart een patiënt mogelijk periodes waarin de galwegen worden geblokkeerd (galwegobstructie), hetgeen ook buikpijn met zich meebrengt.

Gewichtsverlies

Patiënten met fascioliose kampen met een gebrek aan eetlust en daardoor ontstaat gewichtsverlies wanneer dit langdurig aanhoudt.

Koorts

Koorts komt het meest voor in de vroege stadia van de infectie en wanneer een verstopping van de galwegen tot stand komt.

Leverziekte

Ook verschijnen symptomen van een leverziekte, zoals een leververgroting en geelzucht.

Malaise

Malaise duidt op een algemeen ziek gevoel. Dit verschijnt meestal in de vroege stadia en tijdens een galwegobstructie. Tussen de episodes verdwijnt het algemeen ziek gevoel bij de meeste patiënten.

Misselijkheid, diarree en braken

Braken, diarree en misselijkheid komen vooral tot uiting tijdens de vroege stadia van de leverbotinfectie of anders tijdens een blokkering van de galwegen. Deze symptomen houden enkele weken tot enkele maanden aan, afhankelijk van de ernst van de infectie.

Netelroos

Het immuunsysteem reageert vaak op de leverbotten, waardoor netelroos (huiduitslag met jeukende bultjes) op het lichaam verschijnt. Dit symptoom komt het meest voor in de vroege stadia van de infectie, omdat de leverbotten zich in de lever nestelen.

Diagnose en onderzoeken

Sommige artsen diagnosticeren de aandoening mogelijk niet omdat de symptomen van fascioliose vergelijkbaar zijn met veel andere aandoeningen. De diagnose van een leverbotinfectie is pas mogelijk wanneer volwassen leverbotten aanwezig zijn waarvan de eieren in de ontlasting zijn overgegaan. De diagnose gebeurt dan door middel van een ontlastingsonderzoek waarin de eieren gedetecteerd worden. Verder bemerkt de arts tijdens het lichamelijk onderzoek een vergroting van de lever (hepatomegalie), symptomen van bloedarmoede en geelzucht.

Behandeling van fascioliose

Het medicijn Triclabendazol behandelt een leverbotinfectie. Dit wormdodend geneesmiddel doodt de leverbotten en hun eieren. Ook pijnstillers zijn inzetbaar om sommige symptomen te behandelen, zoals pijn en diarree. Chirurgie is sporadisch nodig wanneer de symptomen evolueren in cholangitis, een ontsteking van de galwegen in de lever die gepaard gaat met onder andere koorts en buikpijn.

Preventie van ziekte door parasieten

Het is mogelijk om een leverbotinfectie te voorkomen door:

• al het onbehandelde water te koken
• alle groenten te koken die in de buurt van vee en schapen zijn geteeld
• drinkwater niet rechtstreeks te drinken uit een beek in de buurt van vee en schapen
• geen rauwe vis te consumeren
• levers van dieren te koken en ze niet rauw te consumeren

Complicaties

Wanneer de parasietwormen in de galwegen terechtkomen, leidt dit af en toe tot galwegkanker. Jeuk, geelzucht, gewichtsverlies, donkere urine, vermoeidheid en een kleigekleurde ontlasting zijn enkele symptomen van kanker in de galwegen (cholangiocarcinoom). Voorts leidt een acute leverbotinfectie in zeer zeldzame gevallen tot de dood.

Lees verder

• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie
• Leverziekte: Symptomen leveraandoening / schade aan lever