Leverbotinfectie: Parasitaire ziekte door platwormen

Zeer zelden kampen patiënten met een leverbotinfectie. Deze parasitaire infectie, die vrijwel niet voorkomt in ontwikkelde landen, wordt veroorzaakt door besmetting met leverbotten (soort parasitaire platwormen). Patiënten krijgen te maken met de ziekte door het eten van besmette vis of het drinken van besmet water. De ziekte, die niet overdraagbaar is van mens tot mens, leidt tot onder andere gewichtsverlies, koorts, buikpijn en misselijkheid, al komen ook andere symptomen tot uiting. Een wormdodend medicijn doodt de parasieten. Het is belangrijk om steeds behandeld water te drinken en groenten te koken die in risicovolle gebieden zijn geteeld.

• Epidemiologie van leverbotinfectie
• Oorzaken: Besmetting met leverbotten (parasitaire platwormen)
• Parasieten
• Overdracht
• Symptomen
• Buikpijn
• Gewichtsverlies
• Koorts
• Leverziekte
• Malaise
• Misselijkheid, diarree en braken
• Netelroos
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van fascioliose
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van ziekte door parasieten

Epidemiologie van leverbotinfectie

Leverbotten kunnen mogelijk iedereen infecteren, maar de infectie komt voornamelijk voor in ontwikkelingslanden, bij mensen die in de nabijheid van vee leven. Ook in bepaalde gebieden in Australië, Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië is de parasiet aanwezig. De jaarlijkse wereldwijde incidentie wordt geschat op ongeveer 2,4 miljoen gevallen.

Oorzaken: Besmetting met leverbotten (parasitaire platwormen)

Parasieten

Leverbotten zijn parasitaire platwormen die leven in de galwegen en de lever van geïnfecteerde dieren. Deze parasieten veroorzaken fascioliose, een ziekte die vooral runderen en schapen treft, maar soms ook mensen kan infecteren. Twee soorten leverbotten kunnen mensen infecteren: Fasciola hepatica en Fasciola gigantica.

Overdracht

De infectie wordt overgedragen door:

• het drinken van besmet water het eten van besmette zoetwatervis op plaatsen waar de leverbotten leven
• het eten van rauwe lever van geïnfecteerde dieren
• het eten van zoetwatergroenten (zoals waterkers)
• het kauwen op grassprieten die met besmette ontlasting in contact zijn geweest
• het wassen van groenten of fruit met besmet water

Een leverbotinfectie kan niet worden verspreid van persoon tot persoon.

Symptomen

Circa de helft van de patiënten met leverbotten ontwikkelt nooit symptomen van fascioliose. Zij realiseren zich mogelijk niet eens dat ze geïnfecteerd zijn. Andere patiënten ervaren pas vele jaren later symptomen nadat de parasieten het lichaam zijn binnengedrongen. Leverbotten kunnen onbehandeld twintig tot dertig jaar in het lichaam van een patiënt leven. De ziekte kan acuut, subacuut of chronisch zijn, afhankelijk van de grootte van de infectie en hoe snel deze wordt opgelopen. De symptomen ontstaan doordat de wormen door de darm naar de lever en galwegen reizen.

Buikpijn

De leverbotten migreren eerst van de darmen naar de lever. Hiervoor moeten de platwormen graven in de bekleding van de lever, wat pijn in de rechterbovenbuik veroorzaakt. Jaren na besmetting kan een patiënt periodes ervaren waarin de galwegen worden geblokkeerd (galwegobstructie), wat ook buikpijn met zich meebrengt.

Gewichtsverlies

Patiënten met fascioliose hebben vaak een gebrek aan eetlust, wat kan leiden tot gewichtsverlies wanneer dit langdurig aanhoudt.

Koorts

Koorts komt het meest voor in de vroege stadia van de infectie en wanneer een verstopping van de galwegen optreedt.

Leverziekte

Ook kunnen symptomen van een leverziekte optreden, zoals een leververgroting en geelzucht.

Malaise

Malaise duidt op een algemeen ziek gevoel. Dit verschijnt meestal in de vroege stadia en tijdens een galwegobstructie. Tussen de episodes verdwijnt het algemeen ziek gevoel bij de meeste patiënten.

Misselijkheid, diarree en braken

Braken, diarree en misselijkheid komen vooral voor tijdens de vroege stadia van de leverbotinfectie of bij een blokkering van de galwegen. Deze symptomen kunnen enkele weken tot enkele maanden aanhouden, afhankelijk van de ernst van de infectie.

Netelroos

Het immuunsysteem reageert vaak op de leverbotten, wat kan leiden tot netelroos (huiduitslag met jeukende bultjes). Dit symptoom komt het meest voor in de vroege stadia van de infectie, wanneer de leverbotten zich in de lever nestelen.

Diagnose en onderzoeken

Sommige artsen diagnosticeren de aandoening mogelijk niet omdat de symptomen van fascioliose op veel andere aandoeningen kunnen lijken. De diagnose van een leverbotinfectie is mogelijk wanneer volwassen leverbotten aanwezig zijn en hun eieren in de ontlasting worden aangetroffen. De diagnose wordt gesteld door middel van een ontlastingsonderzoek waarin de eieren worden gedetecteerd. Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts een vergroting van de lever (hepatomegalie), symptomen van bloedarmoede en geelzucht waarnemen.

Behandeling van fascioliose

Het medicijn Triclabendazol wordt gebruikt om een leverbotinfectie te behandelen. Dit wormdodend geneesmiddel doodt de leverbotten en hun eieren. Ook pijnstillers kunnen worden ingezet om sommige symptomen te behandelen, zoals pijn en diarree. In zeldzame gevallen kan chirurgie nodig zijn wanneer de symptomen evolueren naar cholangitis, een ontsteking van de galwegen in de lever die gepaard gaat met onder andere koorts en buikpijn.

Prognose

De prognose van leverbotinfectie hangt sterk af van de ernst en de duur van de infectie. Bij tijdige behandeling met medicatie is de prognose doorgaans goed. Onbehandeld kan de infectie echter leiden tot ernstige complicaties, zoals chronische leverziekte of galwegkanker.

Complicaties

Wanneer de parasietwormen in de galwegen terechtkomen, kan dit af en toe leiden tot galwegkanker. Symptomen van galwegkanker (cholangiocarcinoom) omvatten jeuk, geelzucht, gewichtsverlies, donkere urine, vermoeidheid en kleigekleurde ontlasting. In zeer zeldzame gevallen kan een acute leverbotinfectie leiden tot de dood.

Preventie van ziekte door parasieten

Het is mogelijk om een leverbotinfectie te voorkomen door:

• al het onbehandelde water te koken alle groenten te koken die in de buurt van vee en schapen zijn geteeld
• drinkwater niet rechtstreeks te drinken uit een beek in de nabijheid van vee en schapen
• geen rauwe vis te consumeren
• levers van dieren te koken en deze niet rauw te consumeren

Lees verder

• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie
• Leverziekte: Symptomen leveraandoening / schade aan lever