Parvovirus B19-infectie: Soorten ziekten door virus

Het parvovirus B19 is een virus dat alleen mensen infecteert. Het virus veroorzaakt de vijfde ziekte (erythema infectiosum) die meestal voorkomt bij jonge kinderen, maar soms ook volwassenen treft. Verder veroorzaakt dit virus een aplastische crisis bij patiënten met bepaalde anemieën (soorten bloedarmoede), hydrops fetalis bij zwangere vrouwen, polyartropathie en papular purpuric gloves and socks syndrome (PPGSS) bij jongvolwassenen. De overdracht van het virus vindt plaats via ademhalingssecreties (hoesten, praten, niezen) en bloedproducten. Als een vrouw zwanger wordt en toevallig besmet raakt, kan het virus ook worden doorgegeven aan haar baby.

• Aplastische crisis door parvovirus B19-infectie
• Erythema infectiosum (vijfde ziekte) door virale infectie met parvovirus
• Foetale B19-infectie
• Papular Purpuric Gloves and Socks Syndrome
• Diagnose en onderzoeken

Aplastische crisis door parvovirus B19-infectie

Oorzaken

Een aplastische crisis komt tot stand wanneer het lichaam niet genoeg nieuwe rode bloedcellen aanmaakt om de rode bloedcellen die al in het bloed zitten, te vervangen. Normaal gesproken maakt het beenmerg voortdurend nieuwe rode bloedcellen aan. Tijdens een aplastische crisis stopt het beenmerg voor korte tijd met het aanmaken van rode bloedcellen om dan na een tijdje weer nieuwe rode bloedcellen aan te maken. Een infectie met het parvovirus B19 is één van de meest voorkomende oorzaken van deze aplastische crisis.

Risicofactoren

Een aplastische crisis komt mogelijk tot stand bij patiënten met reeds bestaande aandoeningen zoals een verminderde productie van rode bloedcellen zoals een ijzertekort (ferriprieve anemie) en thalassemie. Ook komt een aplastische crisis tot uiting bij een verhoogde rode celvernietiging (sikkelcelanemie, erfelijke sferocytose, pyruvaatkinase-deficiëntie, glucose-6-fosfaatdehydrogenasedeficiëntie). Voorts zijn ontvangers van een allogene hematopoietische stamcelceltransplantatie of een vaste orgaantransplantatie en patiënten met hiv-infectie mogelijk getroffen door een aplastische crisis.

Symptomen
Koorts, hoesten, vermoeidheid en griepachtige symptomen komen mogelijk tot stand bij patiënten met een aplastische crisis. Zij hebben namelijk ernstige bloedarmoede. De hemoglobinewaarden kunnen soms gevaarlijk laag worden tijdens een aplastische crisis.

Behandeling

Patiënten met een aplastische crisis zijn gebaat met bloedtransfusies.

Erythema infectiosum (vijfde ziekte) door virale infectie met parvovirus

Symptomen

Patiënten met erythema infectiosum (vijfde ziekte) presenteren zich aanvankelijk met hoofdpijn, spierpijn en koorts. Roodheid van de huid ontwikkelt zich één tot anderhalve week later. De patiënt heeft hierdoor een 'geslagen wang'-uiterlijk (rode wangen), waarbij het midden van het gezicht gespaard wordt. Volwassenen hebben mogelijk geen huiduitslag op het gezicht bij deze infectie. Later treedt een huiduitslag op met vlekken en bultjes op de huid van de ledematen en in mindere mate van de romp. De huiduitslag houdt één tot drie weken aan. De uitslag verergert mogelijk bij blootstelling aan stress, inspanning, koude, hitte of zonlicht. Artritis (gewrichtsontsteking met pijn, zwelling en stijfheid) van de handen, de voeten en de knieën komt soms ook tot stand en dan vooral bij volwassenen van het vrouwelijke geslacht. Artritis treedt soms op zonder de huidgerelateerde symptomen. De gewrichtsklachten houden één tot drie weken aan.

Behandeling

Kinderen met erythema infectiosum voelen zich meestal goed tijdens de infectie en hebben geen behandeling nodig. Gewrichtspijnen aanwezig zijn, zet de arts NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) in.

Prognose

Erythema infectiosum is meestal mild voor mensen die verder gezond zijn. De virale infectie veroorzaakt echter ernstige complicaties bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Bij sommige patiënten leidt een infectie met het parvovirus B19 tot chronische bloedarmoede waarvoor een behandeling nodig is. Nadat een patiënt is geïnfecteerd met erythema infectiosum, wordt immuniteit verkregen waardoor deze patiënt in de toekomst tegen een infectie van dit virus beschermd is.

Foetale B19-infectie

Symptomen

Een geïnfecteerde moeder met het parvovirus B19 kan mogelijk de foetus infecteren. Dit gebeurt vooral voor een zwangerschap van 20 weken. Het virus blokkeert de aanmaak van rode bloedcellen door de foetus, wat leidt tot een ernstige bloedarmoede, een doodgeboorte, hydrops en/of een foetale dood. Hydrops duidt op de abnormale ophoping van vocht in twee of meer foetale compartimenten, waaronder ascites (vochtophoping in de buik), pleura-effusie (vochtophoping tussen borstvlies en longvlies), pericardiale effusie en huidoedeem. De meeste foetale verliezen treden op in het tweede trimester. Het totale risico op foetaal verlies tijdens de zwangerschap is echter 2% tot 6%. De meeste baby's van moeders met de infectie zijn asymptomatisch en worden op een volledige termijn geboren.

Behandeling

Moeders met een bevestigde infectie krijgen nauwlettende controles via een echografie. Indien nodig zijn transfusies aan de foetus nodig.

Papular Purpuric Gloves and Socks Syndrome

Deze aandoening komt meestal voor bij jongvolwassenen, maar doet zich mogelijk op elke leeftijd voor. Een patiënt presenteert zich met petechiën (kleine rode, vlakke puntbloedingen op huid) en purpura met een scherpe afbakening bij de polsen en enkels. Verder vertonen patiënten symmetrisch oedeem (zwelling) en erytheem (roodheid) van de handpalmen en voetzolen die zich soms uitstrekken tot de handrug of voetrug. Patiënten klagen mogelijk ook over brandende gevoelens of een jeukende huid. In tegenstelling tot erythema infectiosum zijn patiënten besmettelijk wanneer ze een huiduitslag hebben. Erosies en petechiën kunnen ook optreden in het gehemelte, de keelholte en de tong. Meestal verdwijnt deze aandoening vanzelf zonder verdere gevolgen.

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een bloedonderzoek uit en controleert of het anti-B19 IgM-antilichaam aanwezig is. Als het positief is, duidt dit op een infectie binnen de voorgaande twee tot vier maanden. Het IgG-antilichaam is na één week positief.

Lees verder

• Erythema infectiosum: Ziekte met huiduitslag & gewrichtspijn