Abdominale paracentese: Vocht uit buikholte verwijderen
Een abdominale paracentese (abdominale punctie, peritoneocentese) is een procedure waarbij de arts met behulp van een holle naald vocht kan verwijderen uit de buikholte (peritoneale holte). Dankzij deze procedure kan de arts de symptomen van ascites, (een vochtophoping in de buik) verlichten, al kan hij hiermee ook enkele aandoeningen diagnosticeren. Deze procedure is relatief veilig, al komen af en toe wel complicaties tot stand.
Indicaties van abdominale paracentese
Diagnose stellen
De arts verwijdert vocht uit de buikholte voor de diagnose bij patiënten met:
- een buikletsel (bot of doordringend letsel evalueren)
- nieuw ontstane ascites om de oorzaak te bepalen
- refractaire ascites of ascites die ondanks behandeling terugkeert
- spontane bacteriële peritonitis (ontsteking van buikvlies door infectie in buikholte) en andere infecties te diagnosticeren (zoals abdominale tuberculose)
- uitgezaaide kanker (metastasen) te diagnosticeren
Behandeling uitvoeren
De arts behandelt dankzij de procedure patiënten met ascites die last hebben van
buikpijn en een verminderde ademhaling.
Ascites
Ascites is een aandoening waarbij overmatig vocht zich ophoopt in de buikholte en symptomen veroorzaakt, waaronder:
Ascites is meestal het gevolg van drukopbouw in de aderen van de
lever. Wanneer de lever niet normaal kan functioneren, kunnen de
nieren overtollig zout en vocht niet wegspoelen. Hierdoor hoopt zich vocht op in de buikholte.
Ascites resulteert mogelijk uit:

Een abdominale paracentese is bij zwangere vrouwen niet aanbevolen /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayContra-indicaties
In een aantal gevallen is een abdominale paracentese niet aanbevolen:
Voor het onderzoek
De arts doorloopt eerst de
medische geschiedenis van de patiënt en voert daarna een lichamelijk onderzoek uit. De patiënt ondergaat tevens een
bloedonderzoek en
beeldvormende onderzoeken. De patiënt moet de arts op de hoogte stellen van eventuele
allergieën of regelmatige
medicatie. De blaas van de patiënt wordt indien nodig voor de procedure geleegd met een
katheter, of anders moet de patiënt voor de abdominale paracentese de blaas zelf ledigen (gaan plassen).
Procedure
De procedure is over het algemeen niet pijnlijk en vereist geen sedatie (verdoving). Een abdominale paracentese duurt meestal ongeveer dertig minuten. Als er een grote hoeveelheid vloeistof moet worden afgevoerd, duurt dit soms langer.
De patiënt moet in het bed gaan liggen met het hoofd verhoogd op 45-60 graden, zodat vocht zich kan ophopen in de onderbuik. Na het reinigen van de zijkant van de buik met een antiseptische oplossing, verdooft de arts een klein deel van de huid en steekt hij een naald in de huid. Het toegangspunt bevindt zich meestal op de middellijn van de buik, 2 cm onder de navel of 5 cm van de navel aan weerszijden van de buik. De arts gebruikt een
echografie om het toegangspunt de vinden en de naald in te brengen zodat organen en bloedvaten vermeden worden. De holle naald heeft een plastic omhulsel van 2 tot 5 cm lang zodat het vocht uit de buikholte bereikt kan worden. De arts verwijdert vervolgens de naald en laat de plastic huls achter om de vloeistof af te voeren. De vloeistof wordt afgevoerd door de zwaartekracht, een spuit of door aansluiting op een vacuümfles. Tijdens de procedure verwijdert de arts vloeistof. Wil hij meer dan twee liter vocht aftappen, dan zijn hiervoor meestal wel meerdere behandelingen nodig. Nadat het gewenste aftapniveau is voltooid, verwijdert de arts de plastic omhulling en hecht hij de prikplaats. De plastic huls blijft soms op zijn plaats met een stroomregelklep en beschermend verband als verdere behandelingen nodig zijn.
Als de vochtafvoer bij cirrotische ascites (vochtophoping in de buik als gevolg van
levercirrose) meer dan 5 liter bedraagt, dient de arts intraveneuze serumalbumine toe om een
lage bloeddruk (hypotensie) te voorkomen. Dit verlaagt het risico op een overlijden.
Na het verwijderen van vocht uit de buikholte
De patiënt wordt meestal binnen enkele uren na observatie na de procedure ontslagen, op voorwaarde dat de bloeddruk normaal is en de patiënt geen
duizeligheid ervaart. De patiënt heeft mogelijk nadien een vochtarm en zoutarm dieet nodig.
Complicaties
Een abdominale paracentese is een veilige procedure, maar er is steeds een klein risico is op een complicatie zoals:
- aanhoudende lekkage uit de prikplaats
- duizeligheid wanneer een grote hoeveelheid vocht wordt verwijderd
- een hematoom (bloed buiten bloedvaten) in de buikwand
- een infectie op de prikplaats
- een lage bloeddruk en een laag natriumgehalte in het bloed (hyponatriëmie)
- een letsel aan bloedvaten en bloedingen
- een letsel aan de buik, de blaas of de darmen
- een mislukte poging om vloeistof te verzamelen of af te tappen
- een perforatie van een darmlus
- nierfalen
- overmatige bloedingen