Stemproblemen bij docenten

Helft van de leerkrachten heeft stemproblemen. Zo luidt de conclusie van Piet Kooyman, logopedist bij het UMC st Radboud. Hij deed onderzoek naar stemproblemen bij leerkrachten en concludeert dat meer dan 50 % van de leerkrachten tijdens hun carrière stemproblemen ondervindt. Bij 20 % hiervan leidt dit tot ziekteverzuim.

Oorzaak

Waarom hebben al deze docenten stemproblemen?

Wanneer je docent bent val je onder de groep: ‘beroepssprekers’. Beroepssprekers zijn mensen die voor hun beroep veel moeten spreken. Voorbeelden hiervan zijn: docenten, medewerkers van callcenters en zangers/zangeressen. Maar ook doktersassistenten, receptionisten, marktkooplui, cursusleiders, verkopers en adviseurs zijn beroepssprekers. Deze mensen moeten hun stem iedere dag (veel) gebruiken en daarom is een goede stem heel belangrijk! Wanneer deze mensen geen stem meer hebben, kunnen ze hun beroep niet uitoefenen.

Omdat er onvoldoende aandacht is voor een goed stemgebruik (hoe je je stem gezond kunt houden!) komt bij deze groep veelvuldig stemproblemen voor. Door het spreken op een verkeerde manier (bijvoorbeeld spreken met te veel spanning, te veel of te hard spreken) ontstaat er irritatie op de stembanden en dit kan schadelijk zijn! Denk maar aan zangers/zangeres zoals Frans Bauer, Jan Smit en Monique Smit. Zij hebben hun stem teveel belast waardoor er stembandknobbels zijn ontstaan.

Verkeerd stemgebruik/stemmisbruik

Probeer stemproblemen te voorkomen door het letten op de volgende tips. Wanneer je dit niet doet, kunnen er
stemproblemen ontstaan.

Niet gillen, schreeuwen of krijsen

Dit is erg belastend voor je stembanden. Als je vaak moet roepen is training hiervoor nuttig! Hiervoor kun je terecht ben een logopedist

Niet roken

Wanneer je zelf rookt of veel passief meerookt, krijg je schadelijke stoffen binnen. De rook zorgt ervoor dat je slijmvies van je stembanden geïrriteerd raken. Deze verdikking van het slijmvlies geeft aanleiding tot kuchen en keelschrapen.

Kuchen, hoesten en schrapen

Ga niet kuchen of schrapen! Ook niet als je een kriebel in je keel voelt! Probeer water te drinken wanneer je de neiging hebt om het toch te doen! Juist doordat je bijvoorbeeld kucht, wordt de irritatie van je stembanden groter en kom je in een vicieuze cirkel. De irritatie wordt hier alleen maar erger door.

Teveel spreken

Iedereen kent wel een persoon die maar blijft praten en ook nog eens op een heel snel tempo! Probeer op tijd pauzes in te lassen en geef je stem op tijd rust!

Spreken in lawaaierige ruimtes

We hebben de neiging om harder te gaan spreken wanneer we in lawaaierige ruimtes komen (bijvoorbeeld de kroeg). Hierdoor ontstaat irritatie op de stembanden en kan het zijn dat je de week daarna hees bent en keelpijn hebt. Dit is schadelijk voor je stembanden. Probeer niet te veel te spreken in lawaaierige ruimtes. Loop even naar buiten als je iets wilt zeggen of wanneer dit niet kan: je kunt veel beter op normale luidheid spreken en de andere persoon in de ogen aankijken (met daarbij een goede articulatie!), dan diegene niet aankijken en hard in zijn oor schreeuwen.

Fluisteren

Wanneer je toch last hebt van je keel/stem, ga dan niet fluisteren! Dit wordt vaak op een luide en gespannen manier gedaan, waardoor er irritatie ontstaat op de stembanden. Het is beter om met een normaal stemvolume te spreken, ook al klink je hees. Nog beter is om minder te spreken en je stem rust te gunnen.

Alcohol

Alcohol en cafeine zorgen voor een uitdrogend effect op je stembanden. Zorg dat je goed drinkt en vooral ook wanneer je last hebt van je stem.

Zangles

Wanneer je (veel) zingt; zorg voor een goede techniek door zangles te nemen! Wanneer je dit niet doet, kan het zijn dat je op een verkeerde manier aan het zingen bent en ook dit kan stemproblemen veroorzaken. Zorg altijd dat je begeleid wordt door iemand die er verstand van heeft!

Hoe weet je of je stemproblemen hebt en wat kun je eraan doen?

Wanneer je vaak hees of schor bent, kan het zijn dat je stemproblemen hebt. Dit kunnen knobbels zijn maar ook andere aandoeningen komen voor. Ga altijd naar de huisarts, wanneer je denkt dat je misschien een stemprobleem hebt. Deze kan je doorsturen naar de KNO arts en deze onderzoekt hoe je stemband eraan toe zijn. Wanneer je stemknobbels hebt of een andere aandoening, is een operatie soms nodig. Het kan zijn dat je daarna doorverwezen wordt naar een logopedist. De logopedist leert je om je stem op een goede manier te gebruiken zodat je terugkering van de stembandknobbels kunt voorkomen.