Latexallergie, allergisch voor latex: wat wil je weten?

Bij een latexallergie kan een hevige allergische reactie optreden. Vooral mensen die in hun werk vaak latex handschoenen dragen lopen kans een allergie voor latex te ontwikkelen. Welke producten bevatten latex en moeten daarom vermeden worden? Welke producten zijn veilig? Wat zijn de alternatieven? Wat is goed om te weten over het verband met tropische fruitsoorten?

Wat is een latexallergie?

Latexallergie is een allergie voor latex, dat is natuurrubber. Wanneer iemand met een latexallergie in aanraking komt met latex, kunnen er binnen een paar minuten tot een uur verschillende klachten ontstaan, die ook ernstig kunnen zijn. Allergie voor latex is niet hetzelfde als rubberallergie: bij deze laatste allergie ontstaan de klachten pas na 1 tot 2 dagen. Er treedt dan eczeem op, waarbij de huid rood wordt, jeukt en waarbij blaasjes ontstaan. Deze vorm van allergie kan worden veroorzaakt door stoffen die worden gebruikt bij de het fabricageproces van rubber en die eraan toegevoegd worden. Voorbeelden van zulke stoffen zijn thiuram, benzothiazolen en carbamaten.

Wat is latex?

Latex is een natuurproduct dat wordt gemaakt van het sap van de Braziliaanse rubberboom, Hevea brasiliensis. De boom wordt hiervoor speciaal in de tropen gekweekt, op plantages. Het zijn de eiwitten die van nature in latex voorkomen die de allergische reacties kunnen geven.

Wat voor verschijnselen kunnen er ontstaan bij latexallergie?

Als de huid in aanraking komt met latex ontstaan er op de contactpunten rode, jeukende vlekken en zwellingen. Dit kan binnen enkele minuten tot uren gebeuren. De zwellingen worden ook wel galbulten of netelroos (urticaria) genoemd. Deze klachten gaan ook vrij snel weer over, na een uur tot een dag. Als het contact met latex langer duurt, zoals bij het dragen van latex handschoenen, kan er eczeem aan de handen ontstaan.

Er kunnen ook elders in het lichaam reacties ontstaan; bijvoorbeeld aan de ogen: die kunnen gaan opzetten, tranen, jeuken en rood worden. Er kan een loopneus met niezen optreden en benauwdheid. Dit laatste gebeurt voornamelijk als de handschoenen gepoederd zijn: er worden dan latexdeeltjes verspreid in de lucht. Er zijn ook verschijnselen die minder vaak voorkomen: buikkrampen, misselijkheid, braken en duizeligheid ontstaan. De heftigste reactie is de anafylactische shock, waarbij iemand bewusteloos kan raken en die als er niet wordt ingegrepen, levensbedreigend kan zijn.

Waar komt latex in voor?

Sommige producten bevatten vaak latex, andere soms. Bij de eerste categorie zullen vaker problemen ontstaan, bij de tweede bijna nooit. Vaak veel latex zit er in onder andere:

• handschoenen van latex, die in de gezondheidszorg veelvuldig gebruikt worden. Niet alleen in het ziekenhuis maar ook bij de huisarts en de tandarts, op het laboratorium, door schoonmakers. Ze worden ook gebruikt in de voedingsindustrie en de horeca.
• voorwerpen die in de gezondheidszorg worden gebruikt, zoals bijvoorbeeld beschermhoesjes voor echoapparatuur, catheters
• condooms, pessariums
• ballonnen

In andere producten zit soms latex, voorbeelden hiervan zijn:

• kleding: elastiek in steunkousen, bh, korset, badpak
• latex lingerie(!), regenpak, laarzen en gymschoenen
• sportartikelen: atletiekmat, bal
• huishoudelijke voorwerpen: huishoudhandschoenen, elastiekjes, warmwaterzak, (fop)spenen, luchtbed

Wie hebben er meer kans op een latexallergie en hoe is het ontstaan?

Bij de meeste mensen bij wie deze allergie ontstaat komt omdat zij vaak en langdurig handschoenen moeten dragen. Het zijn daarom vooral mensen die in de gezondheidszorg, voedingsindustrie, horeca en schoonmaakbranche werken die deze allergie ontwikkelen. Ook mensen die werken in de latexverwerkende industrie lopen meer risico op een allergie voor latex.
Latexallergie is pas in de jaren 80 van de vorige eeuw ontdekt, en is tot in de jaren 90 steeds vaker voorgekomen. Men ziet de verklaring hiervoor in de AIDS-epidemie die in die tijd begon, de reden waarom steeds meer handschoenen werden gebruikt.

Aantonen van latexallergie

Latexallergie kan door middel van een bloedonderzoek aangetoond worden; het gaat dan om de bepaling van (IgE) antistoffen.

Voorkomen van verschijnselen

Iemand met een latexallergie zal elk contact met natuurrubber moeten vermijden. Extra aandacht in dit verband is nodig bij een behandeling bij dokter, tandarts of in het ziekenhuis: er moet daar rekening mee worden gehouden. Het is belangrijk om altijd te melden dat u allergisch voor latex bent; hiervoor is een medisch paspoort of een medical alert penning handig. Zorgverleners kunnen dan latexvrije handschoenen gebruiken. Hiervoor zijn 4 soorten materialen beschikbaar:

• vinyl (polyvinylchloride ofwel PVC)
• nitrile (acrylonitrile-butadiene)
• SB-copolymeer
• neopreen (polychloropreen)

Als u thuis ter bescherming handschoenen wilt gebruiken kunt u handschoenen van vinyl gebruiken. Bijvoorbeeld van het merken Sempersoft. Ook het merk Marigold heeft vinylhandschoenen. Ook bij condoomgebruik is er een alternatief voor latex condooms: condooms gemaakt van polyurethaan, merknaam Avanti of eZon ( “easy on"). Het vrouwencondoom van het merk Femidon is hier ook van gemaakt en is dus geschikt voor vrouwen of hun partners die een latexallergie hebben.

Alert zijn op producten met latex: lastig

Producten die heel elastisch zijn zullen meestal latex bevatten, omdat er bijna geen andere materialen zijn die deze eigenschap bezitten. Het is meestal moeilijk om hierover zekerheid te krijgen. Contact vermijden is het devies, ook al zal er in niet alle gevallen van contact met producten die latex bevatten klachten ontstaan. Er zijn producten die gemaakt zijn van massief latex maar die veroorzaken geen allergie en deze kunnen dus veilig gebruikt worden door mensen met een latexallergie. Het gaat dan om:

• autobanden
• schokdempers
• fietsbanden
• electriciteitssnoeren
• handvatten
• latex muurverf (bevat geen latex natuurrubber)

Kruisallergieën

Mensen die allergisch zijn voor latex zijn dat in de helft van de gevallen ook voor sommige tropische fruitsoorten zoals banaan, kiwi en avocado, en voor tamme kastanje. Het gaat dan om een kruisallergie: er ontstaat eenzelfde allergische reactie door een stof die lijkt op de stof van de eerste allergie: in dit geval de latex. Consumptie van deze vruchten kan jeuk veroorzaken aan de lippen, in mond en keel. Er kan ook een dikke keel, zwelling, benauwdheid en jeuk in de oren optreden. Heviger reacties met buikpijn, overgeven, diarree en galbulten over het hele lichaam kunnen ook voorkomen.

Mensen die hiermee te maken hebben moeten ook bedacht zijn op verborgen bronnen van tropisch fruit in andere voedingsmiddelen en cosmetica: zoals gebak, ijs, schoonheidsmaskers en shampoos. Soms kunnen ook andere fruitsoorten problemen geven bij mensen met een die latexallergie, zoals: meloen, ananas, mango, passievrucht, nectarine, abrikoos en perzik.

Snelle zelftest

Om te weten te komen of u allergisch bent voor een van deze vruchten kunt u een stukje vers fruit over de binnenkant van de lip te wrijven. Als er binnen een kwartier jeuk, zwelling of een prikkelend gevoel ontstaat, dan bent u daar allergisch voor.