Siamese tweelingen

Wanneer een tweeling onderling verbonden is door met elkaar vergroeide lichaamsdelen, spreken we van een Siamese tweeling. Nu en dan komt een Siamese tweeling in de belangstelling van de media, als chirurgen het waagstuk ondernemen om de individuen van elkaar te scheiden. Misschien nog treffender dan de risicovolle operatie is het verhaal van de tweeling: altijd aan elkaar vastzitten, de bewegingsbeperkingen, al het lief en leed moeten delen... ook als je liever wat privacy zou willen hebben.

Ontstaanswijze van een Siamese tweeling

Ongeveer 1 op de 40 zwangerschappen resulteert in een tweeling. Deze kan eeneiig of twee-eiig zijn. Een eeneiige (of identieke) tweeling is het gevolg van één enkele conceptie, terwijl een twee-eiige (niet-identieke) tweeling uit twee afzonderlijke concepties ontstaat. In het geval van een eeneiige tweeling treedt er tijdens de vroege ontwikkeling van de vrucht een splitsing op, zodat zich twee individuen ontwikkelen. Deze scheiding kan plaatsvinden in een periode die verschillende ontwikkelingsstadia omvat.

• 1-3 dagen. Als de splitsing plaatsvindt voordat zich het buitenste vruchtvlies (het chorion) heeft gevormd, dan zal een dichorionische tweeling ontstaan: beide vruchten ontwikkelen een afzonderlijk dubbel gelaagd vruchtvlies.
• 3-7 dagen. Splitsing gedurende het blastocyst stadium (het chorion heeft zich reeds gevormd), resulteert in een monochorionische, diamniotische tweeling. Zij delen het buitenste vruchtvlies, maar hebben ieder een eigen binnenste vruchtvlies (amnion).
• Na de eerste week. In het derde stadium zal splitsing van de vrucht leiden tot een gedeelde binnenste en buitenste vruchtvlies: een monoamniotische tweeling.

Als de splitsing van de vrucht in twee individuen zeer laat plaatsvindt (meer dan 14 dagen na de conceptie), kan de ontwikkeling reeds zover zijn gevorderd dat de scheiding niet volledig plaatsvindt, waardoor de lichamen met elkaar verbonden blijven. We spreken dan van een Siamese tweeling. Dit is bij één op de 400 levend geboren eeneiige tweelingen het geval, ofwel bij 1 op de 100.000 zwangerschappen.

75% van de Siamese tweelingen zijn meisjes. Het feit dat de tijding van de embryo-splitsing plaatsvindt in dezelfde periode als X-inactivatie (het ontstaan van dominantie van één van beide X-chromosomen bij meisjes) zou te maken kunnen hebben met deze sterke correlatie tussen het falen van de splitsing en geslacht.

Er wordt onderscheid gemaakt in verschillende typen Siamese tweelingen, naargelang de lichaamsdelen die met elkaar verbonden zijn. De verbinding kan ter plaatse van het voorhoofd, het achterhoofd, de nek, de borst, de buik, de rug, de pelvis, of combinaties hiervan zijn. Hierbij is het steeds zo dat per tweeling beide individuen met hetzelfde lichaamsdeel verbonden zijn.

De mate van levensvatbaarheid en beperkingen varieert tevens met het type lichaamsverbinding. Zo zijn tweelingen die met hun hoofd en nek verbonden zijn (cephalopagus) niet levensvatbaar, vanwege misvormingen in de hersenen. Daarentegen geeft pygopagus (rug-aan-rug verbinding van de pelvis en lage wervels) betere overlevingskansen. Bij dit type Siamese tweeling is tevens de operatieve separatie van de individuen vaak succesvol. Bij ischiopagus (verbinding van de frontale pelvis en de lage wervels) is de vergroeiing dermate omvangrijk dat separatie niet mogelijk is. Tevens zorgt de lichaamspositie voor een aanzienlijk beperkte bewegingsvrijheid, wat een grote mate van afhankelijkheid met zich meebrengt. Andere vormen van Siamese tweelingen laten het leiden van een min of meer zelfstandig leven toe. De problematiek in het leven van een Siamese tweeling zal worden geïllustreerd aan de hand van enkele beroemde voorbeelden.

Beroemde Siamese tweelingen

Chang en Enk Bunker

De term "Siamese tweeling" is ontleend aan Chang en Enk Bunker, een tweeling die afkomstig was uit het negentiende eeuwse Thailand (destijds Siam geheten). Chang en Eng waren met elkaar verbonden ter hoogte van het borstbeen (xiphopagus). Door middel van rekking van het weefsel dat hen verbond, waren zij erin geslaagd een bewegingsvrijheid te scheppen die ervoor zorgde dat zij zij-aan-zij konden staan. Toen de Amerikaanse entertainmentwereld lucht kreeg van deze bijzondere tweeling, werden Chang en Enk (toen 17 jaar oud) naar Amerika gebracht, waar zij deel werden van het beroemde museum van P.T. Barnum. In dit rondreizende circus werden zij en andere mensen met opzienbarende eigenschappen tentoongesteld. Chang en Enk Bunker bleven 15 jaar verbonden aan het circus van P.T. Barnum.

In North Carolina ontmoetten Chang en Eng de zusters Adelaide en Sarah Ann Yates, waarmee zij zich verloofden. Vanuit de lokale bevolking kwam er echter protest tegen deze relaties, tot dreigementen aan toe. Dit dreef Chang en Eng tot het besluit dat zij operatief van elkaar gescheiden wilden worden, al zou het hun dood betekenen. Echter, op het laatste moment werden hun plannen door Adelaide en Sarah Ann verhinderd. Zij trouwden in een dubbele huwelijksceremonie. De broers bouwden twee afzonderlijke huizen, en de nachten werden afwisselend bij hun vrouwen doorgebracht. In totaal kregen zij 22 kinderen.
In 1874, de beide broers waren toen 63 jaar oud, trof Eng zijn broer dood aan in bed. Chang had reeds enige tijd aan een longontsteking geleden. Eng vond enkele uren later de dood, volgens sommigen ten gevolge van de te late komst van de arts, hoewel anderen beweren dat hij geweigerd had van zijn dode broer gescheiden te worden.

De gedeelde lever van de tweeling, evenals een gipsen mal van de tweeling, kunnen vandaag de dag nog worden bekeken in het Mutter Museum in Philadelpia. Overigens was de operatie die benodigd was om de tweeling te scheiden relatief eenvoudig, en zouden de broers grote overlevingskansen hebben gehad na de separatie. Hun nauwe samenzijn was, achteraf gezien, geen onvermijdelijk lot.

Daisy en Violet Hilton

Een andere beroemde Siamese tweeling zijn de Engelse zusjes Daisy en Violet Hilton, geboren in 1908, die via de pelvis met elkaar waren verbonden (pygopagus). Nadat een ongetrouwde barmeid hen had gebaard, werden zij geadopteerd door hospita van hun moeder: Mary Hilton. De bedoelingen van deze vrouw blijken maar al te duidelijk uit het feit dat zij een aardige duit verdiende met het tentoonstellen van de kinderen. Na haar dood kwamen Daisy en Violet onder de hoede van haar dochter, Edith Myers, en diens echtgenoot. Zij verhuisden naar Amerika, waar het succes van de tweeling voortduurde. Later zouden Daisy en Violet zich losmaken van de uitbuiting door de Myers. Vanuit de theaterwereld wisten zij op te klimmen tot filmsterren.

Zoals men zich wel kan indenken, had de tweeling een bewogen liefdesleven. Violet had verscheidene malen een relatie met diverse beroemdheden. Met Maurice L. Lambert trachtte zij een ambtenaar te vinden die bereid was hen te trouwen, echter in 21 staten werd haar verzoek afgewezen op morele gronden. Als gevolg hiervan kwam de relatie tussen Violet en Maurice tot een einde. Beide zussen zouden uiteindelijk nog in het huwelijk treden. Daisy´s echtgenoot hield het na twee weken echter voor gezien.

Daisy en Violet zouden eindigen als aan lager wal geraakte Hollywood actrices. In de latere fase van hun leven draaiden hun inspanningen in de filmwereld uit op niets, en hun rijkdom raakte uitgeput. In 1969 stierven zij als gevolg van griep.

Andere bizarre afwijkingen

In bovenstaande beschrijvingen betreft het steeds symmetrische Siamese tweelingen, waarbij beide individuen in gelijke mate tot ontwikkeling komen. Er is echter nog een andere, zeldzame vorm van Siamese tweelingen, parasitaire tweelingen genoemd. In dit geval is slechts één individu tot volwaardige ontwikkeling gekomen. Deze persoon draagt delen van het andere lichaam met zich mee.

Lees verder

• Parasitaire tweelingen