Maagzweer, cranberry en andere kruiden

Cranberry, het rode, zure besje met de officiële naam Vaccinium macrocarpon, is de laatste jaren nogal bekend geraakt omwille van zijn genezende werking bij blaasontsteking. Het sap verhindert de aanhechting van de bacterie aan het blaasslijmvlies, waardoor ze vrolijk uitgeplast kan worden. Als deze werking ook voor meerdere bacteriën en in andere organen zou gelden, dan zou cranberry ook werkzaam kunnen zijn tegen vele andere bacteriële infecties. De werking van cranberry zou zo niet alleen voor urineweginfecties gebruikt kunnen worden maar mogelijk ook voor de bestrijding van allerlei andere bacteriële infecties

Maagzweren en Helicobacter-pylori-infectie

Sedert de ontdekking van de bacterie Helicobacter pylori (Hp) als oorzaak van de meeste maag- en darmzweren, en van maagslijmvliesontstekingen, rekent men de besmetting met deze bacterie tot de meest voorkomende infectieziekten. Met 80% is deze score in de ontwikkelingslanden zeer hoog, terwijl dit in de industrielanden tussen de 20 en 50% bedraagt. Met deze bacteriële oorzaak van deze ziekte, veranderde het therapeutische model en sedertdien is antibiotische therapie een vast onderdeel van het behandelingsschema voor het uitroeien van deze bacterie en het genezen van een maagzweer. Ondertussen wordt de toenemende antibiotica-resistentie voor 'Hp' een steeds groter probleem. Daarom is er een groeiende interesse voor alternatieve anti-infectie strategieën.

De helicobacter bacterie moet zich natuurlijk ook hechten aan het maagslijmvlies. Die aanhechting zou kunnen verhindert worden door het gebruik van Cranberry. Huidig onderzoek in Israël doet vermoeden dat de cranberry-inhoudsstoffen ook bij infecties van het maagslijmvlies werkzaam zijn, en beletten dat er maagzweren kunnen ontstaan. Deze in-vitro-onderzoeken van een onderzoeksgroep in Tel-Aviv zijn hoopgevend, maar moeten nog door klinische studies op mensen worden bevestigd. De door Helicobacter pylori veroorzaakte maagpijn worden normaal door een combinatie van antibiotica behandeld.

Antibioticawerking wordt versterkt door cranberry

Door de toenemende resistentie van 'Hp' voor bepaalde antibiotica, o.a. clarithomycine, werden verscheidene bessenextracten, waaronder Cranberry, onderzocht op hun remmende werking op de groei van de Helicobacter-bactene'. Alle bessenextracten verhoogden duidelijk de gevoeligheid van de bacterie voor het antibioticum. De reeds in het vooronderzoek vastgestelde adhesie-belemmenng van 'Hp' op de maagslijmhuid werd ook voor Helicobacter met antibiotica-resistentie bevestigd, m.a.w. het anti-aanhechtings principe bleef behouden. Ook dan, wanneer antibiotica zoals het onderzochte 'metronidazol' onwerkzaam was geworden. Een aanvulling van de traditionele antibiotische therapie met cranberry-producten en eventueel andere fytotherapeutica zou er voor kunnen zorgen dat de Hp bacterie onder controle gehouden word of zelfs vernietigd kan worden.

Verder onderzoek is uitgevoerd in een gebied met endemische, veel voorkomende Helicobacter-infectie in China. Van de 189 patiënten kreeg de helft, dagelijks 250 ml cranberry-sap gedurende 90 dagen, de andere helft een placebodrank. Na 35 tot 90 dagen waren betrekkelijk weinig patiënten uit de cranberry-groep negatief in de urease-ademtest, wat aangeeft dat de patiënten bacterievrij waren. De onderzoekers concludeerden dat het dagelijks nuttigen van cranberrysap in die gebieden met een hoog Hp-epidemiegehalte zinvol kan zijn.

Wetenschappelijk onderzoek Cranberry en ulcus

• Burger O, Ofek I, Tabak M, et al. A high molecular mass constituent of cranberry juice inhibits Helicobacter pylori adhesion to human gastric mucus. FEMS Immunol Med Microbiol . 2000;29:295-301.
• Shmuely H, Yahav J, Samra Z, et al. Effect of cranberry juice on eradication of Helicobacter pylori in patients treated with antibiotics and a proton pump inhibitor. Mol Nutr Food Res . 2007 May 9 [Epub ahead of print].
• Zhang L, Ma J, Pan K, et al. Efficacy of cranberry jui

ce on Helicobacter pylori infection: a double-blind, randomized placebo-controlled trial. Helicobacter . 2005;10:139-45.

Ander kruiden tegen maagzweer (Ulcus)

De meest gebruikte en goed werkzame planten in de fytotherapie bij maagzweren zijn Echte kamille, Matricaria recutita en Zoethout, Glycyrrhiza glabra, maar ook sommige slijmstofplanten zoals Lijnzaad en Kaasjeskruid zijn werkzaam.

Kruiden tegen ulcus, zoals besproken in de herboristenopleiding 'Dodonaeus'

• Allium sativum - Knoflook: bacteriedodend (2 teentjes met wortelsap)
• Artemisia douglasiana – Alsemsoort, event. andere Artemisiasoorten
• Brassica sp. - Kool: zuurbindend (rauw sap)
• Calendula off. - Goudsbloem: thee met Echte kamille en event. Munt
• Curcuma xanthorriza sp. - Geelwortel (bacteriedodend op H. pylori)
• Ficus carica - Vijgenboom: gemmotherapie (stress gerelateerd)
• Glycyrrhiza glabra - Zoethout: basisplant (DGL)
• Matricaria recutita - Echte kamille: vooral bij gastritis
• Musa paradisiaca - Banaan: beschermd slijmvlies tegen zuren (gedroogd poeder)
• Pistacia lentiscus - Mastikboom
• Zingiber officinalis - Gember (geraspte gember met honing)