Blaasontsteking: klachten, oorzaak en behandeling

Een blaasontsteking wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een darmbacterie. Hierdoor ontstaan klachten die meestal zo duidelijk zijn dat er snel kan worden behandeld. Daarbij zijn de klachten die voorkomen bij een blaasontsteking vaak nogal vervelend, je kunt er echt beroerd van zijn. Waarom is het altijd nodig om naar de dokter te gaan? Wat kan worden gedaan om een blaasontsteking te voorkomen?

Wat is precies een blaasontsteking?

Bij een blaasontsteking (cystitis) is de wand van de blaas ontstoken. Het gaat hierbij meestal om een infectie veroorzaakt door bacteriën, een bacteriële infectie dus. De urine bevat normaal geen bacteriën. Enkele verdwaalde huidbacteriën in de urine kunnen geen kwaad, maar als andere bacteriën zich gaan nestelen en vermeerderen in de blaas is er sprake van een blaasontsteking. De bacteriën komen van buitenaf naar binnen: ze gaan door de urinebuis naar boven naar de blaas. Omdat deze urinebuis (urethra) bij vrouwen korter is dan bij mannen komt een blaasontsteking vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Een andere reden hiervoor is dat bij vrouwen de opening van de urinebuis zich dichtbij de anus bevindt.

Wat is de oorzaak van een blaasontsteking?

In de meeste gevallen is de boosdoener bij een blaasontsteking een doodgewone darmbacterie, zoals Escherichia coli, meestal afgekort tot E. coli. Deze bacterie is verantwoordelijk voor zo'n 80 % van de gevallen. Andere soorten darmbacteriën die de oorzaak kunnen zijn: Proteus, Klebsiella, Enterobacter, en nog wat anderen. Het gaat dus om een normale 'darmbewoner' die op de verkeerde plaats is terechtgekomen. In de meeste gevallen wordt de blaasontsteking door één bacteriesoort veroorzaakt.

Welke klachten kunnen ontstaan door een blaasontsteking?

In verreweg de meeste gevallen zijn er duidelijke klachten bij een blaasontsteking. Sommige zijn duidelijk, andere misschien wat minder. Bij een blaasontsteking kunnen de volgende klachten ontstaan:

• branderig gevoel/pijn bij het plassen
• vaak aandrang hebben, en dan kleine beetjes plassen (pollakisurie)
• loze aandrang: wel moeten, maar niet kunnen plassen
• troebele urine
• bloed bij de urine (haematurie)
• urine die erg stinkt
• pijn in de onderbuik
• pijn in onderrug
• misselijkheid
• braken

Hoe wordt een blaasontsteking vastgesteld?

Wie denkt een blaasontsteking te hebben moet naar de huisarts en kan het beste een potje ochtendurine meenemen. Om met zekerheid te kunnen zeggen dat het om een blaasontsteking gaat zou van de urine een kweek moeten worden gemaakt, op een laboratorium. Maar meestal gebeurt dit pas als iemand vaker last heeft van een blaasontsteking. De kenmerkende klachten geven meestal al een goede aanwijzing voor het vaststellen van een blaasontsteking.

Bij de huisarts wordt van de urine een eerste eenvoudig onderzoek gedaan, de zogenaamde nitriettest. Is deze positief, dan is er sprake van een urineweginfectie. Eventueel kan met een dipslide vastgesteld worden of er (veel) bacteriën in de urine zitten. De uitslag hiervan duurt een dag. Soms wordt het sediment (bezinksel) van de urine onderzocht op ontstekingscellen (witte en rode bloedcellen).

Als de huisarts besluit dat het nodig is om de urine op kweek te laten zetten, moet hiervoor een potje urine ingeleverd worden bij een microbiologisch laboratorium. Wie wil weten hoe dit onderzoek in zijn werk gaat kan daarover hier verder lezen.

Hoe wordt een blaasontsteking behandeld?

Een blaasontsteking wordt direct behandeld met antibiotica. Vaak wordt nitrofurantoïne (Furabid) voorgeschreven, maar het kan ook een ander middel zijn. Meestal gaat het om een kuur van een paar dagen. Gaat de blaasontsteking niet over dan moet er een ander soort antibioticum worden voorgeschreven. Om te weten welk middel geschikt is zal dan eerst een kweek van de urine worden gedaan. De uitslag van dit onderzoek is meestal na een dag of twee bekend. Iemand die regelmatig last heeft van een blaasontsteking zal door de huisarts worden doorverwezen naar een specialist, zoals de gynaecoloog of uroloog. Dit om te onderzoeken of er afwijkingen aan de urinewegen zijn waardoor er steeds een blaasontsteking ontstaat.

Wat kan worden gedaan om een blaasontsteking te voorkomen?

Om de kans op een blaasontsteking zo klein mogelijk te maken zijn er een paar dingen die kunnen worden gedaan:

• wacht niet te lang met plassen bij aandrang
• neem de tijd, plas altijd goed uit
• vrouwen: veeg van voor naar achter af
• vrouwen: ga na het vrijen naar het toilet en plas goed uit
• drink elke dag een paar glazen water extra

Is een bezoek aan de dokter echt nodig?

Meestal is een blaasontsteking zo'n vervelende aandoening dat men vanzelf wel naar de dokter gaat. Wacht hiermee niet te lang als de klachten (nog) niet zo erg zijn: als de infectie opstijgt naar andere organen zoals de nieren kan een nierbekkenontsteking ontstaan. Dit is gevaarlijk omdat er schade aan het nierweefsel kan ontstaan. Er zijn dan andere ziekteverschijnselen die hier op kunnen wijzen:

• koorts
• koude rillingen
• zweten
• misselijkheid
• pijn in de flanken/rug
• bloed in de urine

Cranberrysap: minder kans op blaasontsteking

Er zijn nogal wat alternatieve middelen op de markt waarvan wordt beweerd dat ze kunnen helpen blaasontsteking te voorkomen, zoals verschillende soorten thee. Hoewel hun werking niet wetenschappelijk is bewezen helpt het drinken van zo'n kruidenthee uiteraard wel om aan de dagelijkse hoeveelheid vocht te komen.

Wat wel is bewezen is dat het sap van cranberries - veenbessen - de kans op een (nieuwe) blaasontsteking vermindert (Bron: British Medical Journal june, 2001), al heeft men hiervoor nog geen verklaring. Mensen die gevoelig zijn voor blaasontsteking wordt aangeraden regelmatig cranberrysap te drinken.