Warmte-uitslag: een veelvoorkomende huidirritatie
Warmte-uitslag, ook wel zweetuitslag genoemd, is een verzamelnaam voor verschillende huidirritaties die ontstaan als gevolg van een (overmatige) blootstelling aan warmte. De medische term voor warmte-uitslag is miliaria. De huiduitslag komt vooral voor in de zomermaanden, in het bijzonder als het warm en vochtig is. Warmte-uitslag is in de meeste gevallen een onschuldige aandoening, die binnen een paar uur tot een paar dagen vanzelf weer verdwijnt.Bij warmte-uitslag ontstaan er kleine roze-rode, heldere of wit-gele bultjes op bepaalde delen van het lichaam. De bultjes lijken soms wel wat op kleine, doorzichtige blaren of kippenvel en worden veroorzaakt door een verstopping van de zweetklieren met kleine zweetdeeltjes. Hierdoor ontstaan een ontsteking en jeuk rond de zweetklieren. Warmte-uitslag komt veel voor bij baby's, maar wordt ook vaak bij volwassenen gezien. De aandoening komt vooral voor als je (herhaaldelijk) zweet in een warme, vochtige omgeving.
Iedereen kan warmte-uitslag krijgen, maar sommige mensen lopen meer kans om de vervelende huidirritatie te krijgen:
- baby's en kleine kinderen
- sporters en mensen die zich inspannen in een warme omgeving
- mensen met overgewicht
- mensen die bedlegerig zijn
- mensen die een aandoening hebben aan de zweetklieren (waardoor ze weinig tot niet kunnen zweten)
- militairen
Wat is warmte-uitslag?
Warmte-uitslag op borst en schouders / Bron: Sentient Planet, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Bij warmte-uitslag zijn de zweetklieren niet (meer) in staat om het zweet naar buiten te werken. Dit gebeurt vaak wanneer er druk op de huid wordt uitgeoefend, door bijvoorbeeld strakke kleding of wanneer twee huidlagen op of tegen elkaar gedrukt worden (onder de borsten, tussen de billen, in buikplooien). Omdat het menselijke zweet zoveel zout bevat, kan het de huid behoorlijk irriteren. De verstopping met zweet veroorzaakt dan ook kleine ontstekingen en irritaties in de huid die zich tonen als kleine doorzichtige of rode bultjes.
Naast de kleine bultjes, kunnen er op sommige delen van het lichaam grotere, verdikte rode of roze plekken ontstaan. Wanneer de warmte-uitslag langer blijft bestaan, kunnen de bultjes en de dikkere plekken zich uitbreiden over het hele lichaam. Sommige mensen met warmte-uitslag hebben erg veel jeuk, terwijl anderen hier nauwelijks last van hebben.
Warmte-uitslag kan op alle delen van het lichaam voorkomen. Kenmerkende plekken zijn echter:
- het gezicht
- de nek
- de rug
- op de borst of onder de borsten
- de ellebogen
- op of tussen de billen
- de onderbenen
Hoe kom je zo snel mogelijk van de warmte-uitslag af?
Met warmte-uitslag hoef je meestal niet naar de huisarts te gaan. In verreweg de meeste gevallen verdwijnt de uitslag vanzelf binnen een paar uur tot een paar dagen als je in een koelere omgeving verblijft. Een koelere omgeving opzoeken, is dan ook het eerste wat je moet doen wanneer je last hebt van warmte-uitslag. Om de huiduitslag zo snel mogelijk te laten verdwijnen, kun je de geïrriteerde delen van je lichaam wassen met een milde zeep en water en ze vervolgens voorzichtig droogdeppen met een handdoek. Doe dit meerdere keren per dag; zeker nadat je je hebt ingespannen, lang hebt gewandeld of lang in de warmte bent geweest. Scrub de geïrriteerde huid niet en wrijf er niet hard overheen om de bultjes te verwijderen!Ook de volgende tips kunnen je helpen om zo snel mogelijk van de warmte-uitslag af te komen:
- Blijf voorlopig in een koelere omgeving (het beste is 21 tot 22 graden).
- Laat je huid goed ademen; draag lichte en luchtige katoenen kleding.
- Neem een koele douche of een koel bad.
- Vermijd huid-op-huid contact, door bijvoorbeeld een katoenen washandje onder de borsten of tussen de benen te leggen.
- Leg een coolpack of een zak bevroren erwten op de geïrriteerde huid (niet langer dan 20 minuten per uur!).
- Drink water. Dit is goed voor de vochthuishouding en het helpt om je lichaamstemperatuur wat lager te houden.
- Gebruik eventueel hydrocortisone crème (ook verkrijgbaar bij de huisarts) op de geïrriteerde huid.
- Gebruik eventueel antihistaminetabletjes (ook verkrijgbaar bij de huisarts) tegen de jeuk.
- Ga, wanneer er sprake is van een bacteriële infectie, naar de huisarts. Antibiotica is dan noodzakelijk!
Wanneer moet je naar de huisarts gaan?
Heb je er zelf alles aan gedaan, maar vermindert of verdwijnt de huidirritatie na een week niet, dan doe je er verstandig aan om naar de huisarts te gaan. Ook als de huiduitslag na een paar dagen verergert, kun je beter even naar de huisarts gaan. Er kan dan sprake zijn van een bacteriële infectie of er is mogelijk een andere oorzaak voor de huidirritatie.De huisarts zal, wanneer hij de bultjes op je lichaam bekijkt, over het algemeen vrij snel tot de diagnose warmte-uitslag komen. Zeker wanneer je hem vertelt dat je je recent in een warme en vochtige omgeving hebt ingespannen. Is de huiduitslag a-typisch (lijkt de huidirritatie niet echt op het typische beeld dat warmte-uitslag laat zien), dan kunnen weefselonderzoek, microscopisch onderzoek van huidschraapsels of aanvullende tests nodig zijn. Hiermee kunnen ook andere oorzaken van de huiduitslag, zoals bacteriële infecties, allergische reacties, eczeem of schimmelinfecties aangetoond of uitgesloten worden.
Ga direct naar de huisarts als er sprake is van:
- koorts
- hoofdpijn
- misselijkheid en/of overgeven
- duizeligheid
Hoe kun je warmte-uitslag voorkomen?
De volgende tips kunnen je helpen om het ontstaan van warmte-uitslag te voorkomen.- Draag in de zomer geen strakke kleding of kleding van polyester of nylon. Draag luchtige, goed ademende stoffen zoals katoen.
- Houd de temperatuur binnenshuis aangenaam (eventueel met behulp van airconditioning of ventilators).
- Blijf niet (te) lang in een warme en/of vochtige omgeving.
- Was bezwete delen van je lichaam regelmatig met een milde zeep en water en dep de huid voorzichtig droog met een handdoek. Doe dit zeker nadat je je hebt ingespannen!
- Neem regelmatig een koele douche of een koel bad.
- Smeer je huid niet in met een vette crème, olie of vaseline. Dit leidt sneller tot een verstopping van je zweetklieren en kan – bij warmte-uitslag - bovendien zorgen voor een secundaire irritatie of een allergische reactie.
- Ga niet in een stoombad, bubbelbad of sauna.
- Houd baby's en kleine kinderen aangenaam koel en droog. Baby's hebben vaak meer huidplooien en last van luieruitslag. Op deze plekken zijn ze gevoeliger voor het ontstaan van warmte-uitslag.
- Houd het gezicht van baby's en kleine kinderen droog. Baby's en kleine kinderen hebben vaker een nat gezichtje door bijvoorbeeld speeksel. Dit kan bijdragen aan het verstoppen van de zweetkliertjes en haarzakjes en daardoor warmte-uitslag op het gezicht veroorzaken.
- Zorg dat mensen die bedlegerig zijn of in een rolstoel zitten regelmatig verlegd of verzet worden om constant zweten op dezelfde plekken te voorkomen.
Veel huidirritaties kunnen lijken op warmte-uitslag, maar zijn dit echter niet. Voorbeelden hiervan zijn verstopte haarzakjes, acne, eczeem, een allergische reactie of een reactie op medicijnen.
