Hoornvlies: ontsteking, troebeling en beschadiging

Hoornvlies: beschadiging, troebelingen ontsteking zijn drie aandoeningen die vaak aan het hoornvlies voorkomen. Het hoornvlies is een dun vliesje dat geheel doorzichtig is, en het licht in het oog doorlaat. Wanneer het hoornvlies beschadigd raakt, kan er een ontsteking ontstaan. Maar een ontsteking kan ook spontaan ontstaat. bij bejaarde mensen komt vaak troebeling van het hoornvlies voor.

Wat is het hoornvlies?

Het hoornvlies bevindt zich in het voorste gedeelte van de oogbol. Het is een doorzichtige wand. Het hoornvlies is 0.6 mm dik en bestaat uit vijf lagen. Samen met het water in de voorste oogkamer, zorgt het hoornvlies voor een brekend optisch systeem.

De buitenste laag van het hoornvlies bestaat uit epitheel. Epitheelcellen kunnen zich continue vernieuwen. Daardoor zal bij beschadiging van de buitenste laag, een herstellende fase optreden. Onder de epitheellaag ligt een dun laagje : het membraan van Bowman. Dit laagje kan zichzelf niet herstellen. Wat dieper in het hoornvlies bevindt zich water en collageenvezels.

De buitenste rand van het hoornvlies is dikker dan de rest, en vertoont bij bijna alle bejaarden een grijze kleur.

Troebelingen van het hoornvlies

De achterkant van het hoornvlies wordt het endotheel genoemd. Het bestaat uit één cellaag. De functie van het endotheel is om overtollig water uit het hoornvlies te pompen. Met het toenemen van de leeftijd neemt het aantal endotheelcellen af. Doordat de endotheelcellen een verminderde functie hebben, kan er meer vocht het hoornvlies instromen dan dat eruit wordt gepompt. Dit heeft als gevolg dat het hoornvlies opzwelt. Het wordt daardoor dikker en minder doorzichtig. Er ontstaat een vertroebeling in het hoornvlies.

Een troebeling van het hoornvlies komt ook voor bij mensen met een hoornvliesziekte, maar ook erfelijkheid speelt een rol hierin. Verder kan het hoornvlies worden aangetast tijdens een oogoperatie. Een ongeval waarbij het hoornvlies is betrokken, verminderd ook het aantal endotheelcellen. Ook lijken de endotheelcellen bij mensen met contactlenzen sneller te verminderen dan bij brildragers of mensen zonder oogaanpassingen.

Hoornvliesontsteking

Het meest komt de oppervlakkige en plotseling optredende ontsteking van het hoornvlies voor. Deze ontsteking wordt ook wel keratis genoemd. De symptomen van deze ontsteking zijn roodheid van het oog, te zien rondom het hoornvlies. Pijn komt vaak voor bij deze ontsteking, waarbij er ook een overgevoeligheid is voor licht. De ogen tranen spontaan.

Deze ontsteking kan ook geleidelijker ontstaan. De ogen zijn hierbij rood, verder zijn er weinig verschijnselen. Naarmate de ontsteking vordert, komen bovenstaande klachten meer voor.

De oorzaak van een hoornvliesontsteking is een bacterie of schimmel, maar ook het herpesvirus is hier verantwoordelijk voor. De behandeling bestaat uit het toedienen van antibiotica, in de vorm van oogdruppels. De oogdruppels kan de patiënt het beste door iemand anders in laten druppelen. Daarbij kijkt de patiënt naar boven. Wanneer de druppels op het hoornvlies zitten, dan zal het draaien van de oogbol ervoor zorgen dat de druppels goed verspreid worden. Een antibioticakuur moet geheel afgemaakt worden en volgens de voorschriften van de arts worden gebruikt.

Beschadiging van het hoornvlies

Het hoornvlies kan beschadigd raken door een scherp voorwerp. Dit kan een vingernagel zijn, bijvoorbeeld een persoon die een ander per ongeluk in de ogen prikt. Maar ook een terugzwiepende tak of zand kan het hoornvlies beschadigen. Een niet goed passende contactlens kan ook schade veroorzaken. De mens bezit een knipreflex: bij aankomend gevaar zullen de oogleden zich automatisch sluiten. Echter, in sommige gevallen is het al te laat en dringt er een scherp voorwerp of iets anders het hoornvlies in.

De buitenste laag van het hoornvlies bestaat uit epitheelcellen. Deze cellen vernieuwen zichzelf continue, waardoor er makkelijk herstel optreedt. De andere lagen kunnen niet zelf herstellen. E zal dan littekenweefsel optreden.

Een beschadigd hoornvlies doet pijn: het hoornvlies bevat uiterst gevoelige zenuwcellen. Om die reden zal de kleinste beschadiging al pijn doen. Het oog reageert op een beschadiging met roodheid en tranende ogen. Een niet voldoende beschadigd hoornvlies kan klachten geven. Wanneer de epitheellaag niet goed is aangehecht aan het basale membraan, kan deze los gaan laten: dit is vooral merkbaar vlak na het wakker worden en de ogen openen.

Een beschadigd hoornvlies wordt behandeld door het gebruik van antibiotica in de vorm van oogdruppels of zalf. Ook een smeermiddel in de vorm van zalf voorkomt dat de epitheellaag blijft vastplakken aan de onderliggende laag. Een andere methode om het hoornvlies te laten genezen, is het aanbrengen van kleine gaatjes in de eerste laag. Hierdoor wordt het hoornvlies ertoe aangezet om te genezen en goed vast te groeien aan de onderliggende laag.

Lees verder

• Contactlens: correctie voor het oog