NAH (niet-aangeboren hersenletsel) bij kinderen en jongeren

NAH kan leiden tot stoornissen in allerlei aspecten van het functioneren van een kind, bijvoorbeeld in leren, bewegen en gedrag. De ernst en de aard van de stoornissen wordt mede bepaald door de plaats en de omvang van de beschadigingen in de hersenen.

NAH bij kinderen en jongeren

Wanneer een kind getroffen wordt door NAH is het belangrijk om te beschikken over voldoende informatie.

NAH kan leiden tot stoornissen in allerlei aspecten van het functioneren van een kind, bijvoorbeeld in leren, bewegen en gedrag. De ernst en de aard van de stoornissen wordt mede bepaald door de plaats en de omvang van de beschadigingen in de hersenen. De gevolgen van NAH zijn niet altijd aan de buitenkant van het kind te zien, er is vaak sprake van 'onzichtbare restverschijnselen'.

Hieronder volgt een opsomming van de mogelijke gevolgen van NAH:

Lichamelijke gevolgen: Vooral in de eerste fase van herstel komt het vaak voor dat kinderen snel vermoeid zijn. Ten gevolge van het hersenletsel kan er ook epilepsie ontstaan. Ook kan de zintuigwaarneming verstoord zijn. Motorische beperkingen door hersenletsel zijn afhankelijk van de plaats van het letsel en zeer verschillend in ernst en soort.

Psychologische gevolgen: Psychologische gevolgen kunnen worden onderscheiden in bewustzijn, kennis en begripsvermogen, denkvermogen, persoonlijkheid en gedrag.

Gevolgen voor de communicatie: Communicatie omvat het spreken, begrijpen van gesproken maar ook niet gesproken taal als gebarentaal, intonatie, geschreven taal. lichaamstaal etc.

Gevolgen voor gezin en directe omgeving: impact op gezin wordt onderschat, geen tijd voor jezelf, gezin belandt in medische wereld, vaak beleven gezinsleden meer problemen dan kind zelf, een x aantal gezinnen krijgt 'grote' problemen.

School: vaak is terugkeer naar de eigen school niet haalbaar, in sommige gevallen is het volgen van onderwijs in zijn geheel onmogelijk. Afhankelijk van de gevolgen die het NAH met zich meebrengt, zal er naar de meest geschiktee onderwijssituatie gezocht moeten worden. Een neuropsychologisch onderzoek brengt de leervaardigheden in kaart en is erg belangrijk voor het schooladvies. Doordat in de eerste maanden na het letsel, de kans op herstel het grootst is, maar ook daarna zeker nog herstel mogelijk is, kan het zijn dat de maatregelen die aanvankelijk genomen zijn later overbodig zijn, bijvoorbeeld door veranderde belastbaarheid. Het is daarom gewenst een kind voor een langer termijn goed in de gaten te houden en eventueel opnieuw een NPO (neuro psychologisch onderzoek) te plannen, zodat het onderwijs steeds aangepast kan worden aan de behoeften en mogelijkheden van het kind. Wanneer blijkt dat het kind niet terugkan naar zijn oude school, zal gezocht worden naar een passende oplossing.

Aandachtspunten in de omgang:

• 'anders zijn'
• geheugen
• concentratie
• traag tempo
• gevoelsuitingen
• sociaal gedrag
• communicatie
• omgaan met beperkingen, ziekte-inzicht
• identiteitsvorming en persoonlijke ontwikkeling

Wat zijn de uitgangspunten bij de behandeling?

Afhankelijk van de ernst van de problemen wordt het kind met NAH klinisch of poliklinisch behandeld. Het behandelteam observeert het kind om te kijken welke stoornissen voorkomen en neemt verschillende testen af. NAH vraagt om een zo consequent mogelijke aanpak. Revalidatiecentrum Rijndam bijvoorbeeld, biedt daarom een vast behandelprogramma met een combinatie van regelmaat, ritme, rust en structuur. Het gaat om het vinden van evenwicht tussen te weinig prikkeling en overprikkeling van het kind.

Hoe ziet het behandelteam eruit?

Het behandelteam bestaat uit de revalidatiearts, de fysiotherapeut, de ergotherapeut, de logopedist, de maatschappelijk werker en de psycholoog. Als het kind in de kliniek is opgenomen, is ook een regieverpleegkundige lid van het team. De regieverpleegkundige begeleidt het kind en is ook aanspreekpersoon voor de familie. In principe zijn bij het kind altijd dezelfde behandelaren betrokken. Dit ondersteunt kinderen die moeite hebben met het herkennen van mensen.

Lees verder

• Omgaan met niet-aangeboren hersenletsel: tips en adviezen