Lethargie: slaapzucht

Lethargie of slaapzucht is een toestand waarbij de patiënt in een slaap lijkt te zijn en waarbij ook daadwerkelijk veel geslapen wordt. De patiënt kan uit zijn slaaptoestand met moeite worden gewekt: vaak zakt de patiënt al snel weer weg in de slaaptoestand. Slaapzucht kan voorkomen als gevolg van een depressie, een hersenafwijking, een verslaving, vergiftiging of bij hoge koorts.

Wat is lethargie?

Lethargie kan ook uitgelegd worden als slaapzucht. Het is een ziekelijke, op slaap lijkende toestand waarin de patiënt, nadat hij wakker is geschud uit de slaaptoestand, er weer terug invalt. Er is de continue aanwezige neiging om in slaap te vallen. ook slaapt de patiënt gemiddeld langer dan normaal. Lethargie valt onder de chronische vermoeidheid.

Lethargie wordt nogal eens verward met narcolepsie. Deze twee lijken sterk op elkaar, toch zijn het twee verschillende ziekten. Ook wordt de benaming lethargie vaak gebruik om een geestelijke ongevoeligheid aan te duiden. Verder wordt iemand lethargisch genoemd wanneer hij of zij lui is. Bij dieren wordt dit vaak gebruikt: bijvoorbeeld kikkers die pas uit hun schuilplaats komen wanneer ze erge honger hebben.

In dit artikel echter, slaat de benaming lethargie op het medische gedeelte: een slaapzucht of ziekelijke slaaptoestand.

Hoe ontstaat lethargie?

Lethargie kan optreden bij bepaalde hersenziekten. Ook een koortsende ziekte of bij vergiftiging kan deze slaaptoestand optreden. bij ernstige koorts is deze toestand vaak voorkomend: de patiënt slaapt veel en is moeilijk wakker te krijgen. Wanneer deze uiteindelijk toch wakker te krijgen is, kan opgemerkt worden dat hij of zij niet of nauwelijks reageert op datgene wat in de omgeving gebeurt. Al snel heeft de patiënt de neiging om weer terug in slaap te vallen. Het is moeilijk om de patiënt bij kennis te houden.

Bij vergiftiging kan ook lethargie optreden. De herenen zijn in die mate aangetast, dat een gedeelte ervan zijn functie verliest, Hierdoor ontstaat er een slaaptoestand die in het slechtste geval over kan gaan in coma.

Bij bepaalde hersenziekten komt ook lethargie voor. De slaaptoestand is dan niet op te heffen. Alleen door het behandelen van de hersenziekte, wat niet altijd mogelijk is, kan lethargie verholpen worden. In de meeste gevallen echter is een ziekte aan de hersenen een complex iets, dat niet zomaar verholpen kan worden. Ook na een ongeval kan er een beschadiging aan de hersenen optreden.

Lethargie komt ook voor bij onderliggende aandoeningen als astma, depressie, bloedarmoede, eetstoornis, hart-en vaatziekte, problemen met de schildklier, alcoholgebruik, drugsgebruik.

Leven met lethargie

In geval van ernstige koorts, zal lethargie verdwijnen naarmate de koorts ook verdwijnt, Het is dus van belang om de koorts te verlagen middels koortsverlagende medicijnen. Vaak weet de patiënt achteraf niet meer dat hij of zij zoveel geslapen heeft, of wat er gebeurt is.

Wanneer lethargie optreedt door vergiftiging, is het van het grootste belang dat de vergiftiging behandeld wordt. Soms is er een tegengif nodig, of het leegpompen van de maag. Soms ook is de vergiftiging al zover door het lichaam heen, dat deze de hersenen en andere lichaamsfuncties al heeft aangetast. Lethargie kan dan blijvend zijn.

Ook door een hersenziekte of hersenbeschadiging van lethargie blijvend zijn. Bij drugsgebruik of alcoholgebruik zal lethargie verdwijnen nadat gestopt wordt met de inname van deze middelen. Vaak is lethargie wel typische voor mensen die drugs of alcohol gebruiken.

In sommige gevallen moet men leren leven met deze vorm van slaapzucht. Dit is voor de omgeving en voor zichzelf erg lastig. Vaak is een studie of werk niet of nauwelijks meer mogelijk. De concentratie valt continue weg en de patiënt zal soms in slaap vallen. Voor de patiënt is het vermoeiend om wakker te blijven: hij voelt een continue drang om weer te gaan slapen. Dit is hetzelfde gevoel als iemand die in bed ligt en erg moe is: hij of zij voelt dat hij in slaap valt, dit is amper tegen te houden. Ditzelfde gevoel heeft iemand met lethargie continue.

Vaak worden deze mensen als lui bestempeld: ze slapen immers een groot gedeelte van de dag. Ook doordat ze later uit bed komen, lijkt dit erg op uitslapen dus luiheid. Hierdoor kan een patiënt met lethargie, naast de lichamelijke klachten, ook aardige psychische klachten er aan overhouden wanneer hij of zij hierop aangekeken wordt.

Lethargie behandelen

Soms kunnen medicijnen helpen om de lethargie te verminderen. Dit zijn medicijnen die oppeppend werken. Hierdoor zal de patiënt minder snel in een slaaptoestand wegzakken. In andere gevallen is het soms mogelijk om een hersenziekte te verhelpen of te verlichten. In bepaalde gevallen echter is lethargie slechts van tijdelijke aard, zoals bij koorts of vergiftiging. De slaapzucht zal verdwijnen nadat de patiënt weer genezen is.

Soms moet de onderliggende aandoening behandeld worden om de slaapzucht te doen verdwijnen. Een depressie zal behandeld worden middels therapie en/of medicijnen. Schildklierproblemen kunnen verholpen worden middels medicijnen. Ook een eetstoornis kan behandeld worden, dit is soms wel een langdurig proces. Verslaving aan alcohol en drugs kan middels (groeps)therapie behandeld worden. Eventueel worden medicijnen toegediend om het afkicken te ondersteunen.