Zwakke bekkenbodem en urineverlies, wat te doen?

Bekkenbodemproblemen kunnen een bron van veel stress zijn. De urine moeilijk op kunnen houden, het gevoel dat er 'iets naar buiten zakt', urineverlies met een vieze geur tot gevolg, het zijn terecht redenen om je niet prettig te voelen. Vaak hebben deze problemen te maken met een te zwakke bekkenbodem. Therapie, medicatie en overige hulpmiddelen kunnen een uitkomst bieden. Het is altijd raadzaam de huisarts te raadplegen.

Bekkenbodemproblemen

• De bekkenbodem
• Een te zwakke bekkenbodem
• Verzakking of prolapsus
• Urineverlies of urine-incontinentie
• Ontlastingsincontinentie
• Behandeling van een zwakke bekkenbodem
• Zelf de bekkenbodem trainen

De bekkenbodem

De bekkenbodem ligt aan de onderzijde van het bekken, op een plek waar veel organen samenkomen. De bekkenbodem bevat de blaas, de urinebuis (urethra), de vagina (schede) als ook het uiteinde van de dikke darm of rectum. Deze organen blijven goed op hun plek doordat ze met banden vastzitten aan de bekkenbodem. Wanneer je moet hoesten of begint te lachen zul je merken dat er een toename van druk is doordat de banden in beweging komen. De banden zorgen er ook voor dat je indien gewenst je urine op kunt houden. Wanneer je de spieren in de bekkenbodem ontspant stelt het je in staat te urineren, ontlasting te hebben of gemeenschap te hebben. Je kunt je voorstellen dat wanneer er te veel of juist te weinig spanning op de banden van de bekkenbodem staat, er dan diverse problemen kunnen ontstaan met het ophouden van de ontlasting en de urine.

Een te zwakke bekkenbodem

Een verzwakte bekkenbodem kan diverse klachten veroorzaken. Een veel genoemde klacht is incontinentie. Wanneer de blaas en de urinebuis niet naar behoren functioneren kan er ongewenst urine ontsnappen. Het kan ook voorkomen dat je erg vaak aandrang hebt om te gaan plassen zonder dat dit nog echt nodig zou zijn. Ook kan het leiden tot een blaasontsteking. Omdat de blaas zich niet goed kan afsluiten kunnen de bacteriën die blaasontstekingen veroorzaken zich makkelijker in de blaas nestelen.

Door het niet goed onder controle hebben van het rectum is het vaak lastig om met regelmaat ontlasting te hebben. Dit heeft dan verstopping of obstipatie tot gevolg. Anderzijds kan het moeilijk zijn om de ontlasting op te houden en ontstaat er een vorm van ontlasting-incontinentie. Pijn in de onderbuik, pijn in de liesstreek, buikpijn die straalt naar de rug en vermoeidheid worden hier allemaal mee in verband gebracht. Patiënten melden ook vaak dat er klachten zijn met betrekking tot de gemeenschap.

De meest voorkomende klachten als gevolg van een te zwakke bekkenbodem zijn de volgenden:

• Verzakking of prolapsus
• Inspanningsincontinentie of stressincontinentie
• Aandrangincontinentie
• Ontlastingsincontinentie
• Problemen bij de gemeenschap

Verzakking of prolapsus

Wanneer je last hebt van een verzakking van de bekkenbodem dan kunnen organen als de blaas, het uiteinde van de dikke darm of de baarmoeder naar buiten komen. In het geval dat de blaas verzakt, dan is deze zichtbaar als ronde bol aan de voorkant van de vagina. Bij een verzakking van het rectum is een ronde bol bij de anus waarneembaar. Wanneer de baarmoeder verzakt is dan is dit ook waarneembaar aan bij de vagina. Het is goed mogelijk dat meerdere organen tegelijkertijd verzakt zijn.

Een verzakking geeft een drukkend gevoel op de vagina. Mogelijk heb je het gevoel dat er iets naar buiten moet komen, alsof er een soort bal op de drukt. Dit kan een constante zeurderige of drukkende pijn geven die doorstraalt naar de rug of de anus. Een kleine verzakking veroorzaakt aandrang om te plassen terwijl in grote verzakking het plassen juist moeilijk maakt. Een dergelijke verzakking is vaak een bron van vermoeidheid. Inspanning kan extra pijn opleveren. Zo zul je merken dat je na het fietsen of zitten in een onnatuurlijke houding een toename van klachten hebt terwijl deze weer afname als de inspanning voorbij is.

Urineverlies of urine-incontinentie

Urineverlies is een veel voorkomend probleem. Sommige vrouwen hebben er dagelijks last van terwijl het bij anderen met vlagen komt. Het is een klacht die veel voorkomt na het baren van een kind maar is daarnaast ook een van de zaken die hoort bij het ouder worden.

Stressincontinentie

Een vorm van incontinentie die optreedt tijdens het sporten of het tillen van zware objecten. Het is dus incontinentie die zich voordoet wanneer er veel spanning op de bekkenbodem komt te staan doordat je je buikspieren aanspant. Het kan ook gebeuren bij simpele dingen als niezen, lachen, hoesten op schrikken. Je verliest hierbij urine zonder de aandrang te voelen om naar het toilet te moeten.

Aandrangincontinentie

Aandrangincontinentie of urge-incontinentie is een vorm van incontinentie waarbij je vaak het gevoel hebt naar de wc te moeten. Soms komt dit gevoel zo plots op dat je te laat bij het toilet bent en al urineverlies hebt nog voor je bij de deur bent. Dit kan ook tijdens het slapen gebeuren zonder dat je er iets van merkt. Onbewust kan het horen van stromend water al urineverlies veroorzaken. Dit kan te maken hebben me een zwakke bekkenbodem maar kan ook het gevolg zijn van een stoornis in de aansturing van de blaas of de zenuwen van de blaas. Deze vorm van incontinentie kan ook bestaan naast stressincontinentie. Omdat de behandeling ervan zich altijd op één vorm concentreert is het belangrijk om te weten wat de grootste boosdoener is.

Ontlastingsincontinentie

Wie last heeft van ontlastingsincontinentie krijgt ontlasting zonder echt aandrang hiertoe te voelen. Gevolg is dat men vaak te laat bij het toilet is en winderigheid of flatulentie is ook een van de gevolgen. Deze vorm van incontinentie is vaak het gevolg van een beschadiging van de kringspier maak kan ook ontstaan als gevolg van een te zwakke bekkenbodem of complicatie van een bevalling.

Behandeling van een zwakke bekkenbodem

Spieren kun je trainen, zo ook de spieren van je bekkenbodem. Met behulp van kinesitherapie kan veel bereikt worden. Kinesitherapie is een therapie die je helpt een betere controle te krijgen over je bekken en wordt ook gebruikt bij vrouwen die juist een te strakke aanspanning van de spieren hebben.

Er zijn ook medicijnen die een uitkomst kunnen bieden. Helaas hebben deze vaak ook vervelende bijwerkingen, maar een arts kan hier een nauwkeurig advies over geven.

Overige hulpmiddelen die een uitkomst kunnen bieden zijn een ring of pessarium. Door het plaatsen ervan kan inspanningsincontinentie worden voorkomen. Het is echter afhankelijk van de specifieke verzakking of dit een goede behandeling kan zijn. Vrouwen die alleen last hebben van urineverlies tijdens het sporten kunnen dit tegengaan door het inbrengen van een tampon. De huisarts kan eventueel nog andere methoden aanreiken om specifieke vormen van urineverlies tegen te gaan.

Zelf de bekkenbodem trainen

Wil je voor je de stap naar een bekkenbodemtherapeut maakt eerst zelf aan de slag om je bekkenbodem te trainen? Er zijn diverse producten op de markt die hierbij kunnen helpen. Zo is er de Hydras bekkenbodemtrainer om bekken- en bekkenbodemspieren mee te trainen. Ook kun je kiezen voor training op basis van EMS stimulatie of Aquaflex bekkenbodemtraining. Door middel van een probe die trillingen afgeeft, worden de bekkenbodemspieren aangespannen en weer ontspannen. Het vergt van jou verder geen inspanningen en is bewezen effectief bij het tegengaan van ongewenst urineverlies bij vrouwen.

Lees verder

• Onderzoek bekkenfysiotherapeut: wat kun je verwachten?