Boegem balsem gebruiken bij brandwonden

Boegem balsem is een medisch hulpmiddel. Het gaat om een zalf die gebruikt kan worden bij verbrande maar gesloten huid. De balsem helpt om de huid te koelen en zo de pijn van een brandwond te verzachten. Enige controverse rondom het gebruik van Boegem ontstond toen berichten de media bereikten over ouders die hun kinderen ook bij ernstige brandwonden weg hielden van reguliere gezondheidszorg omdat zij een behandeling met Boegem prefereerden. De Brandwondenstichting ontraadt dit ten zeerste.

Boegem balsem

• Wat is Boegem balsem?
• Werkzame stoffen in Boegem balsem
• Thuisgebruik bij ernstige brandwonden leidt tot onbegrip
• Wat zegt de Brandwondenstichting over Boegem balsem?

Wat is Boegem balsem?

Boegem balsem of Boegem crème is een zalf die gebruikt kan worden voor het behandelen van huid die verbrand is maar wel gesloten. Het gaat niet om een middel op recept, maar meer een zalf die bij veel mensen in het medicijnkastje staat voor gebruik na kleine ongelukjes. Het is dan ook verkrijgbaar bij diverse drogisterijen. Door de huid te koelen helpt het de pijn van (lichte) brandwonden te verzachten. Meermaals is echter controverse ontstaan rondom het gebruik van Boegem omdat bij sommige mensen de overtuiging leeft dat Boegem bij ernstige brandwonden beter is dan middelen die in ziekenhuizen gebruikt worden. Er wordt onder meer beweerd dat, waar een reguliere behandeling van brandwonden zoals geadviseerd door artsen geen littekens kan voorkomen, Boegem dat wel kan. Vooral op de Veluwe lijkt het middel erg populair.

De theorie achter Boegem is dat de werkzame stoffen in de balsem de bloedsomloop in de huid optimaliseren zodat alles in zijn werk gesteld wordt om de hitte waarmee de huid te maken krijgt na een verbranding snel af te voeren. Omdat de balsem snel werkt zou dit veel weefselschade kunnen voorkomen die reguliere behandelingen niet kunnen voorkomen. De petrolatum zou er bovendien voor zorgen dat bacteriën niet kunnen overleven waardoor een risico op infectie van de wonden of blaren wordt uitgesloten.

Werkzame stoffen in Boegem balsem

Boegem balsem bevat uitsluitend plantaardige oliën. De belangrijkste ingrediënten zijn sesamum indicum (sesamolie) en helianthus annuus (zonnebloemolie) aangevuld met petrolatum (vaselinum album). Aan de balsem zijn verder geen kleurstoffen of conserveringsmiddelen toegevoegd. Over de exacte samenstelling van het product blijft Boegem vaag. Dit is ook een van de redenen waarom weinig onderzoek gedaan kan worden, zo bleek uit een artikel in dagblad Trouw uit 1996.

Thuisgebruik bij ernstige brandwonden leidt tot onbegrip

Vooral binnen diverse gemeenschappen op de Veluwe leeft een sterke overtuiging in de werkzame kracht van Boegem. In 2010 bereikte een bericht hierover de landelijke media. Een 10-jarige jongen uit Bunschoten-Spakenburg liep toen ernstige brandwonden op, maar in plaats van de jongen naar het ziekenhuis te brengen kozen de ouders ervoor hun zoon thuis te houden en enkel te behandelen met Boegem. De school was het niet eens met de keuze van de ouders en schakelde Jeugdzorg in. De vader in kwestie was al vaker in aanvaring gekomen met Jeugdzorg, onder meer omdat hij een deel van zijn negentien kinderen thuis hield vanwege het feit dat hij geen school kon vinden die paste bij hun religieuze opvattingen.

In 2017 haalde een kwestie rondom het gebruik van Boegem wederom het nieuws. Een man haalde toen zijn enkele maanden oude baby weg uit het ziekenhuis nadat hij hoorde dat het daar was opgenomen na een ongeval waarbij het kind een kop hete thee over zich heen had gekregen. De baby was naar het Meander Medisch Centrum gebracht maar de vader vond het een beter idee om de baby te behandelen met Boegem zalf omdat het daar naar eigen zeggen geen littekens aan over zou houden. Het ziekenhuis meldde het geval bij de Kinderbescherming. Naast verontwaardigde reacties kreeg de man op Facebook ook veel positieve reacties, met name uit de omgeving Amersfoort, Barneveld en Bunschoten, waar veel mensen geloven in de werking van de balsem.

Wat zegt de Brandwondenstichting over Boegem balsem?

Boegem is sinds 1992 op de markt. Het product werd op vrij controversiële wijze geïntroduceerd: in een reclame overgoot iemand zichzelf met kokend water en bracht vervolgens Boegem aan op de brandwonden. Een heftige woordenwisseling met onder meer de Brandwondenstichting volgde. Men was bang dat veel mensen de balsem zouden gaan zien als alternatief voor een reguliere behandeling terwijl de werkzaamheid van Boegem nooit wetenschappelijk was aangetoond. De Brandwondenstichting ontraadt gebruik van Boegem bij ernstige brandwonden en adviseert in dat geval om dringend medische hulp in te schakelen van de huisarts of een ziekenhuis. Dit is overigens ook het advies dat de producenten van Boegem op hun website zelf geven.

Boegem is niet erkend als geneesmiddel. Oorspronkelijk mocht de balsem alleen de benaming cosmetisch middel dragen. Nadat uit onderzoek van TNO bleek dat het product de huid wel degelijk goed koelt mocht het de benaming 'medisch hulpmiddel' gaan gebruiken, met als aantekening dat het wel alleen mag worden aangebracht op de gesloten huid. Het ontving hiervoor een Europese certificering.

Lees verder

• Brandwonden en littekens behandelen met Recell Spray on Skin