Dik zijn: de laatste ontdekkingen

Over dik zijn is de laatste decennia al heel wat onderzoek gedaan. Nog steeds doet de mening opgeld dat 'elk pondje door het mondje' zou gaan. Is dat eigenlijk wel zo of zijn er meer en andere factoren die dikte bepalen? Een overzicht van de laatste ontdekkingen.

Dikte

Er bestaat een bepaalde objectieve meting die kan aangeven wanneer iemand (te) dik is: het systeem van het B.M.I. of Body Mass Index. Dit getal wordt berekend naar aanleiding van je lichaamsgewicht en je lichaamslengte. De B.M.I. berekening is een indicatie die wordt gehanteerd door professionelen om mensen te vertellen of ze te dik zijn of niet en de hoogte geeft aan hoe' erg' dat is. Voor de lezer zal echter allang bekend zijn of hij of zij te dik is. Als je moeite hebt om een nieuwe jurk te vinden omdat er 'niks is in je maat', of dat je soms klem komt te zitten in een stoel en je daardoor altijd uitkijkt naar iets zonder leuningen is in het algemeen indicatie genoeg voor jezelf. Zoiets als een B.M.I. systeem vertelt je alleen maar iets wat je eigenlijk niet wilt horen: je bent te dik, te zwaar, zwaarlijvig en obese en daarnaast wordt ook nog gepreciseerd hoeveel je te zwaar bent.

Beschaming

Veel mensen die te dik zijn voelen zich bijzonder 'beschaamd.' We leven immers in een cultuur waarin het ideaalbeeld in de media meer is gefocust op slank tegen het magere aan.
Als je partner je zegt dat hij of zij ook nog best van je houdt met dat gezellige buikje of die lekkere dijen dan hebben we moeite dat aan te nemen. Dik, veronderstelt men, is niet iets wat liefde uitlokt.
De beschaming brengt dat de dikkerds gaan meedoen aan het verrijken van alles wat met de vermageringsindustrie te maken heeft en waarschijnlijk is dat dan ook de enige zwaarte-verschuiving die in het leven van de dikkerds plaats vindt. Want wie eenmaal dik is komt daar niet makkelijk vanaf en al is men afgevallen dan is het resultaat in het algemeen niet blijvend (minder dan 10 procent blijft slank na de vermagerinskuur).

Nieuwste onderzoeken

In Nederland is ongeveer 10 procent van de bevolking zwaarlijvig (B.M.I. groter dan 30), in de Verenigde Staten is dat 30 procent. Men verwacht dat als de dikte-groei in de V.S. doorgaat op de wijze zoals hij zich nu voortbeweegt in de statistieken, dat in het jaar 2030: 70 procent van de Amerikanen te dik zal zijn. En dat terwijl de V.S. de vermageringsnatie is bij uitstek. Althans als men naar de media kijkt. Waarom helpt het normale vermageren niet?

Caloriën tellen is niet alles

De filosofie achter het caloriën tellen is dat als men minder caloriën eet dan nodig is voor het dagelijkse verbruik men afvalt.
Dit is inderdaad waar voor als men nog even snel in twee weken enkele pondjes wil kwijt raken.
Maar als er 30 kilo moet worden weggezet dan blijkt de caloriën-theorie niet meer simpelweg waar te zijn. Het lichaam gaat namelijk reageren op de verminderde caloriën-intake door zuinig aan te doen met het energieverbruik. Daarbij heeft het lichaam liever een energiebron die wat meer mineralen bevat, dan de vetlaag: het gevolg is dat het lichaam liever iets anders verbruikt dan de vetlaag, bijvoorbeeld de spiermassa. Het ongewenste effect is dan dat men gezonde lagen opgebruikt en het vet blijft 'hangen.'

Dik makende cortisol-vorming door een dieet

In nieuwe studies over dikte werd onthuld dat het minder eten van caloriën om af te vallen de aanmaak van cortisol verhoogt. Hetzelfde geldt voor hoog-proteïne en lage koolhydraten diëten.
Cortisol is een hormoon dat interfereert met schildklier hormonen en insuline. Verhoging van cortisol heeft op de lange termijn alleen maar overgewicht of aankomen tot gevolg! Dus diëten maken je op de lange termijn vet!? In ieder geval bevestigt dit cortisol onderzoek de klacht van vele dikkerds: 'ik heb een slechtwerkende schildklier.' Dat de schildklier slecht is gaan werken door de cortisol-aanmaak juist omdat men nijver een dieet volgde is minder bekend.

De vruchten-dieet mythe

Een dieet met veel vruchten (laag calorie-gehalte) of een enkel vruchtensapje is niet zo goed als het lijkt. Fructose (vruchtsuikers) zet de maaltijd-intake veel sneller om in vet dan wanneer er geen vruchtsuikers worden genuttigd!

• Onderzoekers ontdekten dat de lipogenese (het proces waarbij suikers worden omgezet in lichaams vet) aanzienlijk toenam wanneer zelfs maar de helft van de glucose werd vervangen door fructose.
• Fructose ingenomen tijdens het ontbijt veranderde ook de manier waarop het lichaam met voedsel omsprong tijdens de lunch. Na de fructose consumptie verhoogde de lever de opslag van lunch vetten die anders wel gebruikt hadden kunnen worden.
• De koolhydraten kwamen het lichaam in als suikers, de lever haalde de moleculen uit elkaar en zette ze weer in elkaar als vet.
• Dit gebeurde allemaal binnen vier uur na het drinken van een fructose drankje.

Dikte is wel degelijk erfelijk

'Dat hebben we altijd beweerd', zeggen de dikkerds onder ons. 'Mijn moeder was dik en nu ben ik het ook'. De erfelijkheid van het dik zijn is door vele onderzoekers bevestigd. Volgens die onderzoekers bleek dat mensen die veel erfelijke factoren van hun ouders hebben meegekregen die van invloed zijn op gewicht zelfs 7 tot 9 kilo meer wegen dan mensen die weinig van die factoren hebben geërfd. Ook of je lichaam als gevolg van dat extra gewicht een appelvorm of een peervorm krijgt blijkt door het erfelijk materiaal te worden bepaald.
Van de 18 nieuwe erfelijke varianten die werden ontdekt in verband met erfelijke zwaarlijvigheid bleken verschillende via de hersenen een rol te spelen in het ontstaan van overgewicht. Zo geven de hersenen bijvoorbeeld aan of je honger hebt en regelen ze de voedselverwerking tot vet. Ook bepalen de hersenen hoe goed je je kunt beheersen en hoe je eetbuien onderdrukt. Het is dus niet altijd een kwestie van slechte dieet-mentaliteit of zwakte: de (over)behoefte aan eten zit vaak al in je genen ingebouwd.

Hersenen, zwaarlijvigheid en diabetes

De hypothalamus in de hersenen speelt een belangrijke rol bij zwaarlijvigheid, met één van diens grootste complicaties: diabetes type-2. Zenuwcellen in de hypothalamus herkennen voedingsstoffen en hormonen die zich in de bloedcirculatie bevinden en coördineren daarna een reeks complexe processen op het gebied van gedrag en lichamelijke reacties om de balans tussen de ingenomen en verbrande calorieën te bewaren. Als dit mechanisme niet goed werkt kunnen zwaarlijvigheid en diabetes het gevolg zijn. Deze slechte balans is niet iets waar je zelf wat aan kan doen. Ook is het gevaarlijk om er medicijnen voor te slikken. De medische wetenschap is nog niet zo ver gevorderd als het om dit soort medicatie gaat. Daarbij is de hypothalamus een zeer verfijnd 'orgaan' waar moeilijk mee te sleutelen valt.

Tot slot

Dit artikel is niet geschreven om je dan maar van het diëten volgen af te brengen, in tegendeel. Dit artikel probeert je duidelijk te maken waarom in sommige gevallen het vermageren zo langzaam gaat en bij tijd en wijle helemaal niet lukt.
Dikte is een gevaar voor je lijf, dikke mensen leven minder lang en je kent zelf wel de bedreigingen als hartinfarct, diabetes 2, hoge bloeddruk etcetera.
Uit dit artikel blijkt, dat zelfs als je meer dan 30 kilo moet afvallen je niet te lang door moet gaan, omdat er dan ongewenste effecten optreden in je lijf die alleen maar garant staan voor een jo-jo effect. Het is aan te raden om maximaal 3 maanden een rigoureus dieet te volgen en daarna een wacht-periode in te bouwen van enkele weken. Verlaat je dieet dan niet helemaal, blijf voldoen aan de minimale eisen, zodat je niet weer gigantisch aankomt. Je kunt weer verder gaan als je het idee hebt dat je lichaam een goede balans heeft bereikt. Geef het niet op.
En inderdaad, als je genetisch bent behept met dikte, dan moet je er waarschijnlijk je hele leven aan werken. Dat heeft te maken met acceptatie van de feiten. Als je klein geboren bent zal je ook nooit twee meter worden. Dat is nu eenmaal zo.

Veel succes. En bedenk: je bent niet alleen, integendeel!