mijn kijk op

Welk dieet past bij MS!?

Er zijn op internet, boeken en van horen zeggen ontzettend veel diëten te vinden die het beste zouden zijn bij Multiple Sclerose. Wees altijd kritisch over wat je leest, want het kan zomaar zijn dat je te weinig vitamines of mineralen binnen krijgt, erg eenzijdig eet, of producten overbodig weglaat. Veel van deze diëten vergen een hoge discipline en daarbij is het nog maar de vraag of het dieet zin heeft. In dit artikel is een kritische blik geworpen op verschillende diëten bij MS.

Wat is MS en hoe vaak komt het voor?

Multipe Sclerose (MS) is een aandoening aan het centrale zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel wordt gevormd door de hersenen en het ruggenmerg. De hersenen verwerken interne (uit jezelf) en externe- (vanuit de omgeving) prikkels en als reactie hierop geven ze opdrachten door via de zenuwbanen aan verschillende delen van het lichaam. Deze reactie zorgt er bijvoorbeeld voor dat jij een pen op pakt of naar iemand kan zwaaien die je tegenkomt op straat. Het stofje ‘myeline’ zorgt ervoor dat deze reactie van prikkels via de zenuwbanen snel en efficiënt verloopt. Bij mensen met MS raakt de stof myeline beschadigt als gevolg van ontstekingen in het centrale zenuwstelsel. Hierdoor kan de prikkeloverdracht naar het desbetreffende deel van je lichaam minder goed plaatsvinden, waardoor de reactie minder snel of minder goed plaats vindt.

De ernst en het verloop van de ziekte is per persoon zeer verschillend. Iedereen kan de ziekte krijgen, maar de ziekte komt bij vrouwen twee keer zo vaak voor als bij mannen. De diagnose wordt meestal gesteld tussen het twintigste en veertigste levensjaar. In Nederland hebben zo ongeveer 16.000 mensen MS. Dit is ongeveer 1 op de 1000 mensen. Juiste informatie over deze ziekte, ook wat betreft de voeding, is belangrijk om zo gezond mogelijk te blijven bij MS.

Voeding en MS

Voeding is vaak erg belangrijk voor mensen met MS. Dit is eigenlijk erg logisch als je weet dat je de ziekte zelf niet in de hand hebt. Dit in tegenstelling tot je voeding, je bepaalt zelf wat je in je mond stopt!
Om maar met de deur in huis te vallen, HET dieet voor MS bestaat niet. In de eerste instantie geldt dat de richtlijnen goede voeding het belangrijkste speerpunt zijn bij MS. De belangrijkste regels hierbij zijn:

• eet gevarieerd
• eet niet te veel
• wees matig met verzadigt vet
• eet volop groente en fruit
• eet voldoende (volkoren)brood
• wees zuinig met zout
• drink dagelijks ten minste anderhalve liter water of (kruiden)thee

Gezonde voeding kan in verschillende opzichten een positieve bijdrage leveren aan MS. Zo draagt gezonde voeding bij tot een algemeen gevoel van welzijn en wordt het immuunsysteem versterkt. Voldoende eiwitten in de voeding zorgen voor minder afbraak van spieren en een betere wondgenezing. Ook is er een verband tussen de inname van verzadigd vet en de mate waarin MS voorkomt. Daarnaast ondersteunt een optimaal dieet andere therapieën, maar let op, voeding kan in geen geval de medische behandeling van MS vervangen of MS genezen.

Verschillende diëten bij MS

Naast de richtlijnen goede voeding is er (o.a. op internet) erg veel informatie te vinden over diëten bij MS. Hoewel deze diëten nooit wetenschappelijk onderbouwd zijn hebben toch veel mensen baat bij het volgen van een bepaald dieet. De belangrijkste valkuil bij het volgen van een speciaal dieet is het risico op het missen van belangrijke voedingsstoffen. Overleg daarom altijd met en specialist (diëtist of arts) als u erover nadenkt om een speciaal dieet te volgen.

Hieronder staan de meest voorkomende diëten bij MS onder elkaar met het oordeel van een professional.

Het Eversdieet

Het Eversdieet is ontwikkeld door de Duitse arts Joseph Evers. De filosofie achter dit dieet is dat MS voornamelijk in landen met een Westers-leefpatroon voorkomt. Daarom is het dieet gebaseerd op een natuurlijke leefwijze, ‘back to basics’. Vers fruit, verse noten, rauwe groente, rauwe volkerenproducten, verse boerenmelk, boerenboter en rauwe scharreleieren staan dan ook centraal bij het Evers Dieet. Producten als suiker en suikervrije voedingsmiddelen, bewerkte graanproducten als patentbloem en rijst, koffie (thee), cacao, kant en klaarvoedsel, voedsel uit blik en diepvriesgroente dien je te vermijden bij het Evers dieet.
Persoonlijk vind ik het Eversdieet wat ver gaan. Om meer natuurlijke producten te gaan gebruiken is niet slecht. Maar je mag ook geen aardappels, peulvruchten (behalve de groene erwt), pasta, rijst, kaas of vis eten. Daarnaast worden veel verschillende groente ook afgeraden, waardoor je verschillende vitamines en mineralen tekort zou kunnen komen. Daarnaast is het erg moeilijk om het dieet vol te houden omdat het totaal niet gevarieerd is, het is vrijwel elke dag hetzelfde. Je hebt dus erg veel discipline nodig bij het Eversdieet.

Het essentiële vetzuren dieet van Crawford

Het essentiële vetzuren dieet is ontwikkeld door Dr. Michael Crawford. De filosofie achter het essentiële vetzuren dieet is dat MS onder andere wordt veroorzaakt door een tekort aan essentiële vetzuren (omega-3 en omega-6). Verzadigde vetten zouden de werking van essentiële vetzuren belemmeren.
De essentiële vetzuren zijn volgens meneer Crawford (en diverse bronnen onderbouwen dit) zeer belangrijk bij MS omdat ze nodig zijn voor de opbouw van het centrale zenuwstelsel, in het bijzonder de myelineschede. Ze vervullen ook een functie bij de afweer van schadelijke stoffen en bij de overdracht van prikkels in het zenuwstelsel.
In het dieet worden alle verzadigde vetten (dierlijke voedingsmiddelen) rigoureus vermeden en bepaalde essentiële vetzuren dienen vaker gegeten te worden. Teunisbloemolie en visolie zijn belangrijk. Het dieet is rijk aan vitamines en mineralen: zink, magnesium, vit B3, B6 en C. Ook is er aandacht voor vers fruit en verse groente.
Mijn persoonlijke mening over het essentiële vetzuren dieet van Crawford is dat het hier wel gaat om een volwaardige voeding als je het dieet goed toe past. Het eten van minder verzadigt vet en meer de nadruk leggen op onverzadigd vet is in overeenstemming met de richtlijnen goede voeding. Olijfolie mag men overigens wel in beperkte maten gebruiken, al zit hier ook nog wel wat verzadigt vet in. Het is niet wetenschappelijk aangetoond dat dit dieet echt werkt bij MS.

Het low fatdieet van Swank

Het low fatdieet is ontwikkeld door Dr. R. Swank uit Noorwegen. De filosofie achter dit dieet is dat MS veel vaker voorkomt in de boerendistricten. Hier zouden de mensen meer dierlijk vet eten dan elders. Verzadigd vet veroorzaakt bloedinkjes die de hersenen kunnen beschadigen. Daarom is dit dieet gebaseerd op het beperken van dierlijke verzadigde vetten. Daarnaast heb je een onbeperkte inname van groente, fruit, zilvervliesrijst, volkoren macaroni, jam, en heeft dr. Swank geen bezwaar tegen suiker.
Mijn idee achter dit dieet is dat het gezond is om wat minder (dierlijk) verzadigd vet te eten. Maar een onbeperkte inname van diverse producten en het gebruik van (veel) suiker vind ik tegenstrijdig met de richtlijnen goede voeding. Te veel energie en suikers zorgen voor overgewicht en dit kan weer zorgen voor meer klachten bij MS of andere welvaartsziekten.

Het glutenvrije dieet van Mac Dougall

Dit glutenvrije dieet is ontwikkeld door Mac Dougall. Hij beweert dat mensen met MS overgevoelig zijn voor gluten (eiwitbestanddeel in tarwe, rogge, haver, gerst). MS komt vooral voor in gebieden waar glutenbevattende granen worden gegeten. Ook verzadigde vetten en suikers zouden de spijsvertering kunnen tegenwerken. Bij het dieet moet je glutenbevattende granen vermijden, wel moet je, als aanvulling op het dieet, vitamines en mineralen in de vorm van een multivitaminepreparaat gebruiken.
Mijn mening is dat mensen met MS niet altijd overgevoelig zijn voor gluten. Er bestaat wel een relatie tussen gluten intolerantie en de gevoeligheid voor MS en andersom. Maar het hoeft dus niet per definitie zo te zijn als je MS hebt dat je overgevoelig bent voor gluten. Dus waarom zou je jezelf dan wel beperken tot een glutenvrij dieet? Bij dit dieet is het zeker verstandig om naar een deskundige(diëtist) te gaan, zodat de professional je o.a. kan helpen bij het testen op glutenintolerantie of andere allergieën. Mocht je wel glutenvrij willen eten bij MS, zorg ook dan voor een goed samengesteld dieet en bezoek de diëtist om dit samen met je op te stellen. Een glutenvrije dieet is overigens gemiddeld genomen duurder dan eten volgens de richtlijnen goede voeding.

Het Bircher Benner dieet

Dit dieet is ontwikkeld door de Zwitserse arts Bircher Benner.
Het Bircher Benner dieet heeft wel iets weg van het Eversdieet. De nadruk ligt ook op rauwe verse voedingsmiddelen, plantaardige producten, noten, granen en verse melkproducten. Vlees, vis, suiker, alcohol, cacao, koffie en kant en klaar maaltijden moet je vermijden.
Dr. Benner is de uitvinder van muesli en aangezien hij dat product veel aanraad in het dieet, ben ik al een beetje sceptisch of het dieet echt werkt of dat meneer Benner zijn producten graag wil verkopen.
Doordat je diversen voedingsmiddelen niet mag eten in dit dieet bestaat ook hier de kans dat je vitamines en mineralen mist en tekorten ontwikkeld waardoor de MS eerder wordt versterkt dan dat het helpt de MS te ondersteunen.

Het dr. Maas dieet

Dit dieet is ontwikkeld door de Nederlandse dokter Maas.
Het dokter Maas dieet is een eliminatiedieet. Dr. Maas raadt aan om verschillende producten uit de voeding te schrappen en deze daarna een voor een weer te gaan gebruiken. Als er reacties optreden dient er weer met het voedingsmiddel gestopt te worden. Zo kan er uitgezocht worden welke voedingsmiddelen er klachten geven en welke niet.
Persoonlijk vind ik dit een goed idee aangezien het de klachten kan verminderen als er bepaalde voedingsmiddelen niet meer gegeten worden. Wel is dit een langdurig proces waarbij ik zeker de begeleiding van een professional wil adviseren. Mocht uit het eliminatie dieet blijken dat er sprake is van allergie, dan heeft Dokter Maas aandacht voor medicatiegebruik. Elimineren en weer toevoegen/testen van voedingsmiddelen vraagt daarnaast een goede registratie van je eetgewoonten. Dit soort diëten worden veelal in samenspraak met een diëtist opgesteld en uitgevoerd.

Het ‘MS Recovery’ dieet

Ann D. Sawyer en Judith Bachrach, de mensen achter het MS recovery dieet geven aan dat patiënten met MS vaak allergisch zijn voor; zuivel, gluten,peulvruchten, eieren en gist. Ze raden aan om dit te laten testen door middel van een allergietest. Daarnaast wordt er aangeraden om suiker en verzadigd vet te vermijden. Eet wel voldoende gunstige vetzuren, zoals; teunisbloemolie, visolie, saffloerolie, walnotenolie, zonnebloemolie en olijfolie. Vermijd stress en vermoeidheid, zorg voor voldoende zonlicht en beweging. Daarnaast geven Ann D. Sawyer en Judith Bachrach aan dat het dieet geen genezing biedt maar wel symptoomvermindering, mits er strikt aan de dieet- en leefregels gehouden wordt.
Mijn mening is dat ik het al erg vooruitstrevend vind dat het MS Recovery dieet ook aandacht geeft aan stress en beweging. Het advies om sommige producten te vermijden in het dieet vind ik niet verkeerd maar dit zou ik weer onder begeleiding willen aanraden. Sawyer en Bachrach geven aan dat je je bij dit dieet strikt aan de regels moet houden om eventuele verbetering van de klachten bij MS te ervaren. Dit geeft ook aan dat het hier om een zwaar dieet gaat om vol te houden.

Conclusie:

Er is veel verschillende informatie te vinden over de verschillende diëten bij MS, waardoor je op een gegeven moment door de bomen het bos niet meer zou kunnen zien. De in dit artikel genoemde diëten zijn soms erg tegenstrijdig maar er zijn ook verschillende overeenkomsten. Zo wordt bij alle diëten het gebruik van verse groente en fruit, noten en zaden en plantaardige oliën aangeraden. Alle diëten vragen om veel doorzettingsvermogen! Het is altijd belangrijk als je een dieet wilt gaan volgen om dit in overleg te doen met een deskundige zodat je er in ieder geval zeker van kunt zijn dat je geen voedingsstoffen mist die het lichaam wel nodig heeft. Daarnaast geldt het gezegde; ‘Baat het niet, dan schaad het niet.’
Het voornaamste om te onthouden bij MS, is de juiste balans tussen gezonde voeding, beweging en ontspanning.