Menopauze of overgang: gewicht

Menopauze en overgang gaat vaak gepaard met gewichtstoename. Iets dat veel vrouwen met lede ogen aanzien. Toch is het niet te laat om in actie te komen, zelfs bij overgewicht of gewichtstoename tijdens de overgangsjaren is het mogelijk om gewicht te verliezen. Belangrijk is om goed te letten op het gewicht, maar ook de buikomvang. Goede voeding en beweging zijn twee grote vereisten.

Wat is de menopauze en overgang?

De menopauze is niet hetzelfde als de overgang, hoewel deze twee wel vaak met elkaar verward worden of met elkaar in vergelijking gebracht worden. De overgang is de periode dat de vrouw verandering in het lichaam ondergaat. Van vruchtbare vrouw verandert ze in een onvruchtbare vrouw. Dit proces kan jaren duren. De menopauze is de laatste menstruatie. De menopauze kan daarom alleen achteraf vastgesteld worden. Pas wanneer de vrouw langer dan een jaar niet ongesteld is geweest, kan gezegd worden dat de laatste menstruatie de menopauze was.

Hormonale veranderingen

Wanneer de vrouw het proces van onvruchtbaarheid ingaat, gebeurt dit onder invloed van hormonen. De productie van oestrogeen en progesteron loopt sterk terug, waardoor er geen eicellen meer tot rijping komen. De menstruatie wordt onregelmatig en zal uiteindelijk helemaal wegblijven. Ook kan de vrouw last krijgen van opvliegers, nachtelijke zweetaanvallen en hartkloppingen. Een veel voorkomende klacht is gewichtstoename tijdens de overgang, maar ook na de overgang.

Waarom aankomen in gewicht?

Tijdens de overgangsjaren veranderen de hormoonspiegels. Zo daalt het hormoon testosteron in het lichaam. Testosteron is een mannelijk hormoon dat zorgt voor spiermassa. Dit hormoon is bij vrouwen veel minder dan bij mannen, daarom hebben mannen meer spiermassa. Bij vrouwen wordt het hormoon in de bijnieren en in de eierstokken gemaakt, maar dit laatste verdwijnt tijdens de overgang. Hierdoor verdwijnt ook spiermassa. Spiermassa zorgt juist voor extra vetverbranding.

Anderzijds is de daling van oestrogeen de boosdoener. Tijdens de overgangsjaren daalt de productie van oestrogeen maar kan plots ook weer stijgen, waardoor er overproductie plaatsvindt. Wanneer de balans van oestrogeen verstoord is, wordt er extra vet opgeslagen door het lichaam. Oestrogeen is een hormoon dat in verstoorde hoeveelheden vet vasthoudt. Ook vocht wordt meer vastgehouden. Daarnaast zal er zich meer vet rondom de buik opstapelen en verdwijnt vet op de heupen en billen. Het lichaam wordt dus mannelijker.

Oestrogeen kent nog een belangrijk effect op de stofwisseling en het hongergevoel. In grote hoeveelheden aanwezig zoals tijdens de vruchtbare jaren, wordt de stofwisseling verhoogd en het hongergevoel verkleind. Wanneer de productie van oestrogeen daalt zien we juist het tegenovergestelde: de stofwisseling vertraagt en het hongergevoel neemt toe. Dit is de reden dat veel vrouwen van rond de 50 jaar plots snel aankomen in gewicht.

Omgaan met gewichtstoename en dieet

Aankomen in gewicht is voor niemand leuk. Belangrijk is om tijdens de overgangsjaren, maar eigenlijk al vanaf het 35e levensjaar het gewicht regelmatig te controleren. Maar niet alleen het gewicht, ook de buikomvang moet regelmatig gecontroleerd worden. Op deze manier kan er snel gereageerd worden wanneer blijkt dat het gewicht of de buikomvang toe begint te nemen. Wie dit niet regelmatig doet zal ongezien telkens wat pondjes aankomen. Vaak is het veel lastigere om op hogere leeftijd nog af te vallen, vooral wanneer men al in de overgang is of is geweest. Afvallen is echter niet onmogelijk: met een hoge dosis doorzettingsvermogen en goede wil moet het mogelijk zijn om af te vallen. Een arts kan hier meer informatie over geven. Ook beweging is iets dat voor veel vrouwen in de overgang belangrijk is. Beweging houdt de botten sterk en kan zorgen voor snel afvallen.

Voorkomen van problemen

Pas de voeding aan vanaf het 35e levensjaar, en nog meer vanaf het 45e levensjaar. De stofwisseling vertraagt met het ouder worden. Wanneer het eetpatroon hier niet op aangepast wordt, zal er steeds meer vet opgeslagen worden. Vaak zien we slanke dertigers snel veranderen in 50-plussers met flink wat overwicht. Doodzonde, want dit had voorkomen kunnen worden. Beweging of sporten is voor iedereen mogelijk mits er geen lichamelijke beperkingen zijn. Zwemmen, wandelen, fietsen, dansen en lichte sporten zijn prima voorbeelden van beweging die door iedere leeftijdsgroep beoefend kunnen worden. Krachttraining voor ouderen zorgt voor sterkere botten en kunnen zorgen voor wat extra spiermassa, wat weer voor meer vetverbranding zorgt. Krachttraining bevordert tevens de aanmaak van testosteron, waardoor er beter spiermassa opgebouwd kan worden. Het is beter om vijf kleine maaltijden te nemen dan drie grote. Door het lichaam de hele dag te blijven voeden verdwijnt het hongergevoel en gaat het lichaam niet in de spaarstand waardoor het meer energie zou gaan opslaan. De keuze van voeding is erg belangrijk: verkeerde vetten/koolhydraten en vooral suikers (denk aan gebak, snoep, koek) zijn loze calorieën die alleen maar voor vetopslag zorgen en waar het lichaam geen nuttige voedingsstoffen uit kan halen.