Wat zijn eiwitten?

Eiwitten zijn belangrijke stoffen die in het dagelijks leven van veel belang zijn. Zo zorgen eiwitten voor een gezond lichaam en zorgen ze voor belangrijke processen. Daarnaast leveren eiwitten uit het voedsel ook belangrijke bouwstoffen (aminozuren) op die het lichaam gebruikt om zichzelf te onderhouden. Van deze bouwstoffen maakt het lichaam weer nieuwe eiwitten die op hun beurt weer onmisbaar zijn in het dagelijks leven. Zo worden ze gebruikt in het bloed, in de spieren en tijdens het sporten. Eiwitten zijn in het dagelijks leven dus essentieel voor het lichaam. Hierdoor is het dus belangrijk om eiwitrijk voedsel te eten! Gelukkig is dat al gauw gedaan, want in de praktijk zitten veel producten bomvol eiwitten! Eiwitten zitten verwerkt in veel verschillende soorten voedsel. Deze deeltjes zijn zeer klein, maar hebben toch een positieve invloed op het lichaam. Vele eiwitten bevatten namelijk stoffen die het lichaam nodig heeft om gezond te kunnen leven. Zo blijft het lichaam gezond, blijven de spieren sterk en blijft het lichaam in conditie.

Hoe zijn eiwitten opgebouwd?

Eiwitten zijn kleine deeltjes die opgebouwd zijn uit aminozuren. Aminozuren zijn moleculen (kleine deeltjes) die aan de linkerkant een aminegroep (NH2) hebben en aan de rechterkant vergezeld zijn met een zuurgroep (COOH). Door deze twee groepen zijn aminozuren in staat om aan elkaar te koppelen (de aminegroep kan namelijk koppelen aan de zuurgroep, en andersom geldt hetzelfde, hierbij ontstaat water). Dit leidt ertoe dat er ketens kunnen ontstaan van wel duizenden, tienduizenden tot honderdduizenden aminozuren aan elkaar gekoppeld. Deze grote ketens zijn eiwitten.

Welke soorten aminozuren bestaan er?

Er bestaan totaal 20 aminozuren. Deze aminozuren hebben voornamelijk dezelfde bouw. Het enige verschil tussen de 20 verschillende aminozuren, is de groep atomen die aan het aminozuur is vastgemaakt. Deze groep verschilt per deeltje. Deze verschillende opbouwen hebben op hun beurt weer hun verschillende eigenschappen. Door deze verschillende eigenschappen kunnen er ontelbaar combinaties ontstaan wanneer duizenden aminozuren aan elkaar koppelen. De eigenschappen van eiwitten hangen dus ook af van de volgorde waarin de verschillend aminozuren gekoppeld zijn.

Er bestaan twee groepen van aminozuren. Als eerste zijn er de essentiële aminozuren. Deze groep bestaat uit aminozuren die het lichaam niet zelf kan maken en dus uit het voedsel gehaald moeten worden. Een paar voorbeelden van deze groep, zijn de aminozuren: leucine, lysine en fenylalanine. Deze deeltjes moeten dus uit het voedsel gehaald worden.

De overige aminozuren behoren hierdoor dus tot de niet-essentiële aminozuren. Het lichaam kan deze zelf aanmaken, waardoor het niet noodzakelijk is dat ze in het voedsel zitten. Enkele voorbeelden van niet-essentiële aminozuren zijn: alanine, glycine en glutamine.

Eiwitten maken met aminozuren

Eiwitten zijn dus opgebouwd uit een groot aantal aminozuren. Deze aminozuren worden gehaald uit het voedsel dat wordt ingenomen. Er zitten veel eiwitten in onder andere: zalm, makreel, pinda's, tuinbonen, eieren en kipfilet. Het lichaam zal de eiwitten die die hierin zitten vervolgens in stukjes knippen. Er ontstaan hierdoor weer nieuwe aminozuren. Deze aminozuren gaat het lichaam vervolgens zelf gebruiken om eiwitten van te maken.

Nadat het lichaam verschillende eiwitten in stukjes heeft gebroken, zullen deze stukjes naar de cellen vervoerd worden. Vanuit hier zal met behulp van het RNA (een kopie van het DNA) een nieuw eiwit gemaakt worden met de ontstane aminozuren. Het lichaam is in staat veel verschillende eiwitten te maken. Dat is belangrijk, want eiwitten worden bij werkelijk heel veel processen gebruikt. Op die manier blijft het lichaam gezond en kan het zichzelf onderhouden.

Bekende soorten van eiwitten

Er bestaan dus miljoenen soorten eiwitten. Dit komt doordat er heel veel combinaties bestaan van de ketens van aminozuren. Elke combinatie heeft een eigen eigenschap, waardoor er heel veel eiwitten bestaan met elk hun eigen eigenschap. Een paar bekende eiwitten zijn: actine (actine komt voor in de spieren), adrenaline, myoglobine, hemoglobine, enzymen en hormonen.