Ben ik depressief? Kenmerken van een depressie

Vrijwel iedereen kampt zo nu en dan met neerslachtigheid; bijvoorbeeld na een vervelende ervaring, in de winterperiode of 'gewoon' een poosje. Neerslachtigheid of stemmingswisselingen gaan na een tijd meestal vanzelf weer over; maar wat doe je wanneer dat niet gebeurt? En wanneer spreek je van een depressie?

Een depressie, wat is dat?

Hoewel ieder mens last kan hebben van depressieve gevoelens, kan een depressie nog het beste worden omschreven als een stemmingsstoornis. Een depressie kenmerkt zich door gevoelens van zware neerslachtigheid en het verlies van levenslust. In de meeste gevallen kan er pas van een depressie worden gesproken wanneer iemand zich langere tijd abnormaal somber of lusteloos voelt. Er bestaan echter verschillende subtypen (soorten), en ook kan de aandoening bij ieder persoon zich op een andere manier manifesteren. Een diagnose is daarom niet altijd even snel en duidelijk te maken.

Soorten depressies

• Bipolaire stoornis (depressieve stemming wordt afgewisseld met zeer positieve stemming)
• Seizoensgebonden depressie
• Postpartum depressie (depressie na overlijden van een geliefde)
• Dysthymie (depressiviteit gedurende een lange periode, maar niet altijd sterk aanwezig)

Naast deze soorten zijn er verschillen tussen depressies bij ouderen en depressies bij jongeren.

Wanneer ben je depressief?

Deze vraag is niet heel eenvoudig te beantwoorden. Depressiviteit komt in verschillende vormen en de symptomen kunnen per persoon verschillend zijn. Een aantal symptomen zijn echter wel kenmerkend voor depressiviteit:

• (extreme) vermoeidheid
• emotionele uitspattingen of juist helemaal 'leeg' voelen op emotioneel vlak
• verminderde concentratie
• deprimerende, negatieve stemming
• gevoel van zorg/schuld/angst etc.
• weinig zin in activiteiten/beweging
• slapeloosheid
• veranderende eetlust (zorgt voor gewichtsverlies of gewichtstoename)
• suïcidale gedachten

Overigens is het niet zo dat al deze symptomen hoeven voor te komen, en ook hoeven ze niet altijd aanwezig te zijn. Om vast te stellen of je daadwerkelijk met een depressie kampt, is de duur van een bepaalde stemming wel belangrijk. Mensen die depressief zijn, ervaren hun depressiviteit vaak voor een lange(re) periode en hebben moeite om het depressieve patroon te doorbreken. Wie een vermoeden heeft depressief te zijn, doet er goed aan een dagboek bij te houden om gevoelens in op te schrijven en te meten waar en wanneer en voor welke periode de depressieve stemming zich voordoet. Ook kan de omgeving een belangrijke rol spelen; familie, vrienden en kennissen kunnen soms heel goed aangeven dat bepaald gedrag veranderd is en dat iemand veel meer in zichzelf is gekeerd. Bij de erkenning van depressiviteit kan het zelfs zijn dat de symptomen met name door de omgeving worden opgepikt en dat de persoon zelf niet goed een naam aan de gemoedstoestand kan geven.

Oorzaken van een depressie

Er zijn meerdere oorzaken te noemen waardoor iemand depressief kan worden. Een nare gebeurtenis uit het verleden kan een oorzaak zijn, het overlijden van een dierbare, het intreden van de winter, teleurstellingen; noem maar op. Soms is het een combinatie van dingen die leidt tot depressiviteit. En soms is de oorzaak (nog) onbekend. Redenen waarom mensen depressief raken moeten (door de omgeving) serieus worden genomen. De behandeling van depressiviteit kan daar namelijk van afhangen.

Cijfers

In 2012 kampten 1 op de 10 Nederlanders met depressiviteit. Iets meer dan de helft liet zich daarvoor behandelen, bijvoorbeeld door het slikken van medicijnen of door het volgen van een therapie. In 2011 werd bij maar liefst 6 procent van de Nederlandse bevolking antidepressiva voorgeschreven gekregen. Depressiviteit lijkt een groeiend probleem te zijn. Cijfers van het CBS laten zien dat depressiviteit in 2030 waarschijnlijk in de top 3 van aandoeningen met de grootste ziektelast wereldwijd zal staan. Overigens komt depressiviteit bij vrouwen vaker voor dan bij mannen.

Behandeling

Eén van de meest toegepaste behandelvormen bij depressiviteit is cognitieve gedragstherapie. Bij cognitieve gedragstherapie wordt gekeken naar denkpatronen en interpretaties van mensen met depressie klachten. Tijdens de therapie wordt een positiever alternatief geboden waarmee een patiënt kan leren leven. Depressieve klachten kunnen daardoor afnemen. Soms wordt in combinatie met cognitieve gedragstherapie ook hartcoherentietraining aangeboden (dit wordt soms ook afzonderlijk gedaan). Hartcoherentietraining is een ademhalingstherapie die een patiënt kan helpen kalmeren in stressvolle situaties. Naast dit soort behandelingen wordt soms ook antidepressiva voorgeschreven (medicijn). Uit recentere onderzoeken (2014) is echter gebleken dat dergelijke medicatie de gezondheid soms ernstige schade kan toebrengen en allerlei bijwerkingen met zich mee kan brengen. Huisartsen hebben dan ook het advies gekregen om minder snel antidepressiva voor te schrijven.

Depressief, wat nu?!

Erkenning van je aandoening is erg belangrijk. Hoe moeilijk dat soms ook is, erkenning in een vroeg stadium is nog veel beter (dus bij enkele klachten of lichte klachten). Hoe dan ook is het verstandig om (op tijd) naar de huisarts te gaan. Hij/zij kan doorverwijzen en zodoende kan e.e.a. in beweging worden gezet. Ook kan het verstandig zijn (soms helaas ook moeilijk) om de naaste omgeving op de hoogte te brengen van bepaalde klachten. Zij kunnen meedenken en helpen.