Waarom je moet niezen

Waarom je moet niezen Niezen wordt veroorzaakt door iets dat het neusslijmvlies irriteert. Vaak is dit stof, stuifmeel, haartjes of andere deeltjes. Het neusslijmvlies bevat veel zenuwen en is zeer gevoelig. Wanneer iets het slijmvlies irriteert, gaat er een signaal via de drielingzenuw naar de hersenen toe. Het ademhalingscentrum in de hersenen krijgt het signaal binnen en zendt een opdracht uit. Hierdoor ga je niezen. Wist je dat je wel 3 en een halve meter ver kan niezen? Ook gaat er een enorme kracht gepaard met niezen. Soms ontstaat niezen door een andere oorzaak, die niks met irriterende deeltjes te maken heeft.

Wat is niezen?

Niezen wordt ook wel als niesen gesproken. In het Engels heet het sneeze. Het is het met kracht uitstoten van lucht vanuit de neus en vaak ook door de mond. Niezen is vergelijkbaar met hoesten, waarbij lucht met kracht uit de mond wordt geperst. In beiden gevallen is de lucht afkomstig vanuit de longen. Bij niezen horen we vaak een typisch geluid, dat we ook wel beschrijven als 'hatsjoe' of 'hatsjie'.

Hoe hard en hoe ver niest de mens?

Gemiddeld bereikt de lucht een snelheid van 100 tot wel 150 kilometer per uur, wanneer we niezen. Dat is een enorme snelheid! Niezen brengt ook vocht met zich mee, omdat vocht vanuit de neus mee naar buiten wordt gesleurd. Eén nies kan daarom wel 5.000 vochtdruppeltjes bevatten. Wanneer we de nies niet opvangen, kunnen we tot wel 3 en een halve meter ver weg niezen.

Oorzaken en werking

De vraag is waarom we moeten niezen. Dit komt vaak door stof, stuifmeel, haartjes of andere prikkelende stoffen. Het neusslijmvlies is zeer gevoelig en bevat veel zenuwen. De drielingzenuw ofwel nervus trigeminus speelt een belangrijke rol bij het niezen. De drielingzenuw bestaat uit drie zenuwtakken en is de vijfde hersenzenuw. Prikkeling van het neusslijmvlies zorgt ervoor dat er een signaal naar het ademhalingscentrum gaat. Dit ademhalingscentrum bevindt zich aan de onderzijde van de hersenen. Vervolgens wordt er vanuit de hersenen een signaal doorgegeven naar de spieren die bij de ademhaling betrokken zijn. Hierdoor ontstaat er een diepe ademhaling, worden de luchtwegen afgesloten en wordt de borstkas samengeperst. De druk in de longen loopt hoog op, waarna de luchtwegen plots worden geopend. Hierdoor laat de druk los en wordt de lucht met grote kracht uitgestoten. Het irriterende stofdeeltje wordt mee naar buiten geblazen.

Waarom moet ik in het voorjaar meer niezen?

Sommige mensen merken dat ze in het voorjaar meer moeten niezen dan in andere maanden van het jaar. Zowel het voorjaar als de vroege zomer is de tijd van de pollen. Pollen zijn de mannelijke sporen van zaadplanten. Pollen of stuifmeel bezorgt bij sommige mensen een allergische reactie. Dit noemen we hooikoorts. Symptomen van hooikoorts zijn niezen, rode, jeukende en/of tranende ogen, lopende neus en hoesten als gevolg van een droge keel. Eigenlijk reageren de slijmvliezen overdreven op pollen, meer dan bij iemand zonder hooikoorts. Hooikoorts gaat vaak samen met eczeem of andere allergieën. Hooikoorts kan erfelijk zijn.

In de zon kijken

De een heeft er meer last van dan de ander, maar in de zon kijken kan een niesbui veroorzaken. Ook dit komt door de drielingzenuw. Deze heeft een vertakking naar de oogzenuw toe lopen. Deze vertakking zorgt ervoor dat er een traanreflex aanwezig is. Hierdoor worden tranen geproduceerd om de ogen te beschermen. Het plots in fel licht kijken kan ervoor zorgen dat deze vertakking onnodig geprikkeld wordt. In plaats van traanproductie, ontstaat er een niesbui. Mensen die een niesbui aan voelen komen, maar deze zakt weer weg, maken hier wel eens gebruik van. Plots in zonlicht kijken (of fel licht) kan de aankomende niesbui net over het randje helpen.

Wenkbrauwen epileren

Veel vrouwen epileren de wenkbrauwen. Hierbij worden er wenkbrauwhaartjes uitgetrokken, om ze dunner of egaler te maken. Sommige vrouwen moeten hiervan niezen. Ook nu weer is de drielingzenuw hier de oorzaak van. Een van de vertakking loopt vanaf de wenkbrauw naar de neus toe. Bij het epileren wordt deze vertakking geprikkeld. Er wordt vervolgens een signaal afgegeven aan de hersenen, die ervoor zorgt dat er een niesbui ontstaat.

Niet kunnen niezen

Soms is het onmogelijk om te niezen. Allereerst de medische reden: beschadiging van de drielingzenuw. Dit kan ontstaan door bijvoorbeeld een tumor, letsel aan de schedel, ziekte van Sjögren, chronische oorontsteking of uitzaaiingen in de hersenvliezen. In de meeste gevallen veroorzaakt beschadiging van de drielingzenuw aangezichtspijn. Het niet kunnen niezen is een bijkomend symptoom.

Soms is het niet mogelijk om te niezen maar is de aandrang er wel. De prikkeling is dan net niet sterk genoeg. Onderstaande dingen kunnen helpen om te niezen:
  • In een lamp of zon kijken. Helpt alleen bij mensen die hier gevoelig voor zijn.
  • De punt van een zakdoek of servet in de neus steken en het slijmvlies kriebelen.
  • Met de punt van de tong tegen het gehemelte kriebelen.
  • De wenkbrauw kriebelen.
  • Peper snuiven (niet aan te raden, maar hier ga je wel van niezen).
© 2015 - 2024 Bibiana, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Kan je je ogen verliezen door te niezen?Kan je je ogen verliezen door te niezen?Eén van de hardnekkige fabeltjes die kinderen wel eens vertellen, is dat je door te niezen je ogen kan verliezen. De oge…
Hooikoorts; van oorzaak tot behandelingHooikoorts; van oorzaak tot behandelingDe lente komt er weer aan. Voor velen zal dit weer fijn zijn, eindelijk wat warmer en beter weer, maar voor heel wat Ned…
Hooikoorts: HooikoortskalenderHooikoortspatiënten hebben het meestal al gemerkt: in de ene maand heb je meer last van hooikoorts dan in de andere. Dat…
Hooikoorts of allergische rhinitisHooikoorts of allergische rhinitisRhinitis is de term die gebruikt wordt als wetenschappelijke naam voor een ontsteking van de neusslijmvliezen. De bekend…

Linksogig en rechtsogigLinksogig en rechtsogigWe kennen natuurlijk allemaal het fenomeen rechtshandig en linkshandig. En sommige onder ons merken ook wel dat je links…
Bijwerkingen Thyrax door verpakkingnieuws uitgelichtBijwerkingen Thyrax door verpakkingThyrax is een geneesmiddel dat gebruikt wordt door mensen met een te langzaam werkende schildklier. In sommige gevallen…
Bronnen en referenties
  • http://www.willemwever.nl/vraag_antwoord/het-menselijk-lichaam/waarom-moet-je-niezen-als-je-de-zon-kijkt-0
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Niezen
Bibiana (1.560 artikelen)
Gepubliceerd: 18-02-2015
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.