Vergiftiging door inademen of inslikken van terpentijnolie

Terpentijnolie is een stof die afkomstig is van pijnbomen. Terpentijn is een giftige stof die zich in kwast- en penseelreinigers en poetsmiddelen voor de vloer en meubels bevindt. Terpentijnolievergiftiging treedt op wanneer een patiënt opzettelijk of onopzettelijk terpentijnolie inslikt of de rook daarvan inademt. De symptomen zijn vaak zeer ernstig en uitgebreid, met name in de luchtwegen, waar ernstige schade kan optreden. Een vergiftiging met terpentijnolie is dan ook een medische noodsituatie die onmiddellijk professionele medische zorg vereist.

• Synoniemen terpentijnolievergiftiging
• Symptomen door de terpentijnolievergiftiging
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van inademen of inslikken van terpentijnolie
• Tips voor de preventie van een vergiftiging

Synoniemen terpentijnolievergiftiging

Terpentijnolievergiftiging is ook bekend onder de volgende termen:

• Terpentijnvergiftiging
• Vergiftiging door terpentijn
• Vergiftiging met terpentijnolie

Symptomen door de terpentijnolievergiftiging

Soms heeft de patiënt geen symptomen omdat hij slechts een kleine hoeveelheid heeft ingeademd of ingeslikt die niet toxisch was. De merkbare symptomen van een terpentijnolievergiftiging kunnen betrekking hebben op verschillende lichaamssystemen.

Blaas en nieren

Bloed in de urine en nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie) komen voor bij terpentijnolievergiftiging (geen urineproductie).

Gezicht

De patiënt verliest mogelijk (een deel van) het gezichtsvermogen, ziet wazig (wazig gezichtsvermogen) en heeft pijnlijke (oogpijn) en rode (rode ogen) ogen. Hij kan ook ernstige pijn of een branderig gevoel in de neus, ogen, oren, lippen of de tong ervaren.

Hart en bloed

Een lage bloeddruk (hypotensie) die zich snel ontwikkelt en een collaps kunnen optreden.

Huid

De arts merkt mogelijk een blauwachtige huidskleur (cyanose) op. Ook kan de patiënt last hebben van irritatie, roodheid, pijn of brandwonden door het inademen of inslikken van terpentijn.

Longen en luchtwegen

Ademhalingsproblemen, verstikking en kortademigheid (door het inademen van gif en gezwollen keel), ernstig hoesten en veel keelpijn zijn ook mogelijke symptomen.

Maag en darmen

De patiënt kan bloed in de ontlasting vertonen en ernstige buikpijn ervaren. ARTIKEL=189831braken[/ARTIKEL], misselijkheid evenals brandwonden aan de slokdarm behoren eveneens tot de opties. Meestal treden misselijkheid en (bloed) braken als eerste symptomen op.

Zenuwstelsel

De patiënt kan verward zijn en hoofdpijn ervaren. In zeer ernstige gevallen kunnen epileptische aanvallen optreden na het inademen of inslikken van terpentijnolie.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek (met de begeleider), essentieel. Hij merkt de zichtbare symptomen op, zoals luchtwegklachten, epileptische aanvallen, huidirritatie, brandwonden, een versnelde ademhaling (tachypneu), een versnelde hartslag (tachycardie), lichte koorts enzovoort. Een uitgebreid onderzoek met behulp van een stethoscoop is ook noodzakelijk (auscultatie). Hierbij beluistert de arts de ademgeluiden van de patiënt door zijn stethoscoop op de borst en longen te plaatsen.

Diagnostisch onderzoek

Een bronchoscopie is nodig om de keel, luchtwegen en longen te inspecteren. De arts verricht tevens een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) van de slokdarm en maag om eventuele brandwonden te inspecteren. Daarnaast is radiografisch onderzoek en een CT-scan nuttig. Een volledig bloedonderzoek is ook nodig. Hieruit blijkt vaak dat de patiënt lijdt aan trombocytopenie (tekort aan bloedplaatjes) en leukocytose (verhoogd aantal witte bloedcellen).

Differentiële diagnose

De arts kan een inname van terpentijnolie verwarren met de volgende aandoeningen:

• Aspiratiepneumonie
• Een bacteriële longontsteking (pneumonie: ontsteking van de onderste luchtwegen)
• Een empyeem (pus of etter in de longen) en longabces
• Een gastro-enteritis (buikgriep)
• Vergiftiging met anticholinergica (remmen de werking van acetylcholine af; acetylcholine is een neurotransmitter in de hersenen)
• Een antihistaminicum (geneesmiddel dat de arts gebruikt bij de behandeling van overgevoeligheidsreacties)
• Vergiftiging met isoniazid, koolwaterstof of tricyclische antidepressiva

Behandeling

Thuiszorg

De patiënt of begeleider belt onmiddellijk het antigifcentrum. Hierbij dient alle noodzakelijke informatie over de vergiftiging te worden verstrekt: hoeveelheid terpentijnolie, tijdstip van inname of inademing, de naam van het product, de ingrediënten, de sterkte en informatie over de patiënt (leeftijd, conditie, gewicht). De patiënt mag niet worden laten overgeven, tenzij een professionele zorgverlener hiervoor de toelating geeft. Indien de chemische stof zich op de huid of in de ogen bevindt, dient deze met veel water te worden gespoeld gedurende tenminste vijftien minuten. De patiënt moet niets meer via de mond binnenkrijgen als hij een terpentijnolievergiftiging heeft opgelopen. Frisse lucht kan nuttig zijn indien het gif is ingeademd.

Professionele medische zorg

De begeleider neemt de patiënt mee naar de spoedeisende hulp, waar een arts zijn vitale functies, zoals temperatuur, hartslag, ademhaling en bloeddruk, controleert. Mogelijk is ademhalingsondersteuning vereist. De patiënt krijgt bovendien intraveneus vocht toegediend. Volgens MedlinePlus is een maagspoeling nodig, terwijl Emedicine aangeeft dat dit niet aanbevolen is. Bovendien moet de huid regelmatig (om de paar uur gedurende enkele dagen) worden gereinigd bij huidirritatie. Nadat de patiënt op lichamelijk vlak is hersteld, is het raadzaam om psychiatrische hulp te zoeken indien hij zich moedwillig blootstelde aan deze giftige stof.

Prognose van inademen of inslikken van terpentijnolie

De prognose van terpentijnolievergiftiging is afhankelijk van de hoeveelheid gif die de patiënt heeft ingeslikt of ingeademd en de snelheid van de behandeling. Hoe langer de behandeling uitblijft, hoe slechter de prognose voor de patiënt. Zowel de keel, longen, maag als mond kunnen aanzienlijke schade oplopen, soms zelfs weken nadat de patiënt de giftige stof heeft ingeslikt of ingeademd.

Tips voor de preventie van een vergiftiging

Het is niet aan te raden om te eten of drinken in de nabijheid van producten die terpentijn bevatten, omdat de giftige terpentijn het voedsel gemakkelijk kan besmetten. Bij de aankoop van schoonmaakproducten verdient het de voorkeur om minder giftige producten te kiezen. Lees hiervoor het etiket zorgvuldig. Kwasten en penselen kunnen bijvoorbeeld ook worden schoongemaakt met olijfolie. Tot slot is het belangrijk om grondig de handen te wassen na het gebruik van terpentijnolie.

Lees verder

• Vergiftiging: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
• Tegengif (antidotum): Werking & lijst tegengiffen (antidota)