Saw palmetto (zaagpalm): gezondheidsvoordelen & werkzaamheid

De saw palmetto, ook bekend als zegepalm, dwergpalm, serenoa repens, sabal serrulata, zaagpalm of zaagpalmetto, groeit onder meer aan de kust van Florida in de Verenigde Staten (VS), waar hij de aandacht trekt met zijn grote waaiervormige bladeren. In de herfst produceert de dwergpalm donkerrode vruchten met vetrijke zaden. Voor de inwoners van Florida, de Seminole-indianen, vormden de bessen een belangrijk bestanddeel van hun dieet, hoewel ze erg bitter smaken. De Seminoles-indianen maakten vlechtwerk van de takken en gebruikten de vruchten als kruidengeneesmiddel. In Europa werd saw palmetto pas in de 20e eeuw bekend als een geneeskrachtig kruid.

• Wat is de saw palmetto?
• Waar komt de zaagpalm voor?
• Welke plantendelen en stoffen worden gebruikt?
• Werkzaamheid
• Mogelijke gezondheidsvoordelen van saw palmetto
• Tegengaan van haarverlies
• Urinewegfunctie verbeteren
• Prostaatkanker tegengaan
• Vergrote prostaat tegengaan
• Goed voor het testosteronniveau
• Andere kwalen
• Bijwerkingen en risico’s van saw palmetto

Wat is de saw palmetto?

De saw palmetto is een dwergpalm die tot vier meter hoog wordt. De palm heeft waaiervormige bladeren, die bestaan ​​uit 18 tot 24 individuele bladeren die groen of blauwgroen van kleur zijn. De bladstelen zijn gewapend met kleine stekels en de vruchten zien eruit als olijven en worden donkerrood. De bessen kleuren zwart als ze worden gedroogd. De dwergpalm behoort tot de palmplanten (Arecaceae) en komt voor in het zuidoosten van de VS. Hij gedijt op zandgrond en geeft de voorkeur aan een mild klimaat.

Waar komt de zaagpalm voor?

De zaagpalm of saw Palmetto komt voor in het zuidoostelijke deel van de Verenigde Staten en dan met name in de staat Florida. De plant tref je vooral aan als bodembedekker in slecht gedraineerde, minder donkere bossen en wouden die vooral uit eiken en dennen bestaan. De dwergpalm komt ook voor in duinen en kuststroken. De zaagpalm is vaak de dominante plant in droge prairies en ontboste dennenbossen in het zuiden van Florida. Alle planten waar de zaagpalm groeit, hebben met elkaar gemeen dat zij zich hebben aangepast aan frequente branden tijdens het groeiseizoen en dat zij periodieke droogte en overstromingen kunnen overleven.

Welke plantendelen en stoffen worden gebruikt?

De vruchten worden gebruikt voor medicinale doeleinden. Ze bevatten plantaardige hormonen, de zogenaamde sterolen. In het bijzonder is de stof beta-sitosterol, een plantensterol die van de plantensterolen het meest wordt toegepast in de voedingsmiddelenindustrie, van belang. Bovendien bevat het flavonoïden (polyfenolen die wijdverbreid in planten voorkomen) en plantaardige olie.

Werkzaamheid

Uit laboratoriumexperimenten is bekend dat fytosterolen een hormoonachtig effect hebben. Mogelijk grijpt de stof beta-sitosterol op de mannelijke hormoonbalans in en beperkt het de vorming van dihydrotestosteron. Dit hormoon wordt in het lichaam aangemaakt uit testosteron en speelt waarschijnlijk een rol bij de ontwikkeling van een goedaardige prostaatvergroting (goedaardige prostaathyperplasie). Er zijn verschillende kruidenremedies die alleen saw palmetto bevatten of verschillende combinaties van zaagpalmetto, pompoen en brandnetel. Ze zijn bedoeld om mannen te helpen die problemen hebben met de prostaat en die andere urinewegklachten hebben. Er zijn veel studies hierover uitgebracht, maar ze komen tot verschillende conclusies. Het hangt waarschijnlijk af van welke medicinale kruidencombinaties in de preparaten voorkomen, hoe hoog deze worden gedoseerd en met welke methode de ingrediënten uit de plant werden verkregen. Of saw palmetto daadwerkelijk een positief effect op de prostaat kan hebben, is anno 2025 nog niet definitief vastgesteld.

Mogelijke gezondheidsvoordelen van saw palmetto

Tegengaan van haarverlies

De zaagpalm kan mogelijk haarverlies tegengaan en de haardichtheid verhogen door ervoor te zorgen dat de hoeveelheid dihydrotestosteron (DHT), een van de veroorzakers van erfelijke haaruitval, verminderd wordt, hetgeen bij erfelijke haaruitval de belangrijkste oorzaak is van kaalheid.

Urinewegfunctie verbeteren

Saw palmetto zou de urinewegfunctie verbeteren en een gunstige werking hebben bij urinewegklachten als gevolg van goedaardige prostaatvergroting. Desalniettemin is anno 2025 meer onderzoek nodig om dit te bevestigen.

Prostaatkanker tegengaan

Reageerbuisstudies suggereren dat de zaagpalm de groei van prostaatkankercellen kan helpen verminderen, maar anno 2025 is er meer onderzoek nodig om vast te stellen dat deze plant werkzaam kan zijn bij mensen met prostaatkanker.

Vergrote prostaat tegengaan

De dwergpalm kan mogelijk ook helpen de symptomen van goedaardige prostaatvergroting te verbeteren, maar er is anno 2025 meer onderzoek nodig om de werking ervan te bevestigen.

Goed voor het testosteronniveau

Uit reageerbuisstudies en onderzoek onder mensen blijkt dat saw palmetto de activiteit van een enzym dat testosteron omzet in DHT kan verminderen, waardoor het testosteronniveau op natuurlijke wijze kan worden gehandhaafd.

Andere kwalen

Mensen kunnen saw palmetto ook gebruiken voor een aantal andere aandoeningen, waaronder:

• hoest, verkoudheid en keelpijn
• bronchitis
• hoofdpijn
• slaapproblemen

Het gebruik van saw palmetto om deze aandoeningen te behandelen is niet gebaseerd op wetenschappelijk literatuur.

Bijwerkingen en risico’s van saw palmetto

Je hoort het steeds vaker: mensen die zweren bij saw palmetto, die mysterieuze zaagpalm. Het klinkt veelbelovend, toch? Minder haarverlies, een soepel werkende prostaat, en een boost voor je gezondheid. Maar laten we even eerlijk zijn: als een kruid zo veelbelovend is, zijn er ook altijd haken en ogen. Want wat doet saw palmetto eigenlijk echt met je lichaam? En wat gebeurt er als het niet helemaal lekker valt? Tijd om dit kruid van alle kanten te belichten.

Het kruid en jouw lichaam: een dans met hormonen
Saw palmetto pakt het hormonale systeem aan, en dat is meteen waarom het zo populair is. Het remt de omzetting van testosteron in dihydrotestosteron (DHT), het stofje dat een rol speelt bij haarverlies en prostaatproblemen. Superhandig, toch? Maar diezelfde werking beïnvloedt meer dan alleen je haar of prostaat. Hormonen zijn namelijk als een orkest: elke speler heeft z’n eigen rol, en als er eentje uit de maat speelt, raakt de harmonie zoek. Van je stemming tot je stofwisseling, alles hangt samen. Dus als je in dat delicate systeem begint te roeren, kunnen er onverwachte dingen gebeuren.

Een onverwachte bijwerking: Jan’s hoofdpijnverhaal
Neem Jan, een fanatieke hardloper van 42. Hij hoorde via vrienden dat saw palmetto goed zou zijn voor zijn haar, dat steeds dunner werd. Na een paar weken merkte hij inderdaad dat zijn haar minder uitviel. Maar wat hij niet verwachtte, was de hoofdpijn die steeds terugkwam. Eerst dacht hij dat het van de stress was, maar toen de duizeligheid erbij kwam, begon hij te twijfelen. Na wat speurwerk ontdekte hij dat saw palmetto invloed kan hebben op de bloeddruk, en ja hoor: dat bleek bij hem de boosdoener. “Had ik dat maar eerder geweten,” zuchtte hij later.

Buikpijn, misselijkheid en meer: wat je kunt voelen
Voor veel mensen begint het met een licht ongemak: een opgeblazen gevoel, wat misselijkheid, of zelfs diarree. Dit komt doordat saw palmetto de spijsvertering kan irriteren. Vooral als je een gevoelige maag hebt, kan het kruid je lichaam uit balans brengen. Maar het kan verder gaan. Sommige gebruikers melden een verandering in hun libido – minder zin in seks, of juist een beetje “off” voelen. En dat kan flink impact hebben, zeker als je relatie daar onbedoeld last van krijgt.

De langere termijn: wat gebeurt er als je het blijft slikken?
Langdurig gebruik van saw palmetto brengt z’n eigen risico’s mee. Het kruid moet verwerkt worden door je lever en nieren, en die kunnen op den duur overbelast raken. Symptomen zoals vermoeidheid, donkere urine of pijn in je zij kunnen tekenen zijn dat je lichaam moeite heeft om het bij te houden. Er zijn nog niet veel studies naar wat er gebeurt als je saw palmetto jarenlang gebruikt, maar het is slim om signalen van je lichaam serieus te nemen.

Let op interacties: niet altijd een goede mix
Een ander punt waar je echt even bij stil moet staan: saw palmetto kan interacties aangaan met medicijnen. Vooral als je bloedverdunners gebruikt, moet je oppassen. Het kruid kan de werking van deze medicijnen versterken, wat het risico op bloedingen vergroot. Ook kan het invloed hebben op hormonale medicatie, zoals de anticonceptiepil. Stel je voor dat je denkt beschermd te zijn, maar het kruid gooit roet in het eten. Dat wil je echt niet.

Is het dan niet veilig? Jawel, maar wees alert
Betekent dit dat je saw palmetto beter kunt laten staan? Niet per se. Voor veel mensen werkt het prima, zonder nare bijwerkingen. Maar zoals met alles wat je in je lichaam stopt, is het belangrijk om bewust te kiezen. Luister naar je lichaam, let op signalen, en overleg met een arts als je twijfelt. Zeker als je medicijnen gebruikt of al een medische aandoening hebt, is een extra check geen overbodige luxe.

De les van Jan (en misschien ook die van jou)
Jan’s hoofdpijn verdween gelukkig toen hij stopte met saw palmetto. Maar hij leerde er iets waardevols van: natuurlijke middelen zijn krachtig, maar niet zonder risico. Dus als je overweegt om saw palmetto te gebruiken, doe je er goed aan om je goed in te lezen en niet zomaar klakkeloos iets te proberen. Het is tenslotte jouw gezondheid, en daar mag je best zuinig op zijn.