Teunisbloemolie: gezondheidsvoordelen, toepassingen & effect
Teunisbloemolie wordt gewonnen uit de teunisbloemen, die 's avonds hun mooie geurende bloemen openen en de hele nacht nachtdieren aantrekken, zoals nachtvogels en nachtvlinders. Daarom wordt het ook wel nachtkaars, nachtpitje of lelie-van-een-nacht genoemd. Sinds de ontdekking dat teunisbloemolie een hoog gehalte aan gammalinoleenzuur (GLA) bevat, is teunisbloemolie enorm in populariteit toegenomen. Het gehalte aan gamma-linoleenzuur kan oplopen tot maar liefst 14%.
Wat is teunisbloemolie?
Teunisbloemolie is de olie die wordt geperst uit de kleine zaadjes van de teunisbloem (Oenothera), die van nature te vinden zijn in Noord- en Zuid-Amerika. Het geslacht kent grofweg 125 soorten eenjarige, tweejarige en vaste planten en heeft gele bloemen met vier kroonbladen, maar er bestaan ook varianten met witte, roze of rode bloemen.
De teunisbloem bloeit van juni tot september en is bedekt met gele bloemen. Teunisbloemolie van hoge kwaliteit wordt verkregen door de zaden die worden geoogst in de late zomer koud te persen: het bevat daardoor nog steeds alle medisch effectieve biochemische stoffen. Na de bloei verschijnen er grote, gevleugelde vruchten met zaad en ze worden geoogst wanneer de vruchten bruin zijn. Hun watergehalte mag niet hoger zijn dan 9%. Teunisbloemolie wordt geleverd als pure plantaardige olie, in capsules en als additief in huidcrèmes.
Voorkomen en teelt
Wereldwijd zijn er ongeveer 120 soorten waaruit teunisbloemolie wordt gewonnen. De medicinaal actieve plant is afkomstig uit Noord- en Zuid-Amerika, maar is ook al ongeveer 400 jaar aanwezig op het Europese continent. Teunisbloemen houden van zonnige, warme locaties, bij voorkeur op braakliggend terrein, dijken, langs bermen, aan de zuidzijde van gebouwen en op zandige of leemachtige grond. Als je de plant in je tuin wilt hebben, dan kun je het beste zaaien in de eerste helft van april (eenjarige variëteiten) of in de midzomer (tweejarige variëteiten) op een afstand van 25 cm van elkaar en 2 cm diep. Teunisbloemen zijn ideaal voor semi-natuurlijke en rotstuinen en voelen zich ook goed in wilde tuinen. Ze zijn gemakkelijk te houden en hebben humus en voedselrijke, goed gedraineerde, verse grond nodig, die zanderig of leemachtig moet zijn, afhankelijk van de variëteit. Als de plant aan het einde van de bloeiperiode wordt geknipt, kan deze weer bloeien. Wie de teunisbloem kweekt ten behoeve van teunisbloemolie, beschermt ze idealiter tegen ziekten en plagen.
Toepassingen en effect van teunisbloemolie
Ingrediënten en werking
Teunisbloemzaden bevatten gemiddeld 25% teunisbloemolie, die op zijn beurt bestaat uit 60 tot 80% linolzuur, 8 tot 14% gamma-linoleenzuur, 9% palmitinezuur en 7% oliezuur. Ze bevatten ook aminozuren,
vitamine E, mineralen en polyfenolen. Teunisbloemolie heeft anti-oxidatieve, immuunbevorderende, antihypertensieve (tegen hoge bloeddruk), anticonvulsieve, ontstekingsremmende, kalmerende, anti-allergische, wondgenezende en
cholesterolverlagende eigenschappen. Medisch gezien zijn de stoffen linolzuur en gamma-linoleenzuur in teunisbloemolie het meest relevant. Linolzuur, een omega-3-vetzuur, wordt door het lichaam gemetaboliseerd tot gamma-linoleenzuur. Uit het daaruit voortkomende di-homo-gamma-linoleenzuur en arachidonzuur worden de weefselhormonen prostaglandine E1 en leukotriënen geproduceerd. Deze dragen bij aan de stabiliteit van celmembranen. Prostaglandine E1 helpt vetcellen af te breken, verlaagt cholesterol, ondersteunt de hersenfunctie en het immuunsysteem, zorgt voor hormonale balans en voorkomt ontstekingen.
Inwendig en uitwendig gebruik
Teunisbloemolie kan inwendig worden gebruikt in de vorm van olie en capsules en uitwendig als olie en in huidcrème. Bij afwezigheid van gamma-linoleenzuur kan het ook inwendig worden gebruikt. Afhankelijk van de medische indicatie worden doses van 2 tot 3 g per dag en meer aanbevolen. Het gebruik van teunisbloemolie moet gedurende een langere periode plaatsvinden. Als je teunisbloemolie op de huid toepast, dan moet je blootstelling aan de zon vermijden. Teunisbloemolie wordt over het algemeen goed verdragen.
Indicaties
Teunisbloemolie wordt toegepast bij:
Gezondheidsvoordelen van teunisbloemolie
De oorspronkelijke inwoners van Noord-Amerika kenden reeds de helende effecten en de gezondheidsvoordelen van teunisbloemolie. Dankzij hun vaatverwijdende eigenschappen verminderen de meervoudig onverzadigde vetzuren linolzuur en gamma-linoleenzuur in teunisbloemolie hoge bloeddruk en voorkomen ze vasculaire spasmen (fenomeen van Raynaud). Bovendien hebben deze vetzuren een positieve invloed op het cholesterolgehalte. Vanwege hun ontstekingsremmende eigenschappen kunnen ze specifiek reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew, poly
artritis (een aandoening die gepaard gaat met chronische ontstekingen van meer dan vier gewrichten ofwel
gewrichtsontstekingen) en allergische aandoeningen zoals astma en hooikoorts bestrijden, en ze hebben ook een algemeen immuunversterkend effect.
Vrouwen die lijden aan het premenstrueel syndroom (PMS) kunnen baat hebben bij het gebruik van teunisbloemolie, evenals vrouwen die lijden aan ernstige overgangsklachten. Naast atopisch eczeem en een aantal andere
huidaandoeningen, kan teunisbloemolie gebruikt worden bij cyclische mastodynie of
mastopathie (pijnlijke borsten) en diabetische neuropathie. De belangrijkste toepassing van teunisbloemolie zijn echter huidklachten zoals acne, eczeem, huidirritatie, atopisch eczeem en psoriasis. Mogelijk dat een gebrek aan gamma-linoleenzuur bijdraagt aan de ontwikkeling van de kwellende huidziekte
eczeem en teunisbloemolie kan dit tekort compenseren. Ook kan teunisbloemolie toegepast worden bij een droge huid. Het herstelt de huidbarrière en zorgt ervoor dat de huid gezond, goed gehydrateerd, elastisch, soepel en weerbaar wordt.
Acne
De gammalinoleenzuur (GLA) in teunisbloemolie kan helpen om acne te verminderen. Het helpt ook om vocht vast te houden in de huid. GLA-suppletie kan zowel inflammatoire als niet-inflammatoire acne-laesies verminderen.
Eczeem
Teunisbloemolie kan worden gebruikt voor de behandeling van eczeem, een inflammatoire huidaandoening. De GLA in teunisbloemolie verbetert de opperhuid. Je kunt het lokaal toepassen. Om lokaal te gebruiken, kun je tweemaal daags 1 milliliter op de huid aanbrengen gedurende maximaal vier maanden.
Droge huid
Orale suppletie van teunisbloemolie kan de huid glad te maken en bijdragen aan:
- elasticiteit
- vochtigheid
- stevigheid
Omdat de huid zelf geen GLA kan produceren, wordt vermoed dat het gebruik van GLA-rijke teunisbloemolie de huid in het algemeen gezond houdt. Neem 500 mg teunisbloemolie-capsules driemaal daags gedurende maximaal 12 weken.
Premenstrueel syndroom (PMS)
Onderzoek suggereert dat teunisbloemolie zeer effectief is bij de behandeling van symptomen van het premenstrueel syndroom (PMS), zoals:
Onderzoekers vermoeden dat sommige vrouwen last krijgen van PMS omdat ze gevoelig zijn voor normale prolactinespiegels in het lichaam. GLA wordt omgezet in een stof in het lichaam (prostaglandine E1) waarvan wordt gedacht dat het helpt voorkomen dat prolactine PMS veroorzaakt.
Neem ter verlichting van PMS-klachten gedurende maximaal 10 maanden teunisbloemolie-supplement. Begin met de kleinst mogelijke dosis en verhoog deze indien nodig om de symptomen te verlichten.
Mastopathie (pijnlijke borsten)
Als je tijdens uw menstruatie borstpijn ervaart die je leven verstoort, kan het gebruik van teunisbloemolie helpen. Het dagelijks innemen van teunisbloemolie en vitamine E gedurende zes maanden kan deze klachten verminderen.
Opvliegers
Teunisbloemolie kan de ernst van
opvliegers verminderen, een van de meest ongemakkelijke klachten van de overgang. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die zes weken lang dagelijks 500 mg teunisbloemolie gebruiken, minder frequente, minder ernstige en kortere opvliegers ervoeren. Neem tweemaal daags 500 mg teunisbloemolie gedurende zes weken.
Zenuwpijn
Perifere neuropathie (en
zenuwpijn) is een veel voorkomende bijwerking van diabetes en andere aandoeningen. Onderzoek heeft aangetoond dat het nemen van linoleenzuur de symptomen van neuropathie helpt verminderen, zoals:
Neem dagelijks teunisbloemolie gedurende maximaal één jaar met 360 tot 480 mg GLA
Botpijn
Botpijn wordt vaak veroorzaakt door reumatoïde artritis, een chronische ontstekingsziekte. Volgens een systematische review uit 2011 heeft de GLA in teunisbloemolie het potentieel om pijn als gevolg van reumatoïde artritis te verlichten zonder ongewenste bijwerkingen te veroorzaken. Neem dagelijks gedurende 3 tot 12 maanden teunisbloemolie-supplementen.
Bijwerkingen en risico's
Teunisbloemolie wordt over het algemeen als veilig beschouwd voor de meeste mensen om gedurende korte tijd te gebruiken. De veiligheid van langdurig gebruik is niet vastgesteld. Bijwerkingen van teunisbloemolie zijn meestal mild en kunnen bestaan uit:
Het nemen van de laagst mogelijke hoeveelheid kan bijwerkingen helpen voorkomen. In zeldzame gevallen kan teunisbloemolie een allergische reactie veroorzaken. Sommige symptomen van allergische reactie zijn: