Ginkgo biloba: gezondheidsvoordelen & toepassing van ginkgo

De ginkgo biloba of Japanse notenboom, is oorspronkelijk afkomstig uit Centraal China. In Nederland wordt het bladextract van ginkgo biloba vooral gebruikt bij ouderdomsaandoeningen zoals geheugenverlies en ter ondersteuning van de bloedsomloop en hersenstofwisseling bij ouderen. De effecten van ginkgo op de gezondheid zijn waarschijnlijk door de interactie van flavonoïden, ginkgoliden en terpenen verantwoordelijk. In laboratoriumexperimenten heeft dit stoffenmengsel talloze effecten: het beschermt zenuwcellen tegen schadelijke invloeden en ondersteunt de functie van bepaalde boodschappersubstanties in de hersenen die van invloed zijn op het geheugen en leren. Bovendien interfereren de stoffen met de bloedstolling, verbeteren ze de stromingseigenschappen van het bloed (die voor een groot gedeelte wordt bepaald door de vervormbaarheid van de rode bloedcellen) en vangen ze vrije radicalen (die schade aanrichten in het lichaam) weg.

• Wat is ginkgo biloba?
• Oorsprong en voorkomen
• Ingrediënten, effecten en dosering
• Gezondheidsvoordelen van ginkgo biloba
• Indicaties
• Beschermt en verbetert de cognitieve gezondheid
• Angst bestrijden
• Bestrijdt symptomen van PMS
• Allergische conjunctivitis (rode ogen)
• Verbetert de slaapkwaliteit
• Ondersteuning van de gezondheid van het hart
• Bevordert een gezonde huid
• Toepassingen

Wat is ginkgo biloba?

De ginkgo is een boomsoort afkomstig uit China maar komt anno 2024 wereldwijd voor. Ginkgo-extracten worden gebruikt voor onder meer oorsuizen, duizeligheid of concentratieproblemen.

Oorsprong en voorkomen

De medicinale plant ginkgo biloba bevordert de concentratie en het geheugen, maar het helpt niet tegen de ziekte van Alzheimer zoals vaak beweerd wordt. De ginkgo is een boom die meer dan 1000 jaar oud kan worden en een hoogte van maximaal 40 meter kan bereiken. Ginkgo biloba heeft in beginsel een piramidale vorm en een vrij losse, open structuur. Het hout van de boom heeft een zeer fijne textuur, het kernhout heeft een lichtbruine kleur en het spinthout – dat is het niet-verkernde hout van een boom welke zich bevindt tussen het kernhout en de bast van de boom – een lichtgele kleur. De schors is donkergrijs en heeft diepe voren, die nauwelijks ontvlambaar zijn.

Bovendien heeft de ginkgo vrij dikke fijne wortels en vormen de jonge bomen een penwortel (een sterke hoofdwortel), die een lengte van ongeveer een meter kan hebben. Als de omgevingscondities slecht zijn, vormt de ginkgo stalactietachtige verdikkingen boven de grond, waaruit vegetatieve scheuten voortkomen. Bovendien worden verhoute verdikkingen onder de grond gevormd, waaruit vaak secundaire stammen ontstaan. De eindknoppen zijn lichtbruin en omgeven door talloze bladeren. Heel kenmerkend zijn ook de bladeren, die op kleine waaiers lijken.

Oorspronkelijk is de ginkgo inheems in mesofytische (matig vochtig milieu) gemengde bossen langs de Jangtsekiang, Blauwe Rivier of Chang Jiang, de langste rivier in Azië. Tegenwoordig worden voornamelijk mannelijke ginkgo-bomen in Europa geplant, vooral vanwege het feit dat vrouwelijke zaden hebben die een onaangename geur verspreiden. Doch in Japan en China tref je juist meer vrouwelijke bomen aan. Omdat de Japanse notenboom uiterst ongevoelig zijn voor verontreinigende stoffen uit de lucht, zijn ze bij uitstek geschikt als bomen langs straten en parkeerplaatsen. Bovendien zijn ze behoorlijk resistent tegen ziekten veroorzaakt door virussen, bacteriën of schimmels.

Ingrediënten, effecten en dosering

De bladeren van gingko, die flavonolglycosiden en flavonglycosiden bevatten, worden voor farmaceutische doeleinden gebruikt. Andere ingrediënten zijn proanthocyanidinen, flavan-3-ols, biflavonoïden en geacyleerde flavonolglycosiden. De aglyconen zijn voornamelijk isorhamnetine, quercetine, kaempferol, luteoline of apigenine. Bovendien bevat de ginkgo terpenen in de vorm van terpeenlactonen, ginkgoliden en sesquiterpenen. Andere ingrediënten zijn onder meer: ​​ketonen, aldehyden, alcoholen, ascorbinezuur, kininezuur, gingkoïnezuur, sucrose en polyolen. Uit de ginkgobladeren worden speciale extracten verkregen omdat ze rijk zijn aan gewenste stoffen en tegelijk weinig ongewenste stoffen bevatten.

Ginkgo-extracten verbeteren het leervermogen en het geheugen en worden ook gebruikt bij urine-incontinentie, huidziekten, bronchitis en astma. Bovendien bevat het blad van de ginkgo actieve flavonoïden, die de vrije radicalen afvangen.

De Japanse notenboom verbetert tevens de bloedsomloop en het gehalte aan voedingsstoffen en zuurstof in de cellen. Sommige mensen kunnen allergisch zijn voor ginkgo bij huidcontact, wat huidirritatie kan veroorzaken. Het nemen van een zeer hoge dosis kan hoofdpijn of misselijkheid veroorzaken. Bovendien mogen ginkgopreparaten niet worden ingenomen met antistollingsmedicijnen (anticoagulantia), omdat dit het effect van het medicijn kan vergroten.

Gezondheidsvoordelen van ginkgo biloba

Indicaties

Ginkgo biloba wordt onder meer toegepast bij:

• geheugenproblemen (vergeetachtigheid)
• oorsuizen of tinnitus
• duizeligheid
• moeite met concentreren
• urine-incontinentie
• huidziekten
• bronchitis
• hooikoorts
• etalagebenen (claudicatio intermittens)

Ginkgo biloba heeft geen effect op het voorkomen van dementie bij ouderen.

Beschermt en verbetert de cognitieve gezondheid

Veel van de hersenbevorderende ginkgo biloba-voordelen zijn te danken aan de effectieve ontstekingsremmende werking die de antioxidant-activiteit verhoogt, oxidatieve stress verlaagt en de bloedsomloop verbetert. Dit zijn allemaal belangrijke factoren voor het handhaven van de cognitieve gezondheid.

Angst bestrijden

Ginkgo biloba vermindert de symptomen van gegeneraliseerde angststoornis na vier weken.[1] Ginkgo biloba lijkt echter geen invloed te hebben op depressie of andere stemmingsstoornissen.

Bestrijdt symptomen van PMS

Ginkgo helpt bij het verminderen van PMS-symptomen zoals stemmingswisselingen, hoofdpijn, angst, vermoeidheid en spierpijn. PMS staat voor premenstrueel syndroom. Dit is een verzamelnaam voor ernstige lichamelijke en emotionele klachten die je kunt ervaren in de periode voor je menstruatie.

Allergische conjunctivitis (rode ogen)

De ginkgo biloba heeft het vermogen om symptomen van rode ogen te verminderen, ook bekend als conjunctivitis, een infectie die kan worden veroorzaakt door zowel virussen of bacteriën en vaak vanzelf verdwijnt binnen 10 dagen. In vergelijking met placebo-oogdruppels verminderden de druppels met ginkgo biloba de symptomen van rode ogen veroorzaakt door allergieën (allergische conjunctivitis).[2]

Verbetert de slaapkwaliteit

Ginkgo biloba kan mogelijk de slaapkwaliteit verbeteren zonder de REM-functie te beïnvloeden. Dit voordeel wordt toegeschreven aan de antioxidant-activiteit van ginkgo. Dagelijks gebruik van ginkgo biloba kan de subjectieve slaapkwaliteit verbeteren.[3]

Ondersteuning van de gezondheid van het hart

Ginkgo biloba had een vermindering van de opbouw van atherosclerotische plaques (wat leidt tot arteriosclerose of slagaderverkalking) evenals vermindering van de oxidatie van LDL-cholesterolwaarden. Het grote voordeel van ginkgo biloba voor de gezondheid van het hart lijkt het superieure antioxiderende vermogen te zijn; door een supplement te nemen met ginkgo verbeter je de activiteit van enkele van de krachtigste antioxidanten in het lichaam, superoxide-dismutase en glutathion.[4]

Bevordert een gezonde huid

In verschillende gevallen helpt ginkgo biloba de kwaliteit van de huid te verbeteren bij regelmatig gebruik. In de vorm van een gezichtscrème veroorzaakten flavonoïden van ginkgo biloba een zeer merkbaar verschil in gladheid / ruwheid van de huid, rimpels en vocht. Het verhoogde vocht is het meest opvallend en neemt in totaal met bijna 28 procent toe.[5] Hoewel het hierbij gaat om slechts één onderzoek, suggereert het wel dat het gebruik van ginkgo biloba kan helpen om op natuurlijke wijze het verouderingsproces te vertragen.

Toepassingen

In Japan worden de zaden van ginkgo gebruikt als bijgerecht, waarbij alleen de gele binnenste kern wordt geconsumeerd. Bovendien dienen de gehakte en geroosterde korrels als specerij. Voor gingko-preparaten worden extracten van de gedroogde bladeren van gingko gebruikt, waarbij vooral de terpenoïden en flavonoïden actief zijn. Extracten worden daarom gebruikt omdat de inhoud van de bladeren nauwelijks oplosbaar is in water en moeilijk door het lichaam te gebruiken is. Bovendien kan de consumptie van de bladeren ook schadelijk zijn omdat de aanwezige stoffen allergische reacties kunnen veroorzaken. Gingko kan worden gebruikt als supplement, tinctuur of thee. Als je thee wilt zetten, doe je twee theelepels ginkgo bij kokend water en laat je het tien minuten trekken. Daarna wordt de thee gezeefd en in kleine slokjes gedronken. De ginkgo tinctuur is als het goed is een pure en zuivere tinctuur op basis van het ginkgo-bilobablad. Ongeveer 10 tot 50 druppels kunnen dagelijks worden ingenomen (op de bijsluiter staat het juiste aantal vermeld).

In supermarkten, drogisterijen en apotheken zijn vaak verschillende ginkgopreparaten beschikbaar. Sommige supplementen bevatten een hogere concentratie ginkgo-extract.

Noten:

1. Woelk H, Arnoldt KH, Kieser M, Hoerr R. Ginkgo biloba special extract EGb 761 in generalized anxiety disorder and adjustment disorder with anxious mood: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Psychiatr Res. 2007 Sep;41(6):472-80. Epub 2006 Jun 30.
2. Russo V, Stella A, Appezzati L, Barone A, Stagni E, Roszkowska A, Delle Noci N. Clinical efficacy of a Ginkgo biloba extract in the topical treatment of allergic conjunctivitis. Eur J Ophthalmol. 2009 May-Jun;19(3):331-6.
3. Murray BJ, Cowen PJ, Sharpley AL. The effect of Li 1370, extract of Ginkgo biloba, on REM sleep in humans. Pharmacopsychiatry. 2001 Jul;34(4):155-7.
4. Rodríguez M, Ringstad L, Schäfer P, Just S, Hofer HW, Malmsten M, Siegel G. Reduction of atherosclerotic nanoplaque formation and size by Ginkgo biloba (EGb 761) in cardiovascular high-risk patients. Atherosclerosis. 2007 Jun;192(2):438-44. Epub 2007 Mar 29.
5. Chuarienthong P, Lourith N, Leelapornpisid P. Clinical efficacy comparison of anti-wrinkle cosmetics containing herbal flavonoids. Int J Cosmet Sci. 2010 Apr;32(2):99-106. doi: 10.1111/j.1468-2494.2010.00522.x.