Juiste behandeling van giftige kwallenbeet levensbelangrijk

Giftige kwallen komen niet alleen voor aan onze Noordzee. Ook in de Middelandse Zee en diverse andere buitenlandse vakantiegebieden zijn de dieren regelmatig onaangename badgasten. De giftige beten (steken) van de meeste kwalsoorten leveren voor de mens geen grote problemen op, maar van sommige kwallen is het gif zelfs dodelijk. Voorkomen is dus duidelijk beter dan genezen.

Kwallenbeet of kwallensteek

Een kwal is een holtedier dat behoort tot de stam der neteldieren. Kwallen leven bijna altijd in zee. We spreken meestal over een kwallenbeet. Maar eigenlijk gaat het om een steek, want kwallen hebben tentakels als wapen. Op deze tentakels zitten netelcellen met gif. Deze bevatten holle naadjes die bij aanraking met de huid het gif in de huid injecteren. De bedoeling is dat de kwallen met dit gif hun prooi verlammen, bijvoorbeeld kleine vissen en plankton. Deze aanvalsstof veroorzaakt echter tevens reacties bij mensen. Ook andere neteldieren zoals zeeanemonen of koraaldieren geven deze reacties.

Noordzee en Middellandse zee

Aan onze Noordzee zie je soms dagenlang geen enkele kwal, maar op andere dagen ligt het strand ermee bezaaid. Dat heeft o.a. te maken met de windrichting. Vooral bij oostenwind spoelen de dieren aan.

In de Middellandse Zee kunnen ware kwallenplagen voorkomen als gevolg van overbevissing waardoor de kwal in die zee haar natuurlijke vijand is kwijtgeraakt. Over het algemeen zijn kwallen meestal dood als ze eenmaal zijn aan gespoeld en daarom ongevaarlijk. In het water zwemmende levende kwallen zijn daarentegen een stuk onplezieriger en kunnen ons venijnig steken.

Klachten

De ernst van de klachten wordt bepaald door het type gif en door de hoeveelheid gif dat in ons lijf is geïnjecteerd. Deze reactie blijft over het algemeen beperkt tot dat deel van de huid dat daadwerkelijk met de kwal in aanraking is geweest. Wanneer er echter sprake is van een groot aantal kwallenbeten tegelijk, kunnen ook algemene verschijnselen optreden zoals hoofdpijn, ademhalingsproblemen en misselijkheid. In zeldzame gevallen kan een shock ontstaan. Roep deskundige hulp in bij ernstige verschijnselen.

Symptomen van een kwallenbeet

• Op de huid zie je kleine rode bultjes, rode vlekken. Het veroorzaakt een branderig gevoel, pijn en jeuk.
• Bij meerdere kwallenbeten tegelijk, of bij bijzonder giftige soorten, kunnen de reacties ernstiger zijn: misselijk gevoel en eventueel braken.
• In ernstige gevallen: kortademigheid, hoesten, piepen, kramp, hartritmestoornissen, shock, bewustzijnsverlies.

Behandeling

• Zorg ervoor dat je niet met je handen in contact komt met de kwallenbeet.
• Bedek de beet met droog zand, zout of suiker of giet azijn over de wond. Hierdoor wordt de gifstof minder actief. Niet wrijven, daardoor zou je het gif kunnen verspreiden.
• Spoel daarna af met zout water.
• Raadpleeg zo nodig een arts, apotheker of strandhulppost voor een zalf om de pijn en de jeuk te verlichten.
• Bij uitgebreide kwallenbeten en vooral bij verschijnselen van algemeen onwelbevinden (ademhalingsproblemen, overgeven hoofdpijn, etc) is het van belang met spoed deskundige medische hulp in te roepen!

Dodelijke soort

De dooskwal, ook wel zeewesp genoemd, komt vooral voor in de Indische Oceaan en Stille Oceaan. Het weekdier behoort tot de giftigste diersoorten op deze aardbol. Bij contact met de soms wel 3 meter lange tentakels, wordt gif geïnjecteerd dat rechtstreeks inwerkt op zenuwstelsel, hart en huid. Door de enorme pijn raakt men vaak snel in shock. Een mens kan binnen 90 seconden overlijden. Direct de plaatselijke 112 bellen voor ziekenhuisopname als het noodlot zich voordoet.

Lees verder

• Gevaarlijke dierenbeten: Gevaarlijke beten van honden, katten, kwallen en insecten (special)
• Noodzakelijke medicijnen helaas vaak een douaneprobleem