Inwendig onderzoek, wat kun je verwachten?

De meeste vrouwen in ons land ondergaan op een bepaald moment in hun leven een inwendig onderzoek bij een huisarts of gynaecoloog. Het wordt ook wel een uitstrijkje maken, genoemd. Gedurende je leven krijg je als vrouw regelmatig een inwendig onderzoek. In de meeste gevallen zal dit zijn om te controleren of alles in orde is. De geslachtsorganen van vrouwen zitten nu eenmaal voor een deel in de buik. Bij zwangeren wordt er soms getoucheerd, kort voor de bevalling bijvoorbeeld, om te voelen of de baarmoedermond al verstreken is of om andere redenen. Een uitstrijkje laten maken is niet hetzelfde als toucheren. Wat kan je verwachten bij een inwendig onderzoek? Als je voor het eerst een inwendig onderzoek krijgt, bijvoorbeeld om een uitstrijkje te laten maken, is het onderzoek nieuw voor je. Je kunt een beetje nerveus zijn, dat is op zich heel normaal. De arts of gynaecoloog zal proberen je op je gemak te stellen. Het spreekt voor zich dat je voor het onderzoek een douche neemt en dat je schoon ondergoed draagt. Voor het onderzoek is het verstandig en handig om de volgende dingen te doen:

• Noteer de datum van je laatste menstruatie (de datum van de eerste dag van je laatste menstruatie).
• Noteer de naam en gebruik van medicijnen die je gebruikt (ook de pil).
• Noteer de vragen die je eventueel wilt stellen aan de arts.
• Noteer de dingen die je wilt vertellen.
• Overige dingen die van belang kunnen zijn, zoals plassen voor het onderzoek. Het onderzoek gaat gemakkelijker met een lege blaas.

Uitstrijkje laten maken

Als je een uitstrijkje krijgt omdat je klachten hebt, zal de arts zal een aantal dingen van je willen weten:

• Wat je klachten precies zijn en wanneer ze begonnen zijn.
• Of je eerder klachten hebt gehad.
• Of je wel eens vaginaal bloed verliest terwijl je niet ongesteld bent.
• Of je (eventueel) ooit zwanger bent geweest.
• Of je verder goed gezond bent.
• Of je (al) seksueel actief bent en of daarbij alles zorgeloos verloopt.
• Of je menstruatiecyclus regelmatig is en wanneer je voor het laatst ongesteld geweest bent.
• Of je allergisch bent voor latex of andere stoffen.
• Overige.

Als je allergisch bent voor latex, vertel dit dan altijd aan de arts, bijvoorbeeld in verband met het gebruik van dunne latex handschoenen. Als je tegen het onderzoek opziet, kun je dat ook beter vertellen. Als je nog maagd bent, vertel dit dan ook. Als er dingen zijn die van belang kunnen zijn voor het onderzoek, is het verstandig om die dingen vooraf te bespreken. Bijvoorbeeld ook als je tegen het onderzoek opziet, of als je bang bent.

Inwendig onderzoek, uitwendig onderzoek, vaginaal toucher en/of uitstrijkje

Voordat de arts een inwendig onderzoek zal doen, zal hij/zij vaak eerst een uitwendig onderzoek doen. Je moet je onderlichaam ontkleden en plaats nemen op een onderzoekstafel, waarop papier ligt. Er wordt op de buik geduwd en gevoeld, en de uitwendige geslachtsorganen worden bekeken. Bij een vaginaal toucher duwt de arts twee vingers in de vagina en voelt door middel van duwen en aftasten de afmeting van de baarmoeder en eierstokken en of alles gewoon aanvoelt. Als het ergens pijn doet moet je dat zeggen. Daarna kan er een ]uitstrijkje gemaakt worden. Er word je vaak gevraagd om je billen ietsje verder naar voren te schuiven, dat is omdat het speculum (spreider) dan het beste kan worden ingebracht. Bij het maken van een uitstrijkje wordt er een speculum (ook wel spreider of (vanwege de vorm) ‘eendenbek’ genoemd) in de vagina geschoven om de opening van de baarmoedermond (Latijn: cervix uteri) een klein stukje (verder) te kunnen openen zodat er een uitstrijkje van het baarmoederslijmvlies genomen kan worden. Het apparaatje (speculum) waarmee de baarmoedermond een stukje geopend kan worden, is van metaal of van plastic. De arts maakt het speculum voor het inbrengen soms warm door het onder warm water te houden.

Speculum

Het speculum lijkt wel een beetje op de bek van een eend, vandaar de bijnaam 'eendenbek'. De arts brengt de spreider gesloten in en als de top de baarmoedermond bereikt heeft, kan de arts de spreider ietsje openen, zodat hij/zij een strijkje kan nemen. Een uitstrijkje nemen doet geen pijn maar kan soms wel een tikkeltje gevoelig zijn. Als je je ontspant of ietsje mee perst, verloopt het over het algemeen vlotjes en voel je er weinig van. Het uitstrijkje wordt na het onderzoek dezelfde dag nog opgestuurd naar een laboratorium voor een kweek. Aan de hand daarvan kan er gezien worden of er bacteriën, schimmeltjes, rare cellen of andere problemen zijn, die (de) klachten kunnen verklaren of ziektes aantonen.

Na het uitstrijkje

Na afloop van een inwendig onderzoek kun je iets meer last hebben van afscheiding en soms wat bloedverlies. De arts geeft je daarom direct na het onderzoek misschien een inlegkruisje. Na het onderzoek mag je je weer aankleden (achter een gordijn of in een apart kamertje) en daarna spreekt de arts met je door of er hem/haar direct al iets bijzonders is opgevallen, en wanneer je de definitieve uitslag van het uitstrijkje kunt verwachten. Ook wordt eventueel vervolgonderzoek toegelicht en doorgesproken. Als je vragen hebt, stel deze dan direct.

Lees verder

• Voor het eerst ongesteld, wat nu?