Wat is een narcose?

Onder het mes gaan zonder verdoving, daar moet je toch niet aan denken. Helaas hadden ze vroeger weinig keus. Echter, vandaag de dag hebben we de narcose. Het is een van de meest gebruikte verdovingen, maar wat is deze narcose eigenlijk? En wat heeft hij voor een bijwerkingen? De chirurgen die het mes in zijn borstkast zetten, het gesprek dat ze over hem voerden: alles kon Clay horen. Maar hij lag genarcotiseerd op zijn ziekenhuisbed. Hij kon de artsen niet waarschuwen door wat te zeggen, en zelfs met zijn ogen knipperen ging niet. Tot zover de film Away uit 2007. Deze Clay was een zeer ongelukkige patiënt. Maar ook in het echt komt het voor dat iemand onder narcose nog bij bewustzijn is. Hoe vaak? Bij een à twee van de 1000 narcoses blijkt uit Amerikaans onderzoek.

Patiënt wordt wakker

Meestal komt het gelukking niet zo ver zoals bij het bovenstaande voorbeeld. De anesthesioloog blijft namelijk de hele operatie bij de patiënt om hem in de gaten te houden. Je ziet het direct aan een patiënt als hij wakker dreigt te worden. Dan gaat zijn hartslag omhoog. En als de anesthesioloog dat merkt, wordt er meteen extra slaapmiddel toegediend. Zodra deze anesthesioloog tekenen van pijn herkend bij een patiënt dienen ze extra pijnstillers toe. Maar voor hen is elke patiënt anders. De anesthesiologie is een soort kunst. Je neemt een snufje van dit en een snufje van dat, het is net als koken zeggen ze wel eens.

Niezen gaat niet meer

Pijn is meestal nuttig. Het zorgt ervoor dat je je arm terugtrekt als je bijvoorbeeld per ongeluk een mes aanraakt. Toch is het soms beter als die waarschuwing van je zenuwen wordt uitgeschakeld. Want soms moet je verwond worden om jezelf beter te maken.
Zou een chirurg zomaar in je lijf gaan snijden, dan zou het daartegen in het verweer kunnen komen. Je zou het dan uitschreeuwen van de pijn. Stil blijven liggen zou niet mogelijk zijn. Gelukkig bestaan tegenwoordig goede middelen die pijn tijdens een operatie kunnen wegnemen. En, als dat gewens is, kan zelfs je bewustzijn een poosje worden uitgeschakeld. Pijn ontstaat doordat de zenuwen pijnprikkels via het ruggenmerg naar het brein sturen. Een verdovingsmiddel legt dat proces plat. De pijnprikkel komt niet meer in de hersenen aan. De tandarts doet dat bijvoorbeeld met de stof lidocaïne. Dat middel is afgeleid van cocaïne, maar mist het verslavende effect. Afhankelijk van de plek waar de tandarts het inspuit, wordt een deel van de mond of kaak verdoofd. Zo kan hij naar hartelust boren zonder dat zijn patiënt pijn voelt.

Een anesthesioloog, zeg maar een 'verdovingsarts', in het ziekenhuis gaat op dezelfde manier te werk. Tenminste, bij e relatief eenvoudige operaties. Wie moet worden verdoofd voor een operatie aan zijn arm, krijgt in zijn oksel een verdovingsmiddel ingespoten. De zenuw die naar de arm loopt, wordt zo tijdelijk uitgeschakeld. Moet een vinger onder het mes, dan geeft de anesthesioloog enkele prikjes in de vinger.
Bij ongewikkeldere operaties gaat het anders. Wie geopereerd moet worden aan bijvoorbeeld hoofd, hals of bovenbuik, krijgt een gehele narcose.
Die bestaat uit drie onderdelen:
Ten eerste uit pijnstillers, net als bij een plaatselijke verdoving.
Ten tweede krijgt iemand die onder narcose een slaapmiddel. Tijdens een narcose is het bewustzijn tijdelijk uitgeschakeld, net als de reflexen. Niezen, maar ook slikken en ademhalen zijn er niet meer bij. Daarom wordt de patiënt geïntubeerd: hij krijgt dan een buisje in de luchtpijp waardoor de zuurstof wordt toegediend.
Ten derde krijgt een patiënt spierverslappers toegediend. Hierdoor kan diegene die wordt behandeld geen onverwachte handelingen maken als hij onder het mes ligt. Dat is wel zo pretting voor de chirurg, én de patiënt.

Voedsel plus narcose kan longontsteking geven

Nog even snel een reep chocola naar binnen werken om je wat te ontspannen voor een operatie? Doe dat maar niet als je voor de operatie onder narcose moet. Artsen raden patiënten aan vanaf 6 uur voor de operatie niks meer te eten. Als de maag namelijk vol is, kan de inhoud tijdens de operatie terugstromen en in de longen terechtkomen, en dat is een drama. Zuur kan namelijk in de longen voor een ontstekingsreactie zorgen, een longontsteking dus.
Natuurlijk kan die worden behandeld. Maar voorkomen is altijd beter. Voor de operatie mag je wel drinken. Dat is zelfs aan te raden. Een paar uur voor de operatie is het goed om helder om vocht binnen te krijgen, zoals water of appelsap. Dat zorgt ervoor dat de maag zich nog sneller ledigt.

Met lange tanden geen narcose

Soms kan een patiënt zelf kiezen of hij een plaatselijke verdoving wil of een algehele narcose. Dat is bijvoorbeeld het geval bij operaties aan de armen of de benen, en soms ook bij die aan de buik. Volgens onderzoek worden algehele narcoses nog te vaak toegepast als een plaatselijke verdoving in principe ook kan. Het voordeel namelijk van plaatselijke verdovingen is dat je de patiënt dingen kunt vragen. Ook kan een patiënt zichzelf met een pompje pijnstillers toedienen. Iemand die onder narcose is, kan dat niet. Er is nog een voordeel van plaatselijke verdovingen. Wie onder algehele narcose gaat, moet geïntubeerd kunnen worden. Daar moet je wel goed gebouwd voor zijn. Als iemand lange tanden heeft of zijn mond moeilijk open krijgt, kan het lastig worden het buisje in de keel te krijgen. In zo'n geval is het aan te raden om voor een plaatselijke verdoving te kiezen. Maar als het beide gewoon mogelijk is, dan mag de patiënt zelf kiezen, dat is zijn of haar goed recht.