Lawaai bij werk en in vrije tijd

Lawaai en werken gaan niet goed samen. Lawaai kan reden zijn om slechter te kunnen concentreren. Het kan hoofdpijn veroorzaken en er kan eerder vermoeidheid optreden. En lawaai kan er voor zorgen dat geluiden die perse opgevangen moeten worden niet worden gehoord wat tot onveilige situaties kan leiden. Maar ook in de vrije tijd kunnen zich situaties voordoen waarbij lawaai schadelijk kan zijn voor het gehoor. Vooral jongeren willen bij het luisteren naar muziek nog wel eens teveel decibellen veroorzaken of zich dicht bij grote luidsprekers ophouden tijdens feesten en manifestaties.

Ontstaan van slechthorendheid

Een binnenoor bevat duizenden uiterst kleine cellen. Die cellen vangen het geluid op en geven dat door aan de hersenen. Door vooral langdurig hard geluid kan een aantal cellen onherstelbaar beschadigen waardoor ze uiteraard niets meer kunnen doorgeven aan de hersenen en ontstaat slechthorendheid.

Voorkomen slechthorendheid

Slechthorendheid door ouderdom is moeilijk te voorkomen en als daar pas aan gewerkt wordt op hogere leeftijd is het te laat. Maar voorkomen van slechthorendheid die veroorzaakt wordt door teveel lawaai is zeker wel mogelijk als daar op tijd aan wordt begonnen. En op tijd wil zeggen op het moment dat het geluid gedurende lange tijd boven een bepaald aantal decibellen uitstijgt. Bescherming van het gehoor is dan van het grootste belang.

Dragen van gehoorbeschermers tegen gehoorschade

Lawaai boven tachtig decibel kan blijvende gehoorschade opleveren. Eenmaal veroorzaakte gehoorschade kan niet meer ongedaan worden gemaakt. Dagelijks werken honderdduizenden Nederlanders in een te lawaaierige omgeving waarbij een zeer groot percentage zich niet heeft beschermd tegen dat lawaai. Naar schatting leidt dat tot tweeduizend werknemers per jaar die blijvende gehoorschade opdoen. Volgens de Arbowet zouden allen die gedurende de gehele dag een gemiddeld geluidniveau van meer dan 85 decibel moeten doorstaan gehoorbeschermers moeten dragen.

Resultaat gehoortest in audiogram

Een simpele test, zonder meetapparatuur, om te meten of die decibellen worden overschreden is om de verstaanbaarheid van een gesprek na te gaan op een meter afstand van elkaar. Bij verstaanbaarheid zonder stemverheffing is er geen sprake van een schadelijk aantal decibellen. Een professionele manier om gehoorschade vast te stellen gebeurt door een test waarbij door middel van geluidssignalen op diverse frequenties wordt gecontroleerd of die worden opgevangen en bij welke sterkte ze worden opgevangen. De resultaten van zo’n test worden in een audiogram weergegeven.

Bedrijfsmaatregelen tegen lawaai

Een bedrijf kan veel maatregelen nemen om het geluidsniveau binnen de grenzen van het toelaatbare te houden. Dat begint al met de aanschaf van machines waarbij het geluidsniveau dat de machine veroorzaakt kan meetellen bij de keuzebepaling. De werkgever is ook verplicht om de werknemers, die te maken hebben met schadelijk geluid, te informeren over de verplichting van het dragen van geluidsbeschermers en het juiste gebruik daarvan. Zodra een machine boven 85 decibel geluid produceert kan de werkgever ten overvloede een duidelijke waarschuwing aanbrengen waarop wordt vermeld dat het dragen van gehoorbeschermers noodzakelijk is.

Regelingen in Arbowet

Gehoorsbeschermers dienen, zodra het geluidsniveau op een dag gemiddeld boven 80 decibel komt, gratis beschikbaar gesteld te worden. Nalatigheid kan consequenties hebben bij eventuele vraagstukken met betrekking tot aansprakelijkheid. Ter extra bescherming van de werknemers is in de Arbowet geregeld dat werknemers die te maken hebben met geluid dat boven 85 decibel uitgaat om de vier jaar recht hebben op een gehoortest. Een dergelijke test is zeker van belang omdat gehoorschade zeer geleidelijk ontstaat en soms pas goed wordt geconstateerd als het te laat is.

Toegestaan geluidsniveau in decibel zonder gehoorbescherming per dag:

• 80 decibel 8 uur
• 83 decibel 4 uur
• 86 decibel 2 uur
• 89 decibel 1 uur
• 92 decibel 30 minuten
• 95 decibel 15 minuten

Jongeren en lawaai in vrije tijd

Maar niet alleen op het werk bestaat gevaar voor teveel lawaai. Ook in de vrije tijd moet daar aandacht aan worden besteed. Voorbeelden daarvan zijn motorrijden zonder bescherming of musiceren (drums en dergelijke) of naar muziek luisteren bij een te hoog geluidsniveau (in discotheken, op festivals of thuis). Vooral jongeren stellen zich te vaak bloot aan hard geluid waardoor ongeveer 15 procent van de jongeren te kampen heeft met blijvende gehoorschade.

Speciale beschermers

Overigens is bij motorrijden meestal niet de motor de grootste veroorzaker van de geluidsoverlast maar de voortdurende wind langs de helm. Voor degenen die regelmatig met teveel lawaai te maken hebben in de sfeer van de vrije tijd zijn speciaal op maat gemaakte beschermers een aanrader.