Vitamine A t/m K
Het is belangrijk dat je dagelijks een bepaalde hoeveelheid vitaminen binnenkrijgt. In dit artikel kunt u lezen welke soorten vitaminen er zijn, waar deze in zitten en waarom u ze nodig heeft.
Er zijn heel veel verschillende soorten vitaminen maar ze kunnen opgedeeld worden in twee groepen. Dit zijn:
- In water oplosbare vitaminen
- In vet oplosbare vitaminen
Onder de in water oplosbare vitaminen vallen de vitaminen van de B groep en vitamine C. Wanneer je een teveel van deze vitaminen binnen zou krijgen is het lichaam over het algemeen zelf in staat om zich zonder al te veel problemen van deze vitaminen te ontdoen. Een te hoge dosis levert dan ook geen schade aan de gezondheid.
Onder in vet oplosbare vitaminen vallen vitamine A,D,E en K. Met deze vitaminen moet erg opgepast worden. Een teveel aan deze vitaminen kan erg schadelijk zijn voor de gezondheid. Omdat deze oplossen in vet duurt het veel langer op de vitaminen uit de scheiden. Overdosering van vooral vitamine A en D kan voor zeer ernstige vergiftigingsverschijnselen zorgen.
Vitamine A
Vitamine A komt in verschillende vormen voor en speelt een belangrijke rol. Bij een tekort aam vitamine A kunnen de volgende klachten voorkomen:
- Nachtblindheid
- Uitdroging en verruwing van de huid en slijmvliezen
- Afweer tegen infecties neemt af
- Het hoornvlies van het oog kan beschadigd raken
Caroteen ( provitamine-A ) komt voor in wortelen, boter, eieren, groente, kaas en melk en wordt in de darmwand omgezet in vitamine A. Vitamine A1 komt voor in vis, eieren, lever, melk en melkproducten.
Vitamine A moet alleen extra gebruikt worden als er aangetoond is dat er een tekort hiervan is. Dit omdat deze vitamine over gedoseerd kan worden en dat kan leiden tot ernstige vergiftigingsverschijndelen. Symptomen hiervan zijn:
Daarnaast kunnen volwassenen ook gaan hallucineren en kan er bij kleine kinderen een verhoogde hersendruk ontstaan.
Vitamine B
Vitamine B bestaat niet uit 1 stof maar uit meerdere stoffen. De volgende stoffen behoren tot het B complex:
- Thiamine ( B1 )
- Riboflavine ( B2 )
- Nicotinamide ( B7 )
- Pyridoxine ( B6 )
- Cyabocobalamine ( B12 )
- Foliumzuur
- Pantotheenzuur
- Inositol
- Biotine
- Para - Aminobenzoëzuur
- Choline
Wanneer er een tekort is aan Pantotheenzuur, Insitol, Biotine, Para Aminobenzoëzuur of Choline ontstaat er eigenlijk geen duidelijk ziektebeeld. De overige stoffen worden hieronder besproken.
Vitamine B1
Vitamine B1 behoort, net als de andere stoffen in deze groep, tot de in water oplosbare stoffen en speelt een belangrijke rol in de stofwisseling van koolhydraten. Wanneer er een ernstig tekort aan vitamine B1 is treedt er een aandoening op die beri - beri genoemd wordt. Deze aandoening veroorzaakt zenuwontstekingen, hartzwakte, overmatige hoeveelheden vocht in de weefsels en heel zelden wordt het hersenweefsel aangetast. In principe ontstaat er niet zo snel een tekort aan vitamine B1, dit gebeurt alleen wanneer er niet voldoende afwisselende voeding gebruikt wordt.
Vitamine B1 komt voor in gist, peulvruchten, groene groente, zuivelproducten en vlees. Bij een tekort aan vitamine B1 kunnen er tabletten ingenomen worden. Slechts in geval van ernstige beri - beri wordt het per injectie toegediend.
Vitamine B2
Vitamine B2 behoort ook tot de in water oplosbare vitamine en is een belangrijke stof voor de stofwisselingsprocessen die energie opwekken. Wanneer er een tekort aan vitamine B2 is kunnen er ontstekingen in de mondhoeken ontstaan. Daarnaast komen er zweertjes op de slijmvliezen van de mond- en keelholte, een ontstoken tong, afwijkingen van het hoornvlies, schilfering van de huid en sneeuwblindheid voor. In landen zoals Nederland, waar geen ondervoeding is, komt een gebrek aan vitamine B2 nauwelijks tot niet voor. Vitamine B2 komt voor in melk, melkproducten, kaas, eieren, vis, gist, granen, groente en vlees.
Pantotheenzuur
Net als vitamine B2 speelt Pantotheenzuur een belangrijke rol in de stofwisseling van energie opwekkende processen. Een gebrek aan deze stof komt in Nederland eigenlijk niet voor.
Nicotinamide
Nicotinamide speelt bij twee processen in de stofwisseling een belangrijke rol. Het is zowel betrokken bij de omzet van suiker sla bij de weefselademhaling. Wanneer er een tekort is aan Nicotinamide ontstaat er een aandoening die Pellagra heet. Deze ziekte komt eigenlijk alleen voor in landen waar ondervoeding veel voorkomt en het veroorzaakt een ontstoken tong, ontstoken maagslijmvlies, diarree, stoornissen van het centrale zenuwstelsel en huidafwijkingen. Nicotinamide komt in heel veel voedingsmiddelen voor en daarom komt een tekort hieraan in Nederland ook niet voor.
Pyridoxine
Pyridoxine speelt een belangrijke rol bij h et omzetten van Aminozuren en wordt ook wel vitamine B6 genoemd. Een tekort aan vitamine B6 kan voorkomen bij kleine kinderen die gevoed worden met melkproducten die gesteriliseerd zijn met hoge temperaturen. Bij een tekort aan vitamine B6 kunnen er huidafwijkingen ontstaan, een ontsteking van de tong, afwijkingen van de lippen en afwijkingen van de zenuwen in armen en benen. Vitamine B6 zit in aardappelen, koolsoorten, prei, spruitjes, peulvruchten, bananen, noten, granen, vlees en gist.
Vitamine P
Onder vitamine P verstaan we de volgende stoffen:
- Hesperidine
- Rutoside
- Troxerutine
Een tekort aan vitamine P komt in Nederland nauwelijks tot niet voor.
Vitamine C
Vitamine C is een belangrijke vitamine en speelt een rol bij het instant houden van bindweefsel. Wanneer er een tekort aan vitamine C is ontstaat er scheurbuik. Bij scheurbuik horen de volgende symptomen:
- Kleine onderhuidse bloedingen
- Grote bloeduitstortingen
- Bloedend tandvlees
- Bloedarmoede
- Wonden genezen slecht
- Stagnering van de groei van kinderen
Vitamine C komt voor in groente, fruit en aardappelen maar door koken wordt de stof snel onwerkzaam gemaakt. Het gebruik van vitamine C kan zorgen voor diarree en een tekort aan vitamine B12.
Vitamine D
Er zijn tenminste twee verschillende vormen van vitamine D. Dit zijn vitamine D2 en vitamine D3 en ze zijn belangrijk voor een goed verloop van de kalk en fosfaatstofwisseling dat weer voor de bot opbouw zorgt. Wanneer er een tekort is aan vitamine D verweken de beenderen. Kinderen kunnen hierdoor misvormingen krijgen.
Vitamine D wordt in de huid gevormd door onder andere zonlicht en soms kan het dus nuttig zijn om in de winter ectra vitamine D te gebruiken. Vitamine D komt voor in melk, melkproducten, lever, eieren en levertraan. Bij een teveel aan vitamine D kunnen er vergiftigingsverschijnselen ontstaan. Meestal zijn deze verschijnselen sufheid, buikpijn, misselijkheid, dorst en gebrek aan eetlust.
Vitamine E
De werking van vitamine E is niet echt duidelijk. Overdosering van deze vitamine lijkt geen ernstige bijwerkingen te veroorzaken.
Vitamine K
Vitamine K is een in vet oplosbare vitamine en is nodig voor de vorming van enkele stollingsfactoren. Normaal gesproken komt in Nederland een te kort aan vitamine K niet voor.
Overzicht
Soort vitamine | Aanbevolen hoeveelheid | Komt voor in | Verschijnselen bij een tekort | Overdosering gevaarlijk |
Vitamine A | 0,45 mg p/d | Wortelen, eieren, boter, groente, kaas, melk | Nachtblindheid, uitdroging van de huid, afweer neemt af, beschadiging hoornvlies | Ja |
Vitamine B1 | 0,4 mg p/d | Gist, peulvruchten, granen, groene groente, zuivelproducten, vlees | beri - beri | Nee |
Vitamine B2 | Enkele mg p/d | Melk, melkproducten, kaas, eieren, vis, gist, granen, groente, vlees | Ontstoken mondhoeken, zweertjes in mond en keelholte, ontstoken tong, schilfering huid, sneeuwblindheid | Nee |
Pantotheenzuur | nvt | nvt | Komt niet voor in Nederland | Nee |
Nicotinamide | 20 mg p/d | Bijna alle voedingsmiddelen | Pellagra | Nee |
Pyridoxine | 2 mg p/d | Aardappelen, koolsoorten, prei, spruitjes, peulvruchten, bananen, noten, granen, vlees, gist | Huidafwijkingen, ontsteking aan de tong, afwijkingen lippen, afwijkingen zenuwen benen en armen | Nee |
Vitamine P | nvt | nvt | nvt | Nee |
Vitamine C | 30 mg p/d | Fruit, groente, aardappelen | Onderhuidse bloedingen, bloeduitstortingen,bloedend tandvlees, bloedarmoede, slechte wondgenezing, stagnering groei kinderen | Ja |
Vitamine D | 100 - 400 IE p/d | Melk, melkproducten, lever, eieren, levertraan | Misvormingen bij kinderen | Ja |
Vitamine E | nvt | nvt | nvt | nvt |
Vitamine K | 1 mg p/d | Verse groente, fruit, eieren | nvt | nee |