Lijf en leden: Voeding; bestanddelen

Ondanks het feit dat we in de loop van ons leven duizenden verschillende voedingsmiddelen en -combinaties tot ons kunnen nemen, kunnen ze op grond van de ingrediënten toch goed worden gesystematiseerd. Deze systematisering helpt andersom een juiste keuze van de voedingsmiddelen.

Voedingsbestanddelen en hun bijzonderheden

Uiteindelijk nemen we onze voeding niet op uit blikken die de diverse voedingsstoffen individueel bevatten, maar eten we de voedingsstoffen gecombineerd in de vorm van voedingsmiddelen. tot de bestanddelen van de voedingsmiddelen rekenen we naast de hoofdvoedingsstoffen (koolhydraten of suiker, proteïnen of eiwitten, vetten) ook de vitale stoffen (zoals vitaminen en mineralen) en water.

De hoofdvoedingsstoffen en vitale stoffen onderscheiden zich onder andere door hun calorische waarde. Waar vitaminen en mineralen het lichaam niet direct energie kunnen geven door verbranding, wordt het leveren van energie tot de belangrijkste opgaven van de basisvoedingsstoffen gerekend.

Het menselijk organisme kan alleen functioneren als het voortdurend energie in de vorm van hoofdvoedingsstoffen ter beschikking gesteld wordt. Het heeft deze energie nodig om de lichaamstemperatuur en de lichaamsfuncties in stand te houden en om prestaties te leveren. Bij het omzetten van energie in het menselijk lichaam wordt ongeveer zestig procent tot warmte-energie en veertig procent tot chemische energie verwerkt.

Energie

Wilt u weten hoeveel gram pure alcohol een alcoholisch drankje bevat, dan vermenigvuldigt u gewoon het percentage van het drankje (volumeprocent) met de dichtheid van alcohol, namelijk 0,79. De uitkomst is het alcoholgehalte van het drankje in grammen per 100 milliliter Een halve liter wijn van 10°/o bevat dus 39,5 gram alcohol, dat alleen al een energie- gehalte heeft van 276,5 kcal. In Nederland wordt gemiddeld meer dan 10°/o van de dagelijkse energiebehoefte gedekt door alcohol.

Energiebehoefte

Hoe hoog de totale dagelijkse energiebehoefte is, hangt af van verschillende factoren. Van groot belang zijn hier vooral het geslacht, de leeftijd en de omvang en intensiteit van de lichamelijk activiteit.

De methoden om de energiebehoefte voor een bepaald persoon te verkrijgen en vast te leggen, lopen uiteen. De methode om de energiebehoefte vast te stellen uit de som van grondstofwisseling en verhoogd metabolisme en energieverliezen door spijsvertering en omzetting houdt als puur rekenkundige methode alleen indirect rekening met de persoonlijke stofwisselingsomstandigheden van iemand. Daarom kunnen de waarden die op deze manier worden verkregen alleen als een ruwe schatting gelden.

De enige manier om de energiebehoefte zo te bepalen dat ze overeenkomt met de persoonlijke omstandigheden van een bepaalde persoon, is het maken en analyseren van een voedingsprotocol. Hiertoe worden gedurende een periode van minimaal een week alle opgenomen voedingsmiddelen inclusief dranken qua hoeveelheid en energiegehalte geregistreerd. Is het lichaamsgewicht, telkens op hetzelfde moment en onder dezelfde omstandigheden gemeten, gedurende die tijd niet veranderd, dan vormt de gemiddelde waarde van de dagelijkse energietoevoer een betrouwbare grootheid die als richtwaarde voor de energietoevoer van deze persoon onder de omstandigheden van dat moment kan worden beschouwd.

Daarbij moeten we in ogenschouw nemen dat het wegen en vastleggen van elk apart ingrediënt over een langere periode niet voor honderd procent betrouwbaar is. Vaak verandert het voedingsgedrag alleen al door de wetenschap dat alles wat men eet en drinkt schriftelijk wordt vastgelegd.

Bewust of onbewust eet iemand daardoor vaak minder dan normaal. Omdat de halve reep chocola die ‘s avonds om 22.00 uur wordt opgegeten slecht in het schriftelijk bijgehouden protocol past, eet iemand deze misschien helemaal niet meer of schrijft hij deze niet volkomen eerlijk op. Afgezien van deze mogelijke bron van onnauwkeurigheden kost een voedingsprotocol natuurlijk tijd en wordt het moeilijk als u buiten de deur eet.