Anthocyanen, natuurlijke kleurstoffen voor de ogen

Anthocyanen zijn natuurlijke kleurstoffen die behoren tot de groep van fenolen. Het woord anthocyaan is afkomstig uit het Grieks, anthos betekent bloem en kyanos betekent blauw.Ze komen veel voor in groenten, fruit en bloemen. Het is waarschijnlijk de meest belangrijke groep van kleurstoffen naast het chlorofyl. Anthocyanen zijn de rode tot blauwe kleur in aardbeien, maar ook in bessen, druiven (wijn), pruimen, kersen, perzik, framboos, rode appel, rode peer, bonen, petunia’s … Bij natuurlijke kleurstoffen denkt men aan hun vermogen om voedingsmiddelen te kleuren. Men vermoedt echter dat sommige van deze natuurlijke kleurstoffen ook als antioxidant kunnen werken en dat hun aanwezigheid in het dieet het risico op hart- en vaatziekten, kanker, en andere ouderdomsziekten verlaagt (Mazza, G., 2000).

Het aanpassen van het oog aan licht en donker

Tijdens de tweede wereldoorlog werd een eerste studie uitgevoerd naar de effecten van anthocyanen op het oog. Men gaf aan Britse Royal Air Force piloten dagelijks jam met een extract van bosbessen (minimum 25% anthocyanen). De ogen van de piloten zouden zich hierdoor beter aanpassen aan het donker (scherper zicht) en ook sneller herstellen na blootstelling aan fel licht (Kemper, J. K, 1999).

De werking van het oog is sterk afhankelijk van de toevoer van voedingstoffen en zuurstof naar het oog. De bloedtoevoer in het oog is zeer hoog. Als dit proces minder vlot verloopt ontstaan oogafwijkingen zoals staar, nachtblindheid, … Deze processen worden nog eens versterkt door het ontstaan van vrije radicalen met het ouder worden.

Hoe kunnen anthocyanen de ogen verbeteren?

Men vermoedt dat anthocyanen de mogelijkheid bezitten de bloedcirculatie te verbeteren en zo zuurstof en voedingstoffen af te leveren aan het oog. Hun mogelijkheid om vrije radicalen op te vangen zou de ouderdomsverschijnselen doen afnemen (Michael T., Murray, N.D., 1997).

Een Franse studie (1964) onderzocht bij 36 gezonde personen de mogelijkheid van het oog om zich aan te passen aan licht en donker voor en na het eten van anthocyanen. Enkele uren na het innemen van de anthocyanen verbeterde het zicht maar na 24 uur waren de effecten volledig verdwenen. In de literatuur werd niet vermeld of het hier om een placebo gecontroleerde studie ging (Sterling, R.D., 2001).

Een Japanse studie ondervond dat de ogen van personen die 52 mg anthocyanen namen zich beter aanpaste aan een donkere omgeving en minder snel vermoeide ogen kregen dan de placebo gecontroleerde groep (Sterling, R.D., 2001).

Niet alle studies hadden een positief resultaat

Een andere studie onderzocht U.S. Navy SEAL personeel. Dit deed men met een dubbel blinde, placebo gecontroleerde, crossover studie. Vijftien mannen kregen 160 mg bosbesextract (bevat 25% anthocyanen) drie maal per dag gedurende drie weken. De resultaten van deze proef waren negatief, de controlegroep en de onderzoeksgroep gaven dezelfde resultaten. Geen van beide had een beter zicht ontwikkeld (Onbekend, okt. 2001). Een NASA studie vond dat door toediening van 40 mg anthocyanen het zicht niet verbeterde ten opzichte van de controle groep (Sterling, R.D., 2001).

Staar en anthocyanen

Staar is het vertroebelen van de lens, dat ontstaat door verandering van eiwitsamenstelling en watergehalte onder invloed van de leeftijd, trauma of stofwisselingsstoornissen.Staar is de grootste oorzaak van verminderd zicht en blindheid in de United States. Bijna 4 miljoen mensen hebben een graad van verminderd zicht en minstens 40 000 mensen zijn blind als gevolg van staar (Michael T., Murray, N.D., 1997). Doordat staar mogelijk ontstaat door schade aan de lens ten gevolge van vrije radicalen,ontstond de interesse naar antioxidanten zoals anthocyanen voor het voorkomen van deze oogziekte (Kemper, J. K., 1999). Ook zouden anthocyanen de mogelijkheid bezitten om collageen te herstellen en zo het oog te beschermen. In vitro werden geen studies uitgevoerd. Bij ratten toonde één studie aan dat wanneer men de dieren een dieet gaf met veel anthocyanen, de ontwikkeling van staar uitgesteld werd.

In een Italiaanse studie onderzocht men 50 bejaarde personen die staar in een vroeg stadium hadden. Men gaf hen twee maal per dag een combinatie van 180 mg bosbesextract (bevat 25% anthocyanen) en vitamine E. Men vond dat verdere vordering van de oogziekte wegbleef met 97%. Dit lijkt veel belovend maar het ging hier over een niet gecontroleerde studie (geen controle groep), wat niet zo betrouwbaar is. Er zijn geen gecontroleerde proeven uitgevoerd die het effect van anthocyanen op staar onderzochten (Kemper, J. K., 1999).