Manuka honing en de helende eigenschappen

De Manuka honing is een donkere bijproduct van de manuka plant. Deze honing heeft een andere smaak dan de traditionele honing en heeft een romige textuur. Het unieke aan deze manuka honing is de bijzondere hoge antibacteriële werking en wondhelende werking. Sinds 1980 worden er uitgebreid onderzoeken gedaan op de effectiviteit van Manuka honing op zijn bacteriewerende eigenschappen en zijn helende eigenschappen. Maar niet alle soorten manuka honing hebben dezelfde kwalificaties en eigenschappen. Het is dus belangrijk inzicht te verwerven in de producten en te weten welke manuka honing je eventueel wilt kopen.

• De manuka
• Oorsprong manuka honing
• UMF
• MGO
• Manuka honing in de handel
• Toepassing van manuka honing
• Aandachtspunten

De manuka

De manuka (Leptospermum scoparium) wordt ook wel eens de Nieuw Zeelandse tea tree genoemd. De manuka is een struik die gewoonlijk twee tot vijf meter hoog is. Af en toe kan hij ook uitgroeien tot een boom van 15 meter. De boom behoort net als de Tea Tree tot de myrtaceeën. We vinden deze struiken in geheel Nieuw Zeeland van de laaglanden tot de bergachtige gebieden. Het is een struik die in het wild groeit. Dit gewas komt ook in Australië voor. Deze groenblijvende struiken bevatten sterke antibacteriële en anti-parasitaire eigenschappen. De struiken hebben een bloeitijd van zes weken en geven witte tot roze bloemetjes.

Oorsprong manuka honing

De Maori's, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw Zeeland, waren al bekend met de heilzame werking van de manuka plant. De manuka die door de Maori's 'manoeka' werd uitgesproken, was traditioneel gezien hun heilige boom. Manuka was trouwens het Moari-woord voor Nieuw Zeelandse mirte ( een heester die familie is van de Australische thee boom). De kennis van de medicinale planten werden telkens doorgegeven door de oudere vrouwen van de stam en kwamen oorspronkelijk van de tohunga of de Maori's dokter. Reeds eeuwen geleden gebruikten deze volksstam de bladeren en de bast van de manuka plant in de traditionele geneeskunde. Ze hadden toen ook al een veelzijdige toepassing namelijk:

• de bladeren werden gebruikt tegen infecties aan de luchtwegen zoals bronchitis en astma, reumatische aandoeningen, spierpijn, wondheling enz.
• jonge scheuten werden gekauwd en gegeten tegen dysenterie en maagklachten
• een afkooksel van bladeren werd gebruikt bij urineweginfecties en koorts
• een afkooksel van bladeren en schors werd als papje op pijnlijke pezen en gewrichten gesmeerd
• een afkooksel van bladeren en de schors werd ook op de huid gebracht om verschillende huidziekten te verlichten
• kauwen op de schors zou ontspannend en slaap opwekkend werken

Sinds 1980 werden er onderzoeken gedaan om de werkzame stoffen te analyseren en werd er uitgebreid getest op de effectiviteit van de bestrijding van schimmels en bacteriën in de manuka honing. Doctor Peter Molan, directeur van het Honing onderzoeksteam van de Universiteit van Waikato, onderzocht sinds 1981 de helende eigenschappen van de manuka honing. Hij ontdekte dat deze honing een uitzonderlijke antibacteriële eigenschap had, dat andere honingssoorten niet hadden. Deze antibacteriële activiteit wordt de Unieke Manuka Factor genoemd. Aan de hand van deze factor werd de natuurlijke werking van de honing gegradueerd. De standaardisering van de manuka honing productie gebeurt door de AMHA (de Active Manuka Honey Association).

In 2008 ontdekte professor Thomas Henle van de Universiteit van Dresden dat Methylgyoxal de werkzame stof in de honing was. Naar aanleiding hiervan kwam een nieuw graduatiesysteem tot stand, namelijk MGO. Maar aangezien de AMHA van mening was dat er waarschijnlijk nog andere werkende stoffen in de honing moesten zitten, blijven deze twee gradatiesystemen op de producten bestaan.

Bij het kopen van manuka honing is het dus belangrijk dat je let op de vermelding van de UMF of MGO gradatie. Staat dit niet vermeld, dan is de werking te minimaal om vernoemd te worden.

UMF

Hoe hoger de UMF-waarde, hoe sterker de helende werking of de actieve enzymen die bacteriewerend zijn.
Bijvoorbeeld: een UMF 15+ heeft dezelfde antiseptische werking als een oplossing van 15% Phenol (ontsmettingsmiddel).

MGO

Deze waarde meet de werkzame stof methylglyoxal. In gewone honing vinden we deze stof terug in de verhouding 20-50 mg/kg. In manuka honing kunnen we verhoudingen terugvinden tot 800 mg/kg. Daarom is deze honing ook veel duurder.

Vergelijkingsoverzicht UMF en MGO

Manuka honing in de handel

Niet alle soorten manuka honing in de handel hebben een UMF of een MGO waarde toegekregen en hebben dus niet dezelfde kwalificaties. De meeste honingssoorten hebben veel vitaminen en mineralen zoals ijzer, koper, sodium, magnesium, calcium, fosfor, kalium en mangaan. Deze spelen allemaal een rol in het activeren en herstellen van lichaamscellen of het wondhelend effect. Maar de heilzame effecten van de echte 'actieve' manuka honing is veel krachtiger. De originele Manuka honing is daarom veel moeilijker te vinden en wordt vaak vervalst door de ontbrekende reglementering omtrent de naamgeving van manuka in de EU. Daarbij komt dat 'actieve' manuka honing veel kostelijker is dan andere honingsoorten. Manuka honing wordt enkel geproduceerd door bijen die bijna geen andere bloemsoorten in hun omgeving vinden dan de witte tot roze bloemen van de manuka struiken. Dergelijke gebieden komen enkel voor in Nieuw Zeeland en Australië. En aangezien de bloeitijd maar zes weken duurt, hebben de bijen ook maar zes weken de tijd om stijfmeel te verzamelen. We onderscheiden twee soorten manuka honing namelijk:

De gewone manuka honing

De bijen hebben de nectar verzameld op de manuka struiken maar er is geen uitzonderlijke bacteriële werking vastgesteld. Zoals bij andere soorten honing heeft het een bacteriële werking door de waterstofperoxide die gevormd wordt door het enzyme glucose-oxidase, maar de waterstofperoxide wordt bij blootstelling aan warmte en licht vernietigd en is dus niet stabiel. Hierdoor verliest het in grote mate zijn werking.

De 'actieve' manuka honing

Deze honing heeft sterke antibacteriële werking en wordt hoofdzakelijk medisch gebruikt. Dit kan zowel voor inwendige als uitwendige toepassingen gebruikt worden. Het heeft een hoog gehalte aan niet-peroxide antibacteriële eigenschappen (UMF) die wel stabiel zijn.

Je moet er tenslotte op letten dat volgende zaken op de etikettering vermeld staan:

• het moet in Nieuw zeeland verpakt zijn
• de vermelding van de MGO of UMF (10 of hoger anders niet stabiel)
• de vermelding van AMHA licentienummer van de producent

Toepassing van manuka honing

Manuka honing kent een veelzijdige toepassing. Uit verschillende onderzoeken en de ervaringen van mensen kunnen we afleiden dat manuka honing vooral gebruikt bij:

• Verkoudheden, keelpijn, keel -en neusholte ontstekingen, griepsymptomen: als antiviraal middel zou manuka honing een goede remedie zijn.
• Wondverzorging: bij brand- en snijwonden zou het een doeltreffend middel zijn maar volgens onderzoek werkt het ook uitstekend bij bacterieel geïnfecteerde wonden. Professor Rose Cooper van het University of Wales Institute in Cardiff heeft met een team wetenschappers onderzocht hoe manuka honing inwerkt op de drie typen van bacteriën die wondinfecties veroorzaken, waaronder MRSA. De conclusie was dat bestaande antibiotica in combinatie met manuka honing effectiever resistente infecties kunnen bestrijden. Een aantal ziekenhuizen gebruikt reeds met manuka honing geïmpregneerde verbanden bij wondverzorgingen en het gebruik kent goede resultaten.
• Huiduitslag: Uit een onderzoek dat gepresenteerd werd aan het European Multidisciplinary Cancer Congres in Stockholm bleek dat de plaatselijke toepassing van manuka honing hielp om bestralingsdermatitis bij borstkankerpatiënten te voorkomen.
• Zure reflux, maagzuur, maagzweren en maagproblemen: Onderzoek heeft uitgewezen dat manuka honing de infectie door heliobacter pylori van het maagslijmvlies verhinderd.
• Huidzweren, acne, eczeem, psoriaris, rimpels
• Weerstandsverhoging, allergieën en vermoeidheid: het ondersteunt het immuunsysteem
• Darmproblemen door gisten,amoebes,parasieten,verkeerde colonhuishouding, prikkelbare darmsyndroom
• Tandvleesaandoeningen, parodonditis
• Kraakbeenaanmaak
• Verstijfde gewrichten en vermindering van chronische ontstekingen
• Preventief voorkomen en ondersteuning van de behandeling van kanker: Het Memerial Sloan- kettering Institute in New-York hebben een aantal onderzoeken gedaan, die erop wijzen dat manuka honing eigenschappen bezit, die preventief kanker zouden kunnen tegen gaan of ingezet kunnen worden bij de behandeling van kanker. Daarbij spelen vooral de flavoïden aanwezig in de honing die de chronische ontstekingen verminderen een belangrijke rol evenals de verhoogde antioxidant activiteit die de kans op kanker verminderen. In dit verband dienen uitgebreidere onderzoeken te gebeuren.

Aandachtspunten

• Voeg honing pas toe in thee of melk nadat het afgekoeld is (nooit warm) om de enzymen niet af te breken.
• Manuka honing voor consumptie mag niet zomaar op een wondje gesmeerd worden. Voor wondbehandeling moet er medicinale honing gebruikt worden waar de aanwezige sporen in de honing eerst vernietigd werden om infecties te voorkomen.
• Manuka honing is afgeraden voor kinderen jonger dan 12 maanden omdat hun spijsverteringsstelsel nog niet voldoende ontwikkeld is.
• In de handel wordt de theeboomolie van de melaleuca alternifolia of Kunzea emicoides die ook theeboom wordt genoemd vaak verward met de theeboomolie van de manuka.

Lees verder

• Koninginnebrij voor een gezond lichaam