Gemodificeerd maiszetmeel: Wat is het en is het gezond?

Op de verpakking van allerlei producten kom je vaak de term 'gemodificeerd maiszetmeel' tegen. Bij veel mensen roept dat vragen op. Wat is er precies uitgespookt met het zetmeel? Waarom wordt er iets gemodificeerd en wat voor gevolgen heeft dat voor onze gezondheid? Is het onschuldig of moeten we ons zorgen gaan maken? Maiszetmeel wordt in ons eten vooral toegepast als bindmiddel. Door zetmeel te mengen met water en dit aan de kook te brengen, zullen deze twee op elkaar gaan reageren. Het zetmeel zwelt op en zal een binding vormen met het water. Hiermee kun je een waterig product dikker maken. Dit is bijvoorbeeld handig bij sauzen, of om een soep steviger te maken. In Nederland wordt ook vaak de merknaam Maizena gebruikt voor maiszetmeel. Dit merk is tegenwoordig in handen van Unilever.

Wie regelmatig de ingrediëntenlijst leest van producten uit de winkel, zal weten dat dit maiszetmeel in veel meer soorten voedsel wordt toegepast. Voorbeelden zijn drop, borrelnootjes, winegums, noedels en allerlei soorten toetjes zoals vla en pudding. En in praktisch alle gevallen gaat het dan om gemodificeerd maiszetmeel.

Waar komt zetmeel vandaan?

Dat maiszetmeel uit mais wordt gewonnen zal geen verrassing zijn. Maar er zijn meerdere soorten zetmeel. Zo zijn er meer dan 30 gewassen waar zetmeel uit gehaald kan worden. Na mais is de aardappel de meest bekende bron. Andere voorbeelden zijn pastinaak, tarwe, en cassave.

Maiszetmeel wordt gewonnen uit een Amerikaanse maisvariant. In mais zit niet alleen zetmeel, maar ook relatief veel olie en eiwitten. Na een proces van wassen, weken en extractie kan de kiem gescheiden worden van de maiskorrel. Daarmee is de olie van de rest van de mais gescheiden. Vervolgens worden de eiwitten geëxtraheerd door te centrifugeren en hiermee gescheiden van het zetmeel. De gele kleur van mais komt door de eiwitten. Dus na deze stap is het zetmeel neutraal van kleur, waardoor het geen ongewenste kleurvorming geeft bij gebruik in andere producten.

Wat is zetmeel?

Zetmeel bestaat uit een serie moleculen van glucose en koolhydraten. Er zit dus de nodige energie in zetmeel. In de natuur heeft het zetmeel dan ook de functie van voedselreserves voor de planten waarin zetmeel voorkomt. Het zetmeel in ons eten is een belangrijke bron van koolhydraten. Dit omdat het zoveel voorkomt in ons eten als binding- en verdikkingsmiddel. Voor wie zijn of haar koolhydraatinname wil beperken, moet dus ook oppassen met het eten van producten met grote hoeveelheden zetmeel.

En wat is dan gemodificeerd maiszetmeel?

In veel producten waar maiszetmeel in gebruikt wordt, kom je de term gemodificeerd tegen. Met alle aandacht die er tegenwoordig is voor de gezondheid, kwaliteit van voedsel en het toepassen van allerlei additieven in ons eten, roept dit bij velen vragen op. Wordt er 'geknoeid' met dit ingrediënt en waarom? In de eerste plaats moet je weten dat modificeren niets anders betekent dan veranderen. Velen denken daardoor dat er genetische modificaties aan de maisplanten uitgevoerd is. Dat is echter niet zo.

Waarom iets aanpassen?

Zoals gezegd werkt maiszetmeel pas wanneer het verhit wordt. Dat merk je zelf ook wanneer je met maizena aan de slag gaat. Je voegt het toe aan een gerecht dat waterig is, maar je zult het geheel moeten verwarmen richting kookpunt, voordat de maizena zijn werk doet. Het probleem bij veel voedsel is dat deze verhitting niet mogelijk is. Sommige producten kun je simpelweg niet zoveel verhitten, zonder dat het invloed op het eindproduct heeft. Ook in veel zure producten kan zetmeel niet zonder meer toegepast worden. Toch is het nodig om de producten steviger te maken door middel van verdikkingsmiddelen.

Het maiszetmeel wordt voorbehandeld met een bepaald soort zuur. Het effect hiervan is dat de chemische structuur van het zetmeel veranderd of gemodificeerd wordt. Hierdoor zal het zetmeel zijn werk als verdikkingsmiddel al kunnen doen, zonder dat verhitting nodig is. Tevens wordt het daardoor resistent tegen zuur. Andere redenen om zetmeel te modificeren zijn om het ingrediënt beter bestand te maken tegen koeling of bevriezing, de houdbaarheid te vergroten, of de structuur aan te passen.

Is het gemodificeerd maiszetmeel gezond?

Aangezien alleen de chemische structuur een beetje wordt veranderd, is het in wezen nog steeds gewoon maiszetmeel. Ons lichaam kan het net zo gemakkelijk verwerken als niet gemodificeerd maiszetmeel. Het wordt op dezelfde manier afgebroken in ons spijsverteringssysteem. Er komen echter wat stoffen vrij, zoals azijn of ammonia. Dit zijn stoffen waar ons lichaam geen enkele moeite mee heeft, omdat ze in veel meer zaken voorkomen. Het gaat bij gemodificeerd maiszetmeel dus niet om genetisch gemanipuleerde planten of iets dergelijks.

Lees verder

• Hoe gezond zijn zoetstoffen als aspartaam, stevia, sacharine
• Wordt ons eten verziekt door de voedselindustrie?
• Cafeïne: gezond en nuttig of beter vermijden?
• E621 of ve-tsin: gevaarlijke of gezonde smaakversterker?
• Zijn E-nummers ongezond?