Voedingsmiddelen die beschermen tegen vrije radicalen

Wie regelmatig bezig is met zijn gezondheid, stoot vroeg of laat op het begrip vrije radicalen. Daarbij gaat het niet om een nieuwe politieke beweging maar om kortlevende maar zeer agressieve zuurstofverbindingen, die vermoedelijk kanker veroorzaken. Ongetwijfeld heeft de een of ander zich ooit al eens afgevraagd wat vrije radicalen nu eigenlijk zijn en waarom ze schadelijk zouden zijn. Bepaalde voedingsmiddelen zijn bedoeld om te beschermen tegen vrije radicalen.

Ook diep gaan tijdens het sporten, bevordert ontstaan vrije radicalen

Vrije radicalen kunnen ontstaan bij bepaalde complexe stofwisselingsprocessen of bijvoorbeeld ook door blootstelling aan intense zonnestraling. Ook erg diep gaan bij het sporten, kan een belangrijke rol spelen. Aangezien onze stofwisseling door lichamelijke activiteit wordt gestimuleerd, kunnen zich daarbij ook meer vrije radicalen vormen. In tegenstelling tot “normale” zuurstofverbindingen, bevatten vrije radicalen slechts één elektron en zijn als gevolg daarvan zeer reactief. Ze beroven andere moleculaire verbindingen van elektronen en zetten deze op hun beurt ook weer om in vrije radicalen wat een kettingreactie tot gevolg heeft.

Waarom zijn vrije radicalen schadelijk

Aangezien vrije radicalen altijd op zoek zijn naar elektronen die ze kunnen inpikken, verstoren ze essentiële processen bij de stofwisseling. Ze vallen belangrijke eiwitten of celwanden aan of zelfs genetisch materiaal (DNA). Dat kan leiden tot beschadiging van verschillende lichaamscellen. En het wordt pas écht vervelend wanneer immuuncellen worden getroffen, omdat dan het immuunsysteem van het lichaam wordt verzwakt. Men wordt kwetsbaar voor aanvallen van buitenaf. Bovendien kan het lichaam zich in extreme gevallen niet meer effectief te weer stellen tegen de ontwikkeling van tumoren, aandoeningen van hart en bloedvaten of reumatische aandoeningen.

Antioxidanten helpen tegen vrije radicalen

Het organisme vindt permanente verstoringen als deze natuurlijk onaanvaardbaar en heeft diverse afweermechanismen gevormd tegen vrije radicalen. Een belangrijke rol daarbij spelen zogenaamde antioxidanten. Die moeten een reactie met zuurstof, oxidatie dus, onderdrukken. Zo kunnen ze de werking van vrije radicalen neutraliseren. Men noemt ze om die reden ook wel “vrije-radicalen-vangers”. Tot de antioxidanten behoren onder meer:

• beta-caroteen;
• vitamine C en E;
• alsook bepaalde secundaire plantenstoffen zoals flavonoïden.

In deze voedingsmiddelen zitten de meeste antioxidanten

Het lichaam kan antioxidanten niet zelf vervaardigen. Men moet ze dus via de voeding tot zich nemen om zich te beschermen tegen vrije radicalen. Ze fungeren als vrije-radicalen-vangers en maken vrije zuurstofatomen onschadelijk. Daardoor werken veel antioxidanten ook preventief tegen kanker en sommige hebben een vaat-versterkend effect:

• met name antioxidanten uit appels, uien, groene thee en bosbessen, helpen kanker te voorkomen;
• aan groene thee, rood druivensap en pure chocolade wordt een positief effect bij de preventie van hart- en vaatziekten toegeschreven;
• sommige antioxidanten bezitten ook een antibacteriële werking. Zo remmen bosbessen en cranberry's bacteriën die aandoeningen aan de urinewegen veroorzaken;
• en verschillende flavonoïden uit groene thee helpen bij de ​​bestrijding van griepvirussen;
• en wat maar weinig mensen zullen weten: er is een antioxidant dat het lange-termijn-geheugen versterkt: fisetin. Het komt vooral voor in druiven en aardbeien.

Rijk aan antioxidanten

Over het algemeen zijn zeer rijk aan antioxidanten: knoflook, kool, broccoli, zoethout, gember, thee, koffie, kervel, peterselie, ui, citrusvruchten, lijnzaad, volle rijst, tomaten, rozemarijn, munt, komkommer, asperges, basilicum en cacao.

Antioxidanten in moedermelk

Antioxidanten zijn ook een belangrijk onderdeel van moedermelk. Ze werken ook in het lichaam van het kindje als radicalen-vanger en helpen onder andere bij de verdediging tegen infecties.