Een teveel aan omega 6-vetzuren (linolzuur) is ongezond

Linolzuur (LA) is een omega 6-vetzuur en komt in onze dagelijkse voeding overvloedig voor in diverse plantaardige oliën zoals in arachide-, maïs-, saffloer-, sesam- en zonnebloemolie. Daarnaast ook nog in zaden en noten. Op zich is omega 6 nuttig, mits het in de juiste verhouding tot omega 3-vetzuur wordt geconsumeerd. Deze verhouding dient maximaal 6:1 te zijn. Linolzuur is een belangrijke bouwsteen van celmembranen, met name in de hersenen en in de ogen. Anno 2020 worden er echter steeds meer omega 6-vetzuren geconsumeerd, wat uiteindelijk zal resulteren in ontstekingen in het lichaam.

• Algemeen
• Linolzuur
• Gamma-linoleenzuur
• Arachidonzuur
• Omega 6-onverzadigde vetzuren, de voordelen en nadelen
• Andere gezonde vetten

Algemeen

De overdaad aan omega 6-vetzuren in ons huidige dieetpatroon is ontstaan, doordat bij de productie van industriële voedingsmiddelen zoals margarine omwille van de houdbaarheid doelbewust wordt afgezien van de gezonde omega 3-vetzuren. Een en ander omdat de super onverzadigde omega 3-vetzuren zeer snel onderhevig zijn aan bederf en daardoor niet interessant zijn voor massaproductie. Omega 6-vetzuren daarentegen zijn naast langer houdbaar vaak ook goedkoper en worden daarom veelvuldig gebruikt door de voedingsmiddelenindustrie.

Omschrijving van de opbouw van de vetzuren

Vetzuren bestaan uit moleculen opgebouwd uit ketens van koolstofatomen, met daaraan waterstof en een organische zuurgroep. Op basis van hun moleculaire structuur kunnen oliën en vetten onderscheiden worden in:

• (meervoudig) onverzadigde vetten en
• verzadigde vetten.

Onder meervoudig wordt verstaan dat het onverzadigde vet in tegenstelling tot verzadigde vetten vloeibaar is bij kamertemperatuur. Geschikt voor consumptie zijn vetten en oliën die bestaan uit vetzuur en glycerine.

Omega 6-vetzuren kunnen worden onderverdeeld

• linolzuur
• gamma-linoleenzuur (GLA)
• arachidonzuur (AA)

Linolzuur

In eerste instantie consumeerde de bevolking in Nederland veel verzadigd dierlijk vet. Deze periode werd opgevolgd in de tweede helft van de 20e eeuw door het zeer overvloedig consumeren van onverzadigde vetzuren met name in de vorm van linolzuur. Dit vetzuur werd destijds door de fabrikanten gepromoot middels een extensieve tv-reclame. Linolzuur zou zeer goed zijn voor de gezondheid, aldus deze reclames. Anno 2020 wordt in verhouding nog steeds teveel omega 6-vetzuur geconsumeerd.

Gamma-linoleenzuur

Dit zuur wordt verkregen uit omzetting van linolzuur, een en ander met behulp van vitamine B6, magnesium en zink en wordt aangetroffen in teunisbloemolie, bernagieolie en zaadolie van zwarte bessen. Bij gebruik van GLA-supplementen wordt echter wel geadviseerd om daarbij het omega 3-vetzuur EPA in te nemen. Zulks omdat GLA in de bloedbaan omgezet kan worden in arachidonzuur, dat aan de basis staat van onder meer prostaglandinen. Dit zijn ontstekingsbevorderende hormoonachtige vetten, die betrokken zijn bij bloedstolling en ontstekings- en immunologische reacties van het lichaam. EPA, omega 3-vetzuren dus, remt deze omzetting van GLA in AA.

Arachidonzuur

Dit zuur wordt verkregen uit omzetting van gamma-linoleenzuur met behulp van vitamine B3, B6 en C. Essentiële onverzadigde omega 6-vetzuren worden door het lichaam aangemaakt en in de juiste verhouding hebben ze een nuttige werking. Zo is arachidonzuur, een omega 6-vetzuur als linolzuur, van groot belang voor gezonde bloedvaten en een goede bloedstolling. Een teveel aan meervoudig onverzadigde omega 6-vetzuren is echter uiterst schadelijk voor de gezondheid. De juiste balans tussen de onverzadigde omega 3- en omega 6-vetzuren 1:6 is zeer belangrijk voor een goede gezondheid. Anno 2016 is de verhouding 1:20 in de meeste voedingspatronen van mensen. Anno 2020 is die verhouding nog verre van optimaal.

Omega 6-onverzadigde vetzuren, de voordelen en nadelen

Voordelen

Van de totale groep meervoudig onverzadigde vetzuren maakt linolzuur 85% uit. Het uit linolzuur omgevormde GLA kan onder meer worden in gezet bij:

• allergieën
• bijholte- en darmontstekingen
• ontstekingen aan de luchtwegen

Nadelen

Indien u echter een teveel aan gehydrogeneerde omega 6-vetzuren gebruikt zoals halvarine, maïsolie, margarine, minarine, sesamolie en zonnebloemolie, dan zal uw lichaam meer ontstekingsbevorderende prostaglandinen gaan aanmaken en deswege loopt u meer kans op negatieve gevolgen zoals:

• reumatoïde artritis
• andere gewrichtsontstekingen

Andere gezonde vetten

Omega 3-vetzuren

Om de verhoogde kans op ontstekingen teniet te doen, dient u een teveel aan omega 6-vetzuren dan ook te mijden en in plaats daarvan onverzadigde omega 3-producten te gebruiken zoals:

• olijfolie
• vlaszaad
• visolie
• walnoten

De omega 3-vetzuren kunnen worden ingezet om een ontregeld afweersysteem op de rails te krijgen. Deze correctie van het vetzuurprofiel kan meer dan één jaar in beslag nemen. Diegenen die problemen hebben met ontstoken gewrichten hebben alle baat bij een dagelijks supplement met omega 3-vetzuren in de vorm van vlaszaad en vooral visoliecapsules. Bij ontregeling van het immuunsysteem is daarvoor dan wel een hoge dosering EPA + DHA (van 3 gram per dag) noodzakelijk.

Het verzadigde vetzuur kokosolie

Deze olie is rijk aan vetzuren met een middellange ketenlengte (MCT) die deswege rechtstreeks vanuit de darm naar de lever gaan, alwaar ze vrij snel verbrand worden tot lichaamsenergie. Dit maakt dit verzadigd vetzuur zeer geliefd bij sporters. Tot de MCT's uit kokosolie behoren laurinezuur (51%), caprylzuur (9,5%) en caprinezuur (4,5%). Ondanks dat verzadigde vetzuren een kwalijke reputatie hebben op het gebied van hart- en vaatziekten zijn MCT's toch niet zo ongezond. Ook hier is een goede verhouding tussen de verzadigde vetzuren onderling van belang. Deswege is gebruik van slechts twee eetlepels per dag aan kokosolie goed voor de cholesterolspiegel en het triglyceridegehalte. Daarbij wordt wel aangeraden alleen hoogkwalitatieve kokosolie te gebruiken zoals vierge of extra vierge. Een en ander omdat bij deze productsoorten het gedroogde vruchtvlees van de kokosnoot niet aan zeer hoge temperaturen wordt blootgesteld, waardoor de antioxidanten in de olie aanwezig blijven. Deze antioxidanten (polyfenolen en vitamine E) hebben een gunstige invloed op de cholesterolspiegel.

Lees verder

• Omega 3 essentiële vetzuren voor een goede gezondheid