Rode rijst, cholesterolverlager uit de natuur

We worden er dagelijks op gewe­zen dat we onze cholesterolspiegel niet te hoog mogen laten oplopen. Hierbij krijgt deze risicofactor op het ontwikkelen van hart - en vaat­ziekten eigenlijk teveel aandacht tegenover andere risicofactoren als ongezonde voeding, gebrek aan beweging, overgewicht, roken, hoge bloeddruk en verhoogde bloedsuikerspiegel. Maar hebben we een te hoge cholesterolspiegel, dan kunnen we er ook met voeding en kruiden iets aan doen. Met gefermenteerde rode rijst bijvoorbeeld.

Veel mensen krijgen tegenwoordig te snel cholesterolverlagende medi­cijnen voorgeschreven. En dat ondanks heel wat vervelende nevenwerkingen: een recente Britse studie op meer dan 2 miljoen statinegebruikers toonde een aanzienlijk toegenomen risico op spierontstekingen, verminderde leverfunctie, nierfalen en cataract (troebeling van de ooglens). Daarom zouden we deze medicijnen eigen­lijk moeten voorbehouden voor mensen met een genetische aanleg voor ver­hoogde cholesterolspiegel en voor patiënten met een hoog risico op hart- en vaatziekten. Meestal is het perfect mogelijk om de choleste­rolspiegel te beheersen door meer te bewegen en een aangepast dieet. Ook kunnen keukenkruiden zoals knoflook en voedingsproducten zoals gefer­menteerde rode rijst mede het cholesterol onder controle houden.

Ang kak,een traditioneel voedingsmiddel

Al vele eeuwen gebruikt men in de traditionele Chinese keuken "Red Yeast Rice" of "Ang kak" of gefermenteerde rode rijst. Deze smaakma­ker en natuurlijk kleurmiddel ontstaat door rijst te laten fermenteren door de gist Monascus purpureus, waarbij een roodgekleurde rijstkorrels ontstaan. In veel Aziatische landen wordt gefermenteerde rode rijst gebruikt om visschotels, sojabereidingen, sauzen, gepekelde groenten, etc. op smaak te brengen en om rijstwijn te maken. De inname van rode gefermenteerde rijst in het Aziatische dieet bereikt dan ook gemakkelijk 14 à 55 g/dag. Omdat gefermenteerde rijst in de Chinese traditionele geneeskunde al lang bekend stond als een middel dat de bloedcirculatie bevordert, het hart versterkt en zorgt voor 'gezond bloed', werd het middel in klinische studies onderzocht.

Cholesterol verlagen en rode rijst

Verschillende klinische studies, waarbij mensen met een verhoogd cholesterolgehalte gefermenteerde rode rijst innamen, konden een duidelijk cholesterolverlagend en tri-glyceridenverlagend effect aan­tonen. In een klinische studie zag men na 8 weken een duidelijke daling van het totaal cholesterolgehalte met 16 tot 23 %, van de "slechte" LDL-cholesterol met 21 à 31 % en van de triglyceriden met 24,5 à 34 %.

De "goede" HDL-cholesterol steeg tot 14,6 %. Zonder nevenwerkingen! De personen die gefermenteerde rode rijst innamen, hadden niet meer klachten dan de personen die een placebo (nepmiddel) innamen.

In een andere studie bij mensen met een verhoogd cholesterolgehalte, die wegens uitgesproken nevenwerkingen met statines moesten stoppen, zag men dat gefermenteerde rode rijst de cholesterolspiegel verlaagde en tegelijk zeer goed werd verdragen. En dat is eigenlijk logisch, als je weet dat de gebruikte hoeveelheden een stuk lager zijn dan wat er in het traditionele Aziatische dieet zit aan gefermenteerde rode rijst.

Voeding en cholesterol

Op voedingsgebied kan ook veel gedaan worden om het cholesterol­gehalte te verlagen. In de eerste plaats meer groenten, fruit en volle granen eten, want de vezels erin verminderen de opname van choles­térol in de darm. Verder zorgen voor meer noten (vooral amandelen en hazelnoten), zaden (vooral sesamzaad en lijnzaad), uien, knoflook en koolsoorten op het menu. Vermijd zeker alle witmeelproducten (die hebben de vezel niet meer) en laat zoveel mogelijk suiker, want van dit laatste is recent aangetoond dat het de 'slechte' LDL-cholesterol ver­hoogt en de 'goede' HDL-cholesterol verlaagt.

Voor verder onderzoek

• Carmelo V Venero; Jose V Venero; Dale C Wortham; Paul D Thompson. Lipid-lowering efficacy of red yeast rice in a population intolerant to statins. The American journal of cardiology, March 2010.
• Heber D, Yip I, Ashley JM, Elashoff DA, Elashoff RM, Go VLW. Cholesterol-lowering effects of a proprietary Chinese red-yeast-rice dietary supplement. Am J Clin Nutr 1999;69:231–6.[Abstract/Free Full Text]
• Red yeast rice: a new hypolipidemic drug.Life Sci. 2004 Apr 16;74(22):2675-83
• Red and Black Rice Decrease Atherosclerotic Plaque Formation and Increase Antioxidant Status in Rabbits1Journal of Nutrition. 2001;131:1421-1426.)