De Zweedse methode om anorexia te behandelen

De Zweedse of Mandometer methode om anorexia te behandelen verschilt enorm van die van de traditionele Nederlandse. Vrouwen en mannen van nog maar enkele tientallen kilo’s die na allerlei behandelingen in Nederland nog steeds niet willen eten en waarbij de dood op de loer ligt, lijken bij de Zweedse methode dan ook baat te hebben. In Nederland wordt bij anorexia vooral de psychiatrische methode gebruikt met veel therapie, maar in Zweden gaat men uit van een lichamelijke oorzaak. En die wordt in Zweden aangepakt bij anorexia.

Anorexiabehandeling in Nederland

In Nederland worden mensen met anorexia vooral behandeld met een behandeling die bestaat uit:

• voedingsmanagement,
• gezinstherapie,
• vaak non-verbale therapieën,
• Gedragstherapie
• Medicijnen als antidepressiva, antipsychotica, eetlustopwekkers, middelen om de stofwisseling te versnellen

De Zweedse methode bij anorexia: de Mandometer methode

In Zweden is de Mandometer methode ontwikkeld die op een heel andere leest geschoeid is. De grondleggers Per Söndersten en Cecilia Bergh gaan er van uit dat anorexia nervosa een puur lichamelijke oorzaak heeft. Door te lijnen komt er dopamine in je hersenen vrij, waardoor mensen zich prettiger gaan voelen. Wie echter te lang lijnt wordt geregeerd door het hormoon noradrenaline waardoor iemand altijd op scherp staat en juist nog actiever wordt en dus nog meer verbruikt. Bij de Mandometer-methode gaat de aandacht eerst naar het eetgedrag zelf en het controleren daarvan en minder naar het gewicht. Anorexia wordt anders beschouwd en gezien als gevolg van het langdurig onthouden van voedsel in plaats van dat de ziekte zelf de oorzaak zou zijn.
“Wij geloven dat depressie en obsessieve gevoelens de gevolgen zijn of consequent en langdurig uithongeren, in plaats van dat het de oorzaak is van de eetstoornis. Dit is ook bewezen doordat alle psychische symptomen verdwijnen als de patiënten worden getraind in normaal eten,” stellen de bedenkers van de Mandometer. Door praten alleen dat veel gebeurt bij traditionele behandelmethoden bij anorexia zouden de patiënten zover niet komen of hebben ze heel vaak een terugval, blijkt uit onderzoek. Bovendien geldt dat bij psychische behandelingen voor de één wel werkt, wat bij de ander niet werkt.

Hoe ziet de Mandometer methode eruit?

Bij de mandometer methode wordt dus vooral ingezet op het leren normaal eten en ook in een normaal tempo en dus niet 1 hapje in een uur. Maar de Mandometer methode bestaat uit meer. Hieruit bestaat de methode:

1. Leren normaal te eten en het trainen van het verzadigingsgevoel met behulp van de mandometer.
2. Warmte wordt ingezet om angst te verminderen. Na het eten gaan patiënten naar een rustkamer waar ze gaan liggen in een behaaglijke temperatuur. Onderzoek heeft uitgewezen dat warmte rust brengt bij mensen en dit ontberen mensen met anorexia. Ze zijn juist hyperactief omdat ze zoveel mogelijk energie willen verbranden. .
3. Patiënten moeten op gezette tijden rusten.
4. Het sociale leven wordt gestimuleerd. De patiënten moeten terug naar school of weer aan het werk en ze moeten hun oude contacten weer oppakken.

De Mandometer zelf: wat is dat voor een apparaat?

De Mandometer is een apparaat dat wordt gebruikt bij de mandometermethode en dat is gekoppeld aan een computer die alle data opslaat en verwerkt en feedback geeft. Deze mandometer wordt ingezet omdat voor mensen met anorexia geldt dat zij een totaal verstoord eetpatroon hebben: ze eten niet alleen veel te weinig, maar ook veel te langzaam. De mandometer traint hen om weer gewoon te eten, dus normale hoeveelheden en om dat in een normaal tempo te doen. Er wordt niet in caloriien gedacht, maar het apparaat weegt grammen voedsel af. Ook dit is een manier op de focus te verleggen en niet meer steeds calorieën te tellen. Patiënten die met behulp van de mandometer van hun ziekte af moeten komen scheppen een van te voren afgesproken hoeveelheid hun voedsel op en de mandometer registreert hoe snel of hoe langzaam ze eten en hoeveel ze eten. Ook wordt gevraagd of iemand zich verzadigd voelt. Er wordt rustig gestart, maar uiteindelijk is het doel om met de mandometer 350 gram voedsel in 14 minuten te eten.

Mandometerkliniek in Stockholm

De Mandometerkliniek bevindt zich in het Zweedse Stockholm. In Nederland is ook een kliniek die met de Mandometer werkt, maar die zou zich niet consequent houden aan de methode. Zo wordt daar wel ook therapie gegeven, terwijl die in de oorspronkelijke methode volledig is verbannen en juist niet de bedoeling is.

Saskia van Ruiten woog nog maar 39 kilo toen ze naar de kliniek kwam

De Friese Saskia van Ruiten uit Leeuwarden vloog in 2007 naar de kliniek in Zweden. Ze woog toen 39 kilo. In eigen land was ze uitbehandeld en haar zorgverzekering wilde de behandeling in Zweden niet betalen. De toen 31-jarige vrouw kon niets meer en haar hart leek het op te willen geven. In Zweden hadden ze er echter alle vertrouwen in dat ze het zou redden en dat deed ze ook. In 2011 heeft ze een normaal gewicht, eet ze normaal en heeft ze ook nog eens een kind gekregen. Zij heeft haar leven teruggekregen met de methode, maar weet ook dat als ze een dag niet consequent eet, de symptomen bijna direct terugkeren en ze weer de neiging heeft om te gaan lijnen. Ook komt de onrust dan weer om de hoek kijken. Van Ruiten had al op haar 11e jaar anorexia en dit duurde dus tot haar 31e levensjaar. Op haar achttiende werd ze voor het eerst opgenomen en kwam ook al de sondevoeding om de hoek kijken. Iets waarvoor anorexiapatiënten vaak doodsbang zijn. Bovendien voelde ze zich slecht behandeld door de medische wereld, ze werd naar eigen zeggen als een recalcitrante puber behandeld die koos voor de aandoening. In Zweden daarentegen werd ze met engelengeduld getraind in het weer normaal eten en kreeg ze een behandeling die bij haar in ieder geval wel aansloeg mede doordat ze haar daar als mens behandelden zoals ze zelf zegt. Ze werd ze 5 maanden behandeld en vanaf dat moment eet en drinkt ze alles wat ze lekker vindt, is ze flink aangekomen en gaat het uitermate goed met haar.

Mandometermethode in Nederland zou geen meerwaarde hebben

Nederlandse onderzoekers maakten in 2011 bekend dat de Mandometermethode geen meerwaarde zou hebben voor anorexiapatiënten. Er werd een vergelijk gemaakt tussen de Mandometeraanpak bij de Amsterdamse jeugdkliniek De Bascule en de reguliere anorexiabehandeling in de Rintveldkliniek in Zeist. De Zweedse methode zou op lange termijn minder succesvol zijn, dus werd hij afgeschoten. Daarbij komt dat de originele Mandometermethode niet gehanteerd wordt en er dus wel therapie wordt gegeven. Dit betekent dus dat mensen die lijden aan anorexia niet terecht kunnen voor de Mandometermethode in Nederland, alleen in Zweden. En daar is geld voor nodig, want de meeste verzekeraars vergoeden de methode niet. Of dit terecht is, is de vraag. De Robert Fleury Stichting, een zorginstelling voor mensen met psychische en psychiatrische problemen, gespecialiseerd in eetstoornissen bevestigt dat juist de traditionele behandelingen vaak niet goed werken, omdat een psychologische benadering voor iedereen weer anders uitwerkt. Op internet zijn dan ook heel veel artikelen te vinden die wel duiden op het succes van de Zweedse Mandometermethode. Geld zou volgens veel mensen juist de reden zijn waarom de methode is weggewerkt uit Nederland. De Zweden vroegen om een vergoeding van 3000 euro per patiënt per jaar om de methode uit te mogen voeren. De Amsterdamse Bascule Kliniek moest dat geld per patiënt zelf bij elkaar zien te schrapen en dat lukte niet. Overigens geldt dat een reguliere behandeling tegen anorexia vele malen duurder is dan die van de Mandometermethode.

Saskia van Ruiten: haar anorexiabehandeling in Zweden zou worden betaald, maar dit bleek oplichterij

Van Ruiten moest haar behandeling in Zweden zelf betalen, maar had daarvoor het geld niet. Er meldde zich iemand die dat wilde doen. Later bleek hij een grote oplichter die al eerder de boel geflest had. Van Ruiten besloot alsnog te gaan, financieel bijgestaan door haar familie en stiefvader.