Hoe werkt het geheugen van een kind?

Het geheugen van een kind begint zich in de baarmoeder al te ontwikkelen. Na de geboorte herkent een baby stemmen, geluiden en de geur van zijn moeder. De eerste jaren ontwikkelen de hersenen zich snel. Het kind kan ervaringen steeds langer onthouden. Maar herinneringen uit de eerste levensjaren verdwijnen na verloop van tijd weer uit het geheugen. Rond een jaar of drie, vier worden ervaringen blijvend opgeslagen. Kinderen kunnen gebeurtenissen die meerdere keren voorkomen wel beter onthouden, maar de details worden dan niet opgeslagen.

Het geheugen van een baby in de baarmoeder

Bij een ongeboren baby begint de ontwikkeling van de hersenen meteen na de conceptie. Tijdens de zwangerschap en in de eerste jaren na de geboorte ontwikkelen de hersenen zich heel snel. De hersenen bestaan uit verschillende onderdelen met elk een eigen functie. Die onderdelen en functies moeten met elkaar samenwerken om goed te kunnen functioneren. Daar zijn verbindingen voor nodig, die door ervaringen tot stand komen. Hierdoor kun je voelen, denken, leren en bewegen. De verbindingen in de hersenen gaan zo beter samen werken en ontwikkelen zich, naarmate er meer ervaringen worden opgedaan.

Na de geboorte

Een ongeboren baby reageert na 22 weken op harde geluiden. Als de baby geboren is, herkent hij de geluiden uit de baarmoeder, zoals de stem van zijn moeder. Ook geur- en smaakprikkels komen hem bekend voor. De baby kent zijn moeder aan haar geur.

Hoe werkt het geheugen van een baby?

Bij de geboorte zijn het korte- en langetermijngeheugen nog niet voldoende ontwikkeld om ervaringen op te kunnen slaan. Traumatische gebeurtenissen worden opgeslagen in het onderbewustzijn en kunnen later, in dezelfde situatie, een gevoel van angst oproepen. De gebeurtenis zelf wordt meestal niet herinnerd. De eerste, bewuste herinneringen ontstaan wanneer het kind leert praten.

Het onthouden van handelingen

Baby’s kunnen handelingen die ze bij anderen zien, opslaan en nadoen. Zo kan een zes maanden oude baby een handeling nog maar één dag onthouden. Bij een negen maanden oude baby, is dit al één maand en een eenjarige kan deze handeling drie maanden onthouden. Alle handelingen die het kind zelf kan doen worden beter opgeslagen in het geheugen.

Hoe werkt het geheugen van een kind?

Vanaf het moment dat het kind leert praten, kan hij ook bewust ervaringen onthouden. Naast de taalontwikkeling, zijn ook de eigen ontwikkeling en de rijping van de hersenen van belang bij het onthouden van gebeurtenissen. De herinneringen van jonge kinderen gaan terug tot het tweede levensjaar. Vaak kunnen ze hier gedetailleerd over vertellen, maar naarmate ze ouder worden verdwijnen deze herinneringen weer. Rond het vierde levensjaar worden herinneringen blijvend in het geheugen opgeslagen en kunnen op volwassen leeftijd nog steeds worden opgehaald.

Waarom verdwijnen herinneringen bij jonge kinderen?

Er zijn verschillende theorieën over het verdwijnen van herinneringen bij jonge kinderen, maar geen van deze is echt bewezen.

Het tijdsbesef

Het geheugen slaat informatie op, maar heeft besef van tijd nodig, om het terug te kunnen vinden. Kleine kinderen hebben nog geen tijdsbesef en zouden herinneringen daarom niet blijvend opslaan.

Generaliseren

Sommige gebeurtenissen worden meerdere keren herhaald, zoals bijvoorbeeld een rondje fietsen. Dit wordt door de hersenen opgeslagen in hetzelfde ‘vakje’ waardoor de gebeurtenis veralgemeniseerd. Details gaan hierbij verloren en de herinnering kan niet goed meer worden opgehaald.

Een andere werkelijkheid

Volwassenen leven in een andere werkelijkheid dan peuters en zouden daarom herinneringen niet goed kunnen terug halen.

Het trainen van het geheugen

Verbindingen in de hersenen gaan door oefening steeds beter met elkaar samenwerken. Je kunt met oefeningen het geheugen van een kind dus trainen.

Herhalen

Door herhaling wordt alles beter opgeslagen in het geheugen. Blijf de dingen die je doet of ziet benoemen, dan zal je kind het steeds beter en langer onthouden.

Praten en spelen

De taalontwikkeling is belangrijk bij het trainen van het geheugen. Om de taalontwikkeling te stimuleren is het belangrijk om veel voor te lezen. Het kind krijgt hierdoor een grotere woordenschat en hij gaat dingen beter begrijpen. Praat met je kind over ervaringen die het heeft meegemaakt. Door erover te praten zal hij ze beter onthouden. Wat ook helpt is het kind zelf te laten praten. Laat hem vertellen wat hij aan het doen is of wat hij moet doen. Wat oudere kinderen kunnen de dingen die ze moeten onthouden opschrijven. Je kunt het geheugen ook op een leuke manier stimuleren door het doen van spelletjes. Kaartspelletjes zijn er al voor kinderen vanaf drie jaar.

Beweging en voldoende rust

De hersenhelften worden, door beweging, gestimuleerd om samen te werken. De hersenen worden voorzien van meer zuurstof, wat een positieve invloed heeft op de aanmaak van nieuwe verbindingen. Naast beweging is ook rust belangrijk. Een goed uitgerust kind zal dingen beter kunnen onthouden.