Kinderziektes: symptomen en tips om uw kind te helpen

Als ouder merk je vaak meteen als je kind ziek is. Het is een instinctief gevoel. Toch is het nog vaak de vraag welke ziekte je kind heeft. En wat je er zelf aan kunt doen. Moet je naar een huisarts of niet? In dit artikel worden de meest voorkomende kinderziektes en hun symptomen kort behandeld.

Hoe merk je dat je kind ziek is?

Meestal merken ouders instinctief dat hun kind ziek is. Toch is het soms lastig, zeker bij heel jonge kinderen, om te ontdekken wat er aan de hand is. De meest voorkomende symptomen die kinderen hebben als ze ziek zijn, zijn:

• slap of sloom gedrag
• trillen of onrustig zijn
• meer stil liggen dan anders
• een andere kleur huid (flets)
• (vaak) overgeeft
• een opgezwollen buikje heeft
• zelf minder contact maakt

Elk kind heeft wel eens één of meerdere kenmerken. Dit is vaak onschuldig. Ga wel direct naar een dokter als je kind:

• enkele dagen sloom of slap blijft
• symptomen heeft die onverklaarbaar zijn (gewichtsverlies)
• symptomen die niet weg gaan, ondanks dat ze behandeld worden
• zich overduidelijk erg slecht voelt
• plotseling heel hoge koorts heeft (40 graden of meer)

Uiteraard kun je altijd een arts raadplegen als je het gevoel hebt dat je kind dit nodig heeft. Ook al heeft je kind deze symptomen niet. Als ouder voel je vaak het beste aan wat je moet doen. Bij twijfel altijd naar een dokter gaan. Zijn de symptomen heel ernstig en vertrouw je het helemaal niet, aarzel dan niet om 112 te bellen.

Algemene ziektesymptomen

Kinderziekten kunnen op verschillende manieren tot uiting komen. Let altijd op ziektesymptomen die het kind dat niet of nog niet goed kan praten helpen om je te vertellen dat het ziek is. De meest voorkomende ziektesymptomen zijn:

• Koorts
• Koortsstuipen
• Pijn (algemeen)
• Hoofdpijn
• Buikpijn
• Uitslag
• Pijn bij het plassen
• Diarree en overgeven

Koorts

Wat is koorts

Koorts is de het meest voorkomende ziektesymptoom bij kinderen. Het geeft aan dat er in ieder geval iets niet goed is met je kind. Er is meestal sprake van een infectie die zich ergens in het lichaam bevindt. Je spreekt over koorts bij een temperatuur vanaf 38,5 graden Celsius. Een kind dat koorts heeft, heeft vaak ook (hoofd)pijn en dorst. Ook heeft het kind een snellere ademhaling en een hogere hartslag. Hierdoor kan je kind sneller uitgeput zijn dan normaal. Vandaar dat kinderen vaak veel slapen als ze koorts hebben. Koorts is ook vaak één van de eerste ziektesymptomen. Let dus op of er nog andere ziektesymptomen bijkomen. Een kind krijgt geen koorts bij het doorkomen van tanden!

Wat kun je eraan doen

• Zorg ervoor dat je kind het niet te warm heeft
• Leg een nat washandje op hoofd, armen en/of benen
• Laat het kind douchen met lauw (nooit koud) water
• Laat het kind veel drinken om uitdroging te voorkomen
• Geef het kind paracetamol

Koortsstuipen

Wat zijn koortsstuipen

Koorts kan soms leiden tot koortsstuipen. Dit komt vooral voor bij kinderen tussen de 1 en 3 jaar. Het kind kan stuipen krijgen omdat de temperatuur plotseling erg snel stijgt. Het ziet er vaak eng uit. Je kind kan bewusteloos raken. Armen en benen beginnen te schokken en de ogen draaien vaak weg. De ademhaling stokt en de kleur rondom de mond verandert (wordt blauw). Koortsstuipen kunnen een paar miniuten duren, maar maximaal een kwartier. Duren de stuipen langer dan 10 minuten of wordt het kind helemaal blauw, aarzel dan niet en bel 112.

Wat kun je eraan doen

• Blijf tegen je kind praten, ook als het buiten bewustzijn is
• Leg het kind in een stabiele zijligging zodat de tong niet ingeslikt kan worden
• Koel je kind af als de stuipen voorbij zijn
• Probeer vooral rustig te blijven

Pijn (algemeen)

Hoe kun je pijn herkennen

Hoe je pijn bij je kind kunt herkennen, is afhankelijk van de leeftijd van je kind.

Baby's
Baby's kunnen niets zeggen. Je zult dus vaak op je gevoel moeten vertrouwen. Vaak horen ouders aan de manier van huilen dat hun kind pijn heeft, maar het blijft lastig om precies te raden wat er aan de hand is. Kinderen kunnen ook heel zachtjes kreunen als ze pijn hebben. Kijk ook naar de bewegingen die de baby maakt. Optrekken van beentjes kan bijvoorbeeld door darmkrampjes. Ook kan een baby al grijpen naar een oor bij oorpijn.

Kinderen 1-3 jaar
Kinderen tussen de 1 en 3 jaar kunnen vaak nog niet zeggen dat ze pijn hebben. Je kunt ontdekken dat je kind pijn heeft als het meer dan anders zeurt of lastig is. Ook kan het zijn dat het kind bepaalde bewegingen niet maakt (bijvoorbeeld het niet gebruiken van een arm of een been).

Kinderen 3-6 jaar
Kinderen tussen de 3 en 6 jaar kunnen wel zeggen dat ze pijn hebben, maar vaak kunnnen ze niet aangeven waar de pijn precies zit. Meestal geven ze aan dat ze buikpijn hebben, maar het kan dus zijn dat het kind ergens anders pijn heeft. Wat oudere kinderen kunnen al duidelijker aangeven waar ze pijn hebben (been / hoofd / oor).

Wat kun je eraan doen

• Geef je kind paracetamol (jonge kinderen op advies van de dokter)
• Toon begrip en luister goed naar je kind
• Probeer je kind af te leiden door spelletjes te doen

Hoofdpijn

Hoe kun je hoofdpijn herkennen

Bij kleine kinderen en baby's is hoofdpijn lastig te herkennen. Ze kunnen het niet aangeven omdat ze nog niet goed kunnen praten. Of ze kunnen het niet aangeven omdat kleine kinderen als ze pijn hebben zeggen dat ze buikpijn hebben.

Wanneer extra opletten

Je moet extra goed opletten als je kind zegt dat het hoofdpijn heeft, samen met;

• hoge koorts of een stijve nek
• sufheid, loom gevoel of minder aanspreekbaar
• dingen dubbel zien, duizelig zijn (omvallen)
• minder goed kunnen bewegen van armen of benen
• overgeven
• achteruitgang in de ontwikkeling (vaak na langdurige hoofdpijn)

Ook moet je goed opletten of je kind hoofdpijn heeft gekregen na een flinke val. Als je kind flink is gevallen en het gaat slapen, ga dan een paar keer kijken of alles nog goed is. Het advies is om dit elk uur te doen, ook 's nachts!

Wat kun je eraan doen

• Laat je kind goed rusten
• Geef, na advies van een dokter, pijnstillers (paracetamol of ibuprofen)

Komt hoofdpijn veel of vaak voor, probeer dan erachter te komen wat de oorzaak is. Een dagboekje bijhouden kan soms helpen. Schrijf op wanneer je kind last heeft van hoofdpijn en wat er daarvoor is gebeurd. Misschien kom je er zo achter op welke momenten de hoofdpijn begint.

Buikpijn

Buikpijn bij kinderen

Buikpijn komt het meeste voor. Het hoeft niet altijd aan te geven dat je kind ziek is. Als je kind bijvoorbeeld moet poepen, kan het al aangeven dat het buikpijn heeft. Ook wijzen jongere kinderen altijd naar hun buik als ze pijn hebben. Het hoeft echter niet zo te zijn dat ze ook echt buikpijn hebben. Vooral jongere kinderen kunnen vaak moeilijk aangeven waar ze pijn hebben.

Wat zie je nog vaak bij buikpijn

Als je kind aangeeft dat het buikpijn heeft, kan dat samengaan met bijvoorbeeld;

• koorts
• diarree of overgeven
• bloed bij het poepen
• uitlag
• hoesten / verkouden
• een dikkere of bolle buik
• afvallen
• slecht tegen aanraking kunnen, vooral van de buik

Wat kun je eraan doen

Wees extra voorzichtig met buikpijn. Het kan onschuldig zijn, maar dat hoeft niet. Een kind met heel veel buikpijn kan een prikkelbare darm of een blinde darmontsteking hebben. Als je ook maar even twijfelt, ga dan naar een dokter. Zelf kun je;

• je kind veel laten rusten
• je kind goed laten drinken
• veel vezels bij het eten doen
• het eten van je kind aan te passen (te veranderen)

Het eten is erg belangrijk bij een kind met buikpijn. Geef een kind met buikpijn bij voorkeur geen koffie, chocolade, koolsoorten (rode / witte / spits enz), uien of gekruid eten.

Uitslag

Wat is uitslag

Uitslag zijn vlekjes op de huid van je kind die er normaal gesproken niet zijn. Het vervelende van uitslag is dat het vaak jeukt. Je kind gaat krabben en kan hier lelijke littekens aan overhouden. Uitslag komt vooral voor bij de volgende ziekten:

• waterpokken
• roodvonk
• vijfde en zesde ziekte

Uitslag kan ook een gevolg zijn van een allergische reactie. Bijvoorbeeld een allergische reactie op eten of kleren van een bepaald soort stof.

Wat kun je eraan doen

Je kunt naar een dokter gaan. Hij of zij kan je vertellen welke "ziekte" je kind heeft. Daarna kan je kind een zalfje of pillen krijgen die goed werken tegen de jeuk. Er zijn overigens ook pyjama's gemaakt van een bepaalde stof die niet irriteert. Hierdoor wordt de jeuk minder en krabt je kind minder. Dit zogenaamde "krabpakje" kun je op doktersrecept krijgen en wordt meestal alleen gegeven aan kinderen met een extreme vorm van eczeem.

Extra alert bij snel opkomende uitslag

Als uitslag heel snel komt opzetten, vooral na het eten van iets, wees dan extra alert. Het kan een hevige allergische reactie zijn die ademnood of een gezwollen gezicht kan veroorzaken. Ga direct naar een dokter of, als dat niet kan, bel 112.

Als je kind uitslag heeft dat lijkt op kleine rode puntbloedinkjes, duw er dan eens op. Gaan ze niet weg, dan kan je kind Meningitis hebben, een ziekte veroorzaakt door de Meningokokbacterie. Ga direct naar een huisarts om je kind te laten onderzoeken.

Pijn bij het plassen

Wanneer komt het voor

Pijn bij het plassen komt bij kleine kinderen vaker voor. Het is meestal een bacterie uit de darm die een ontsteking aan de blaas veroorzaakt, een zogenaamde urineweginfectie. Bij jongetjes kan het een ontstoken plasser betekenen.

Hoe herken je het

Oudere kinderen kunnen het vertellen, kleine kinderen helaas niet altijd. Let daarom goed op de volgende symptomen:

• vaak kleine plasjes
• scherpe geur van de urine
• zindelijke kinderen gaan weer broekplassen
• de urine heeft een andere kleur

Wat kun je eraan doen

Je kunt je kind helpen door:

• veel te laten drinken
• koorts en pijn behandelen door te koelen of door een pijnstiller te geven
• vang de urine op en breng deze naar de dokter (zo snel mogelijk)

Als de pijn blijft, ga dan naar een dokter. Die kan dan een antibioticakuur voorschrijven, zodat de urineweginfectie wordt gestopt. Bij twijfel kan de dokter je kind doorverwijzen naar een kinderarts in het ziekenhuis.

Diarree en overgeven

Waardoor komt het

Diarree of overgeven komt meestal door een infectie in de darmen of in de maag. Deze infectie kan ontstaan door een virus. Een virus betekent dat het besmettelijk is. Let goed op hoe vaak het kind moet overgeven en/of hoe vaak er het kind naar de wc moet gaan met diarree. Hou ook goed in de gaten of er geen bloed wordt overgegeven of bij de diarree zit.

Wat kun je eraan doen

Het belangrijkste bij overgeven en diarree is dat je je kind genoeg laat drinken. Een kind kan heel snel uitgedroogd zijn. Als je kind niet eet, laat het dan veel drank met suiker drinken, zoals limonade of cola. Wel eerst goed schudden, zodat de prik er zoveel mogelijk uit is. Ook kun je ORS geven. Dit kun je bij de apotheek of drogist kopen.

Als je denkt dat je kind is uitgedroogd, dan kun je dit controleren door een beetje vel van de buik vast te pakken en daarna meteen weer los te laten. Springt het terug, dan is het kind niet uitgedroogd. Blijft het vel "staan", dan is je kind wel aan het uitdrogen. Bij baby's gebeurt dit pas later. Als je baby dit heeft, dan is er sprake van een zeer ernstige uitdroging. Ga dan direct naar een dokter.

Hoe zie ik of mijn kind is uitgedroogd

Naast de zogenaamde "buikplooimeting" kun je uitdroging ook herkennen aan:

• weinig of niet meer plassen
• zeer sterke urinegeur, zeer felle gele kleur urine
• lippen en mond zijn erg droog
• fontanel (zachte gedeelte van het hoofd bij een baby) is niet strak maar valt "in het hoofdje"
• ogen lijken dieper in het gezicht te vallen
• huilen zonder tranen