Omgaan met burn-out als jongere

Wanneer je als twintiger te maken krijgt met burn-out kan dit erg verwarrend zijn. Vage klachten neem je niet serieus totdat je opeens huilend voor de huisarts zit. Wellicht kom je al een tijd moeilijk in slaap of merk je dat je dagen moet bijkomen van een avondje stappen. Het is dan makkelijk om te denken dat anderen dit ook hebben en dat het wel normaal zal zijn. De dag dat je instort blijkt echter dat je toch te diep op je reserves hebt ingeteerd. Dit moment kan erg beangstigend zijn. Je lichaam is compleet van slag en wellicht heb je last van paniekaanvallen. Je denkt dat je gek wordt en snapt niet wat er aan de hand is. In dit artikel staan tips voor jongeren die hier mee te maken krijgen.

Tip een: neem jezelf serieus

Ben je eenmaal tot een halt gekomen, neem jezelf dan serieus. Ga naar de huisarts en laat je goed onderzoeken. Denk niet te snel dat je ‘een lichte overspanning’ hebt. Je kunt nooit precies weten wanneer en hoelang een burn-out zich al heeft opgebouwd. Dit geldt helemaal als je van nature een perfectionistisch, ambitieus en sociaal wenselijk karakter hebt. Juist als je jong bent heb je gauw de neiging (en de mensen en zelfs de professionals om je heen ook!) om je probleem minder serieus te nemen. Je bent immers nog zo jong, dan kun je toch niet burn-out zijn? Onderzoek dit dus goed, koop bijvoorbeeld een boek over burn-out. Mocht je hier veel in herkennen dan is de kans groot dat je te maken hebt met burn-out. Ga op je eigen gevoel af en laat je niet te snel afschepen.

Tip twee: probeer de situatie te accepteren

Wanneer je er zeker van bent dat je een burn-out hebt, dan ben je er nog niet. Nu begint de grootste uitdaging: de burn-out accepteren. Als jongere is dit ontzettend lastig. Je bent gewend aan een snel leven en opeens sta je helemaal stil. Dit kan erg beangstigend zijn. Iedereen om je heen gaat door, maar jij kunt niet meer meedoen. Je hebt ook kans dat mensen in je omgeving jouw problematiek niet zullen begrijpen. Hier kun je erg over gaan piekeren. Waarschijnlijk vind je het verschrikkelijk uit het studie- of werkproces bent geraakt. Het is belangrijk dat je dit zoveel mogelijk probeert los te laten.

Herstellen van een burn-out werkt heel paradoxaal: hoe minder je van jezelf verwacht, hoe sneller je herstel zal gaan. Al wil jij weken alleen maar in bed liggen, films kijken, alleen zijn of een beetje wandelen: alles is goed. Doe precies waar jij zin in hebt en trek je zo min mogelijk aan van de meningen van anderen. Waarschijnlijk vind jij het als ambitieus en gedisciplineerd persoon erg moeilijk om deze stappen terug te nemen. Ook kan het zijn dat je regelmatig het gevoel hebt dat je nooit meer uit deze situatie komt en je wanhopig voelt. Dit is niet nodig! In de regel herstelt iedereen (en helemaal jongeren) weer volledig van een burn-out. Het enige dat jouw genezingsproces nodig heeft is tijd. En het is nodig dat jij je hieraan overgeeft en je niet schuldig voelt dat je een tijdje niet kan werken en leven zoals de mensen om je heen. Op den duur word je echt weer helemaal de oude (of eigenlijk een nieuwe verbeterde versie van jezelf), maar je hebt nu tijd nodig om oude patronen los te laten en nieuwe patronen aan te leren. Zoals luieren, loslaten en je niets meer aantrekken van de mening van anderen. Zo kom je steeds dichter tot je eigen authentieke zelf.

Tip drie: zoek begeleiding

Het herstelproces van een burn-out is waarschijnlijk een van de meest intense ervaringen die je in je leven gaat meemaken. Zoek hier dus begeleiding bij. Vaak is het lastig om tussen alle emoties en vermoeidheid door objectief naar de situatie te kijken. Een professionele begeleider zoals een coach of therapeut (je huisarts kan je hiernaar doorverwijzen) kan jou helpen de situatie te relativeren en structuur in de herstelperiode aan te brengen. Ook kun je samen met deze persoon werken aan de oorzaak van de burn-out en onderzoeken waarom het zo ver is gekomen.

Tip vier: zie de burn-out als een kans

Hoe meer je je zult verzetten tegen de burn-out hoe langzamer en heftiger je herstelproces zal verlopen. Middenin een burn-out zitten is niet leuk, sterker nog, het is een emotionele rollercoaster die je ontzettend onzeker maakt. Toch liggen er in deze nare periode grote schatten verborgen. Je hebt jarenlang te ver van jezelf afgestaan en nu ga je weer terug naar de kern. Als een ui word je uitgepeld. Langzaam word je je bewust van alle conditioneringen en overtuigingen die je jarenlang bij je hebt gedragen maar nu niet meer voor je werken. De reden dat het lang duurt om van een burn-out te herstellen is dat je keer op keer op je plek wordt gezet wanneer je weer in een oud patroon dreigt te glippen. Net zo lang tot jij afscheid neemt van je oude gedrag. Je hebt waarschijnlijk al eerder signalen gehad dat bepaald gedrag niet voor je werkt, en deze toen genegeerd. Een burn-out is het laatste stopsignaal: ho! Zo kan het niet verder. Eigenlijk een heel bijzondere manier van moeder natuur (ook al absoluut niet prettig, maar moet alles dan prettig zijn?) om jou weer op het juiste spoor te zetten.