Hyperventilatie behandel je anders dan je denkt

Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat veel van wat er op internet verkondigd wordt over hyperventilatie fout is. Tips zoals "blaas in een zakje" of "zet het uit je hoofd" werken niet aangezien ze de oorzaken van hyperventilatie niet wegnemen. De eerste keer dat je hyperventileert ben je mogelijk in de war, omdat je niet weet wat er aan de hand is. Je voelt plots rare symptomen in je lichaam en je vraagt je af: "Waarom hier? Waarom nu? Wat doe ik hieraan?". Indien je dan een tweede keer last hebt van hyperventilatie of angst, dan krijg je mogelijk "angst voor de angst". Je gaat erg bang zijn dat het nog eens zou voorvallen. Gelukkig zijn er enkele stappen die je kan ondernemen om dit aan te pakken.

Welk goed bedoeld advies bij hyperventilatie helpt echt niet?

De symptomen van angst en hyperventilatie kunnen erg variëren, maar in het algemeen heb je last van hartkloppingen, ademnood, heel snel ademhalen en mogelijk raak je ook in paniek. Je kan tintelingen beginnen voelen, het gevoel krijgen dat je flauw gaat vallen en meer. Het standaard advies is dan: adem in en uit in een zakje.

Dat werkt niet en is geen goede tip, omdat je daardoor de zuurstofbalans in je lichaam nog meer in de war zal brengen. Een studie die in oktober 2010 in het Journal of Consulting and Clinical Psychology verschenen is toont dit duidelijk aan. Mogelijk heb je zelf ook gemerkt dat het hyperventileren er enkel erger door wordt. Je krijgt daardoor nog meer CO2 in het bloed, waardoor de symptomen enkel versterken.

Een studie die in The Journal of Neuroscience verscheen in augustus 2016 toonde aan dat de neuronen in de hersenen hierdoor nog nerveuzer worden, waardoor je lichaam nog sneller wil ademhalen.

Oorzaken hyperventilatie

Je kan hyperventilatie aanpakken door de oorzaken te bekijken. Wanneer je last hebt van hyperventilatie loopt het eigenlijk op twee vlakken fout.

Je raakt ten eerste in paniek. Hierdoor kan je al de symptomen van een paniekaanval beginnen te krijgen (die eigenlijk dezelfde zijn als die van hyperventileren zelf, voornamelijk hartkloppingen, ademnood voelen, het gevoel dat je gaat flauwvallen, pijn in de borst, tintelingen, duizelingen, enzovoort.) Tijdens het hyperventileren begin je vooral uit de borst te ademhalen, i.p.v. via de buik. Hierdoor activeer je de 'paniekmodus' van je lichaam. Alle dieren die zich bedreigd voelen gaan vanuit de borst ademhalen. Dieren in rust, zoals een slapende hond bijv., ademen vanuit de buik.

Je gedachten maken het ten tweede nog erger. Wist je dat je door "wat gebeurt er met me?" en soortgelijke dingen te denken nog meer angst gaat toevoegen? Hoe banger je wordt van wat er aan de hand is, hoe meer je zal hyperventileren. Zo verhoog je immers de angst.

Medicatie

Wat veel mensen dan doen is medicatie innemen, in de hoop dat alles daardoor beter wordt. Dat is natuurlijk niet zo. Medicatie vlakt in dit geval de emoties af, maar leert je nog altijd niet beter met die angst en hyperventilatie omgaan. Verder is medicatie nemen symptoombestrijding, in plaats van het aanpakken van de oorzaak. Daarenboven word je er al snel afhankelijk van, waardoor het later erg moeilijk wordt om er mee te stoppen.

Een wetenschappelijke studie die in 2014 uitgevoerd werd door de Duitser Alexander Schaefer concludeerde dat de soort van medicatie die bij angst en depressie gebruikt wordt de architectuur van de hersenen aanpast en dit vanaf één enkele dosis. Bij langetermijngebruik zijn de veranderingen zo groot dat de ontwenningsverschijnselen erg groot worden.

Ademhalingstherapie

Daarnaast volgen vele mensen die last hebben van hyperventilatie ademhalingstherapie. Dat is niet slecht, maar opnieuw wat naast de kwestie. Je ademt echt niet verkeerd. Wel op het moment dat je in paniek schiet natuurlijk. Dan ga je van de normale, relaxerende buikademhaling overschakelen op ademhalen vanuit de borst. Je in- en uitademen verkort daardoor, waardoor je sneller vatbaar wordt voor al die storende symptomen.

Hoe meer je je op je ademhaling begint te focussen, hoe angstiger je lichaam zal worden en hoe groter de kans op hyperventilatie wordt. Hyperventilatie is een 'angst'-probleem. Ook al is een verhoogd CO2-gehalte in het bloed één van de oorzaken, dan nog maken mensen die er last van hebben het mentaal erger, net door al die "wat is er aan de hand?"-gedachten die ze hebben. Die gedachten moeten aangepakt worden.

Wat moet je dan wel doen tegen hyperventilatie?

Probeer je tijdens het hyperventileren minder zorgen te maken over wat er gebeurt. Want als je je zorgen maakt, dan verhoog je de angst. Je lanceert daardoor de vecht- of vluchtreactie, waardoor je lichaam nog sneller zal willen ademen. Dat vergroot het probleem dan. Aanvaard wat je voelt en vertel tegen jezelf dat het slechts hyperventilatie is. Er is niets erg aan de hand. Een goede tip om je er minder zorgen over te maken is dat je aan jezelf uitlegt wat er aan de hand is: je lichaam heeft een overvloed aan CO2 in het bloed, om welke reden dan ook, en probeert de balans nu te herstellen. Verzet je hier niet tegen en ga er zoveel mogelijk in mee om extra angst te vermijden.

Let de volgende keer dat je hyperventileert dus erg goed op wat je op dat moment tegen jezelf zegt en hoe je het daardoor erger, of minder erg kan maken. Schrijf nadien op welke gedachten voor jou wel en minder goed werkten. Zo kan je tot een paar zinnen komen die je tot rust kunnen brengen.