Hoe stop je met piekeren?

Hart- en vaatziekten staan in Nederland op plaats nummer één van doodsoorzaken. Een ongezond eetpatroon en onvoldoende lichaamsbeweging zijn factoren die we allemaal wel kennen als risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Een risicofactor die vaak onopgemerkt blijft maar toch een verhoogd risico teweeg brengt is piekeren of stress. De hart en vaten kunnen overuren maken door een teveel aan stress of gepieker wanneer men niet beschikt over een adequate manier voor omgaan met stress. Piekeren kent een cummulatief effect. Hoe meer men piekert, hoe zwaarder men het hart en vaten maakt en hoe groter de ervaring van stress. Hoe meer je piekert, hoe groter de problemen worden, hoe meer stress symptomen, het lijkt wel alsof ze onder een vergrootglas gelegd worden. Wanneer je je gestresst voelt, wordt de activiteit van het parasympatisch zenuwstelsel ernstig verontregeld. Het parasympatisch zenuwstelsel is dat deel van het zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor rust en herstel. Het hart gaat sneller kloppen, de druk op aderen wordt groter en men voelt zich letterlijk en figuurlijk opgejaagd. Dit opgejaagde gevoel wordt veroorzaakt door een verhoogde afgifte van het stresshormoon cortisol. Dit verhoogde niveau van cortisol is op zijn beurt weer slecht voor de hart- en bloedvaten.

Het komt niet zelden voor dat chronische piekeraars overspannen raken of een burnout of depressie krijgen. Soms uit het gepieker zich in aanvallen van hyperventilatie. Veel piekeraars piekeren over het dagelijks leven, de eigen persoonlijkheid, werk en werkdruk, relaties, vriendschappen, geld en de toekomst. Zij vergeten hierbij op z'n tijd de nodige rust te nemen, die zij zeker nodig hebben.

Omdat piekeren en stress drastische gevolgen kan hebben, is stress preventie, stress voorkomen, geen overbodige luxe.

Relativeren

Het is een onmogelijke en onnodige opgave om de complete persoonlijkheid drastisch aan te pakken en te veranderen. Iedereen heeft immers zijn slechte en goede kanten qua persoonlijkheid. In plaats van het wanhopig ontkennen of tegenwerken van deze mindere eigenschappen kan je beter een manier zoeken om er op een gezonde manier mee om te gaan. De meeste piekeraars maken de zaken erger en slechter dan ze zijn. Wanneer er iets slechts gebeurt heeft men de neiging om slechts een donkere toekomst zonder sprankje licht voor zich te zien. Hierdoor praat men zich vaak onnodig verder de put in, in plaats van er uit te klimmen. Maar is het inderdaad zo dat de toekomst alleen maar negatieve kanten zal brengen? Wat zou je je beste vriendin aanraden wanneer er iets ernstigs of vervelends gebeurd is? Zou je haar vertellen dat het leven inderdaad geen zin meer heeft, en dat ze er beter meteen een einde aan kan maken, óf wijs je haar op de dingen die wél goed gaan, en op de positieve dingen die nog in het verschiet liggen? En wat betekent je probleem nu eigenlijk als je het plaats in het rijtje van álle problemen op de wereld? Je hebt nog een huis, je kan nog eten, je hebt warme kleding, je hebt vrienden om je heen, je hebt een prachtig natuurgebied om je heen... weegt dit probleem daar werkelijk tegen op?

Wees open

"Maak van je hart geen moordkuil!". Dit gezegde bevat een grote kern van waarheid. Wanneer je je gedachten en emoties voor je houdt kunnen ze zich lekker opstapelen en in een vicieuze cirkel zichzelf versterken. Gedeelde smart is werkelijk halve smart, spreek je gevoelens uit! Dit hoeft niet persé tegen een individu te zijn, dit kan ook tegen je spiegelbeeld, je knuffelbeer, je kat of dagboek.

Het is voor velen erg lastig om ineens over gevoelens en gedachten te praten wanneer je dit nooit eerder gedaan hebt. De drempel om dit te gaan, wordt steeds hoger en hoger. Bedenk echter dat je vrienden er echt niet gek van op zullen kijken wanneer jíj nu eens je hart lucht, daar heb je vrienden voor.

Probeer bij problemen in de relationele sfeer of met vrienden het probleem bij jezelf te houden. Dit betekent niet dat je je mond moet houden en je irritaties je graf inneemt. Dit betekent dat je, wanneer je je ergernis uit, je het beste kan proberen het probleem objectief te beschrijven en vervolgens te vertellen wat dit probleem met jóu doet. Maak geen verwijten of ruzie, daar schiet je meestal weinig mee op. Wanneer je concreet aangeeft wat iets met jou doet is het gemakkelijk begrip te hebben en een oplossing te vinden.

Daag je gepieker uit

In het leven gedragen we ons op een bepaalde manier. We gaan ook op een bepaalde manier met plezierige en minder-plezierige situaties om. Een belangrijke factor die beïnvloedt hóe we ons gedragen is ons gevoel. Wanneer er iets gebeurt waarvan we denken 'dat had nooit mogen gebeuren' of 'had ik dat maar voorkomen' dan gaan deze gedachten ongetwijfeld gepaard met negatieve gevoelens. Je kan schaamte, schuld, verdriet, boosheid of nog andere emoties ervaren. Gebeurtenissen an sich veroorzaken echter geen emoties bij ons. Hetgeen dat een bepaald gevoel kan veroorzaken is onze houding of onze mening over de gebeurtenis. Het ene kind gaat bijvoorbeeld heel hard huilen wanneer het een clown ziet. Het andere kind wordt enthousiast en stapt vrolijk op de clown af. De clown en de situatie zijn exact hetzelfde. De kinderen zijn verschillend. En dát is hetgeen dat het verschil in reactie veroorzaakt: het kind zelf.

4 G's

Ons gedrag bestaat uit verschillende componenten. In de G-training spreekt men van 4 G's:
Gedachten (G1) + Gedachten (G2) = Gevoel (G3) + Gedrag (G4)

• G1 bevat de gebeurtenis an sich
• G2 bevat de gedachten over de gebeurtenis
• G3 bevat de gevoelsreactie op die gebeurtenis
• G4 bevat de gedragsreactie als gevolg van die gedachten

De G-training stelt dat we onze gedachten uit moeten dagen. Als we objectief naar onze gedachten kijken, hoe reëel zijn die dan? Is het inderdaad jouw schuld dat je vriend je verlaten heeft? Waarom dan? Als dit inderdaad door jou kwam (bijvoorbeeld omdat je afspraken niet na kwam), hoe kan je dit dan in de toekomst voorkomen?

Het doel van de G-training is een een reëeler beeld krijgen van onszelf en ons gedrag. Het is een vorm van coaching.