Haar, haarzakje, haargroei

In de huid zitten overal haarzakjes. Die worden bij een baby al gevormd nog voordat hij geboren is. Na de geboorte komen er geen nieuwe haarzakjes meer bij. In iedere haarzakje zit het begin van een haar. Dit begin is de haarwortel en is het gedeelte van een haar dat zich onder je huid bevindt. Via een bloedvaatje brengt het bloed voedsel en zuurstof naar de wortel. De wortel heeft deze stoffen nodig om het haar te laten groeien. Het deel van het haar dat zover is gegroeid en buiten je huid uitsteekt, heet de haarschacht. Een belangrijke stof in het haar is keratine: dit is een hoorstof. Keratine zorgt ervoor dat een haar zo sterk is.

Haarzakje

Elke haar heeft een eigen haarzakje. Zo’n haarzakje ligt ongeveer 4 millimeter onder de huid. Nergens in het lichaam worden zoveel cellen aangemaakt als in een haarzakje. In een haarzakje wordt eigenlijk alles bepaald, namelijk de kleur en de stijl, bijvoorbeeld gekruld haar. Door het samenspel tussen de haren en het licht dat erop valt, ontstaat de kleur van het haar. Het blote oog ziet kleuren in haar. Als een haar onder de microscoop wordt gelegd, wordt duidelijk dat een haar onzichtbaar is.

Groei

Elk haar heeft een eigen leven. Haar groeit aan de onderkant. Nieuwe cellen worden onder de huid gemaakt en duwen de oude cellen door de hoofdhuid. De groei van een haar kan in drie etappes worden verdeeld: de anagene fase is de fase van de groei. De tweede fase, de catagene, is een overgangsfase. De haarwortel wordt losgemaakt en beweegt zich naar het huidoppervlak. Tenslotte is er de rustfase, de telogene. Die eindigt met het uitstoten van de oude haar door een nieuwe anagene haar. Het proces herhaalt zich keer op keer. De duur van deze verschillende fasen is afhankelijk van het deel van het lichaam waarin het haar groeit. Bij het hoofdhaar van een volwassene duurt de anagene fase tussen de twee en zes jaar. De catagene duurt maar enkele weken en de telogene fase duurt op zijn beurt enkele maanden. De haren van de wimpers, wenkbrauwen en de romp gaan maar drie tot zes maanden mee. Elk haarzakje kan in principe 25 keer voor een nieuwe hoofdhaar zorgen. De gemiddelde groeifase van een haar duurt ongeveer drie jaar. Men kan dus ongeveer 75 jaar met een haarzakje doen.

Grijs haar

Oude mensen krijgen vaak grijs haar. Dit komt doordat de melanocyten (de cellen die pigment aanmaken) niet meer vervangen worden. Er komt daardoor dus geen pigment in het haar, waardoor het wit wordt. Alle haren worden niet tegelijkertijd wit, dit gaat in fases.

Onderzoek

Als je een haar goed onderzoekt kun je te weten komen wat iemand de laatste tijd heeft gegeten of gedronken. Ook kun je achterhalen of iemand heeft gerookt. Dit komt doordat haren allerlei stoffen opnemen. Haren kunnen er ook voor zorgen dat de dader van een misdrijf wordt opgespoord. Als de recherche op de plek van een overval een haar vindt, dan bewaren ze die zorgvuldig. De haar wordt in een laboratorium onderzocht. Aan de hand van zo’n DNA profiel kan de dader worden vastgesteld en uiteindelijk als bewijs tegen een verdachte worden gebruikt.

Hoofdluis

Een luis is een parasiet die leeft van menselijk bloed. Het beestje wordt ongeveer 4 millimeter groot en hecht zich met zijn poten aan het hoofdhaar van een persoon. De luis eet twee tot drie keer per dag. Doordat een luis bij het zuigen speeksel verliest krijg je jeuk. Als je luizen hebt kun je ze alleen met antiluismiddelen te lijf gaan.

Feiten

• Op een vierkante centimeter groeien ongeveer 200 haren. Op het hele hoofd groeien gemiddeld zo’n 100.000 haren.
• Aziatische mensen hebben van nature meer haar, ongeveer 120.000.
• Roodharige mensen hebben het minste haar: ongeveer 80.000.
• In veel godsdiensten en bij oude tradities speelt haar een belangrijke rol. Je laat je baard staan, of scheert een kruintje. Daarmee onderscheid je je van de mensen die niet geloven. Er bestaan ook godsdiensten waar het haar van een pasgeboren baby wordt afgeknipt en in een rivier wordt gegooid. Door het haar af te knippen, maakt de baby zich los van zijn of haar moeder en begint het zijn eigen leven.