Angst is verschrikkelijk en heerlijk

Toen er nog geen tv was om ons van tijd tot tijd de stuipen op het lijf te jagen, deden de mensen het zelf. Dij elkaar gekropen rond de haard, luisterend naar degene die het griezeligste spookverhaal kon vertellen. Waarom toch laten ze zich zo graag angst aanjagen door griezelfilms en enge kermisattracties? Wat is de lol van de angst?

Angst

Angst kennen we allemaal. Het is een heel nuttig ding, want het waarschuwt je als er gevaar dreigt. Je lichaam reageert meteen door alle krachten te mobiliseren: er komt adrenaline in je bloed, waardoor je hart sneller gaat slaan, je ademt dieper en sneller, je handpalmen en voetzolen worden vochtig zodat ze minder glad zijn en beter houvast geven (bij vastpakken of wegrennen), je bent klaar om je te verdedigen of te vluchten.

Maar er is niet alleen angst voor direct bedreiging. Er zijn allerlei soorten angst. Zoals de angst voor een dreiging waar je nog niet zeker van bent. Bijvoorbeeld : je hebt ernstig gefaald op je werk en bent bang voor de reacties van je meerderen, al weet je niet zeker hoe ze zullen reageren.

Angsten in je leven

We leven allemaal met bepaalde angsten voor ons leven, liever gezegd, voor de dood, we zijn allemaal bang voor de dreiging en iedereen heeft daar nog wat speciale angsten bij. Maar je kunt met die angsten geen kant op. Wat heb je eraan om bang te zijn dat je leven constant bedreigd wordt door oorlog, terreur, verkrachters en overvallers. Als je daar goed bij stil staat, durf je misschien je bed niet meer uit.

Dus zoeken mensen iets anders, iets kleiners, iets dat overzichtelijker en hanteerbaarder is, en zijn daar bang voor. Zodat ze hun grotere, diepere angsten niet meer hoeven zien. Angstgevoelens hebben we toch, het is het makkelijkste om ze maar op iets kleins te richten zoals bijvoorbeeld een “eng” beest. Als het moet kan je dat toch wel dood meppen, of door iemand anders laten plat slaan. Oorlog kan je niet plat slaan en de dreiging dat mensen niet meer van je zullen houden, die iedereen ook wel eens voelt, kun je ook niet met een spuitbus te lijf gaan.

Griezelfilms

Maar dit is nog steeds geen echte angst voor de lol, al begint het er al iets meer op te lijken. Een griezelfilm is een echte plaatsvervangende angst, daar kun je ook echt lol van hebben. Het leukste aan een griezelfilm is namelijk dat je hem gewoon uit kunt doen of de andere kant op kunt kijken. Dat geeft je een gevoel van macht, je kunt bang zijn zolang het jou uitkomst, je kunt ook ophouden bang te zien als jij dat wilt.

Dat gevoel lijkt een beetje op dat wat je hebt als je in een dierentuin naar de vogelspinnen gaat kijken: “Je kunt mij lekker niks maken, engerd!” Het geeft een nog lekkerder gevoel van macht als je je echt in iets angstigs stort en er zonder kleerscheuren uit tevoorschijn komt, zoals de achtbaan.

Sommige mensen vinden de lichamelijke reactie op angst, de stoot adrenaline die alles 'op scherp' zet, een lekker gevoel, vergelijkbaar met het effect van alcohol of drugs. Bergbeklimmers geven soms openlijk toe dat ze 'verslaafd' zijn aan de angst. En ook hun geeft het een enorm gevoel van macht om in een rechtstreekse confrontatie met doodsgevaar als overwinnaar uit de strijd te komen. Alsof je onsterfelijk bent.

Nou zal bijna niemand het gevoel hebben onsterfelijk te zijn als hij in de dierentuin naar die doodenge slangen staat te kijken. Maar iedereen die wel griezelt van spinnen weet hoe trots je je voelt als je er een hoogstpersoonlijk hebt plat gemept.