Zonlicht en vitamine D-tekort

De zon zorgt voor vitamine D-aanmaak, en speelt daarmee een belangrijke rol voor je gezondheid. Vitamine D is namelijk belangrijk voor je botten en je immuunsysteem, en het gaat vermoeidheid en depressie tegen. Vitamine D krijg je binnen door vette vis, vlees en eieren, maar vooral door zonlicht. Zeker in de winter kan er eenvoudig een tekort ontstaan door het ontbreken van zonlicht.

Vitamine D: Een belangrijke vitamine

Vitamine D is een belangrijke vitamine, die nog weleens vergeten wordt. Je lichaam heeft vitamine D nodig om calcium en fosfor uit voedsel op te nemen. Daarmee is vitamine D (indirect) verantwoordelijk voor gezonde tanden en botten. Ook is vitamine D belangrijk voor celgroei en celdeling, onder andere in relatie tot ons immuunsysteem. Voldoende vitamine D binnenkrijgen is voor iedereen van belang, maar specifiek voor jonge kinderen. Bij veel ouderen komt een vitamine D-tekort voor.

Hoe kom je aan vitamine D?

Vitamine D krijg je binnen door voeding. Het zit in grote hoeveelheden in verse vis, zoals zalm, haring en makreel. In mindere mate is het ook aanwezig in vlees, eieren en roomboter. In Nederland wordt vitamine D daarnaast toegevoegd aan halvarine en margarine, en aan veel bak- en braadboters. Ook aan andere zuivelproducten (specifiek voor jonge kinderen) wordt vaak vitamine D toegevoegd.

Belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht

Een andere belangrijke bron van vitamine D is zonlicht. UV-B straling van de zon zorgt voor de aanmaak van vitamine D.

Een tekort aan vitamine D

Wanneer je een tekort hebt aan vitamine D kun je allerlei klachten krijgen. Sommige daarvan zijn relatief onschuldig; andere zeer ernstig.

• Allereerst kan een tekort aan vitamine D zorgen voor problemen met je botten. Bij kinderen kan rachitis (Engelse ziekte) optreden. Bij volwassenen veroorzaakt een vitamine D-gebrek botontkalking of osteoporose.
• Een tekort aan vitamine D heeft ook effect op je immuunsysteem. Je hebt meer kans op griep en verkoudheid, maar ook op andere ziekten.
• Een vitamine D-gebrek kan ook zorgen voor (extreme) vermoeidheid of depressie, lusteloosheid of angstaanvallen. Het is moeilijk om zelf te constateren dat dit te maken heeft met een tekort aan vitamine D, omdat deze klachten ook vele andere oorzaken kunnen hebben.

Veel mensen hebben last van een vitamine D-tekort

In principe kan iedereen last krijgen van een gebrek aan vitamine D. Er zijn experts die aangeven dat bijna de helft van de Nederlanders last heeft van een gebrek aan vitamine D. Andere schattingen liggen een stuk lager. Feit is wel dat we voor vitamine D voor een groot deel afhankelijk zijn van de zon; het lukt de meeste mensen niet om hun benodigde hoeveelheid vitamine D binnen te halen door middel van alleen voeding.

Gebrek aan vitamine D in de winter

In de winter schijnt de zon minder uren per dag en is de straling minder sterk. Dan is het extra moeilijk om aan voldoende vitamine D te komen. De kans op een tekort is dan extra groot. Bepaalde bevolkingsgroepen hebben een extra risico op een tekort aan vitamine D. Denk bijvoorbeeld aan mensen die veel bedekkende kleding dragen (bijvoorbeeld een burka of nikab), of mensen die weinig buiten komen (bijvoorbeeld vanwege nachtdiensten). Maar ook mensen met een donkere huidskleur. Zij hebben namelijk extra bescherming in hun huid tegen bijvoorbeeld UV-B straling. Zij hebben dus veel meer straling nodig voor dezelfde hoeveelheid vitamine D.

Of je nu in een risicogroep valt of niet, wanneer je last hebt van een gebrek aan vitamine D is het van belang om dit aan te vullen. Dat kan door middel van voeding: vette vis of voedingssupplementen.

Lichttherapie en vitamine D aanmaak

Bij lichttherapie stel je jezelf ook bloot aan licht en straling, maar de samenstelling van dit licht is heel anders dan van de zon. Lichttherapielampen produceren geen UV-B straling en zorgen daarom ook niet voor de aanmaak van vitamine D. Wel stimuleert lichttherapie de aanmaak van melatonine en serotonine. Dit kan helpen bij het voorkomen en wegnemen van een (winter)depressie.

Lees verder

• Zonnebank kopen of zonnen in een zonnestudio
• Winterdepressie: Lichttherapie tegen de winterdip