Waar of niet waar? Fabels en feiten over roken

Over het roken van sigaretten, sigaren en de pijp, doen veel verhalen de ronde. Lichte sigaretten zouden minder schadelijk zijn. Wie niet inhaleert, krijgt geen longkanker. Roken maakt slank. Zo nu en dan een sigaret roken, kan geen kwaad. Het roken van de waterpijp is minder schadelijk. En ben je eenmaal begonnen met roken, dan heeft stoppen met roken weinig zin meer. Maar wat is er van al deze beweringen nu waar en wat niet?

Lichte sigaretten zijn minder schadelijk

Niet waar! Ook als sigaretten wat minder kriebelen in de keel en ook anderszins wat beter te verdragen zijn, wil dat niet zeggen dat ze minder schadelijk zijn. Aan lichte sigaretten wordt niet alleen vaker getrokken, er wordt ook dieper geïnhaleerd. Lagere nicotine-, teer- en koolmonoxideniveaus zijn daarom niet synoniem aan minder belasting met schadelijke stoffen. In de veronderstelde “lichtgewichten” steken dezelfde kankerverwekkende stoffen als in zwaardere sigaretten.

Wie niet inhaleert, krijgt geen longkanker

Is enkel paffen gezonder dan inhaleren? Wat denk jij? Niet waar! Het risico op longkanker neemt in principe altijd toe zodra het lichaam met sigarettenrook in contact komt. Dat geldt uiteraard in het bijzonder bij het inhaleren, dus door inademing van de rook in de longen. Maar ook het simpel puffen van een sigaret is gevaarlijk. En ook bij passief roken kunnen ziekten zoals kanker ontstaan.

Roken maakt slank

Ook deze bewering is niet waar! Roken is zeker geen middel om af te vallen of om slank te blijven! Met name meisjes en jonge vrouwen hebben angst om er kilo’s bij te krijgen en gebruiken het effect van nicotine als eetlustremmer. De snel opgestoken sigaret stopt het opkomend hongergevoel. Maar nicotine bezit ook nog andere effecten: het is niet alleen erg giftig en verslavend, maar het is ook verantwoordelijk voor een hoger energieverbruik van het lichaam. Na een rookstop houdt de werking van nicotine op en daalt het basis-energieverbruik. Dat verklaart waarom veel mensen dikker worden nadat ze gestopt zijn met roken. Gemiddeld komen er een drietal kilo bij op de weegschaal. Krijgt het lichaam plotseling geen nicotine meer, dan reageert het vaak ook met onbedwingbare trek, vooral in zoetigheid. Maar dat verschilt van persoon tot persoon.

Vooral zware rokers nemen in gewicht toe na het stoppen met roken

Ongeveer 60% van de ex-rokers wordt zo’n 2,5 tot 4 kg zwaarder. Vooral voormalige zware rokers (meer dan 20 sigaretten per dag) worden erdoor getroffen. Het is erg belangrijk dat je na je laatste sigaret op je voeding let. Je normale eetlust keert terug en het ontbreken van een "sigaret-naar-de-mond-reflex" wordt al snel vervangen door snoepen. Het spreekt voor zich dat je dan dikker wordt. Met de juiste voeding voldoende lichaamsbeweging, kan je op een gezonde manier gewicht verliezen. Eén ding is zeker: hopen op een goed figuur met behulp van een sigaret, is veel gevaarlijker voor je gezondheid dan je zonder rook lekker in je vel te voelen. Ook al is dat met enkele kilo's meer.

Stoppen met roken loont niet?

Wie eenmaal begonnen is met roken, kan net zo goed blijven roken. Is die bewering waar of niet waar? Welnu, stoppen met roken is altijd de moeite waard, op elke leeftijd en ongeacht hoeveel men heeft gerookt. Maar hoe eerder je stopt, hoe beter. Na het stoppen met roken, begint het lichaam zich te herstellen. Al na enkele uren wordt het beter voorzien van zuurstof. En twee tot drie dagen later kan je al weer beter ruiken en smaakt alles beter. En een aantal jaren na het stoppen vermindert ook weer het risico op kanker en het risico op hart- en vaatziekten.

Nu en dan een sigaret kan geen kwaad?

Die bewering heb je ongetwijfeld wel eens gehoord. Maar is dat ook zo? De waarheid is heel simpel: elke sigaret is schadelijk voor je lichaam en kan je leven verkorten. Een ondergrens voor “schadelijk” roken bestaat niet. Gelegenheidsrokers en rokers die maar bij hoge uitzondering naar een sigaret grijpen, leven weliswaar gezonder dan zware rokers met twee pakjes per dag, maar ook af en toe roken verhoogt het risico op kanker en belast de luchtwegen.

De rook van de waterpijp is minder schadelijk

Veel mensen denken dat de rook van een waterpijp, ook wel shisha genoemd, gezonder is dan die van een sigaret. Maar die veronderstelling is niet juist. Het roken van de waterpijp is net zo schadelijk als het roken van sigaretten. Tabaksrook is een giftig mengsel, zelfs als die uit een waterpijp komt. Als men bedenkt dat men doorgaans langer “lurkt” aan een waterpijp, dan neemt het lichaam nog aanzienlijk meer nicotine op dan bij het roken van een sigaret. En aangetoond is dat nicotine verslavend is. De andere bestanddelen uit de rook van sigaretten en waterpijpen zijn inderdaad nagenoeg gelijk, maar het gehalte van die stoffen is soms duidelijk verschillend. Zo is de rook van waterpijpen voor een deel giftiger dan die van sigaretten zonder filter.

Tabaksrook bevat tal van giftige stoffen, ook bij de waterpijp

De tabak in een waterpijp verbrandt niet, maar verkoolt bij lage temperaturen. Het water in de pijp koelt daarbij alleen de rook, maar filtert geenszins, zoals vaak wordt beweerd, de giftige en kankerverwekkende stoffen. En daarvan zijn er in de rook heel wat, zoals bijvoorbeeld acroleïne, arseen, en formaldehyde of giftige zware metalen zoals chroom, nikkel, kobalt en lood. En ook teer wordt ingeademd, zelfs wanneer het pakje vermeldt "bevat 0 gram teer". Het spul dat eigenlijk alleen thuishoort in de wegenbouw, zit ook niet in tabak, maar ontstaat pas bij de verbinding met zwavel. Het komt vervolgens in de longen en verkleeft in toenemende mate de van levensbelang zijnde longblaasjes. Dat kan tot verkleuring van de longen leiden en heet dan “rokerslongen”.

Shisha roken kent ook nog andere specifieke risico's

Kortom, de gezondheidsrisico's van shisha en sigaretten roken zijn vergelijkbaar hoog. Typische gevolgen ervan zijn verhoogd optreden van hart- en vaatziekten, verhoogd risico op kanker, maar ook nadelige effecten op het ongeboren kind bij zwangere vrouwen. Bovendien bestaat bij het roken van de waterpijp het gevaar van overdracht van koortsuitslag (herpes), geelzucht (hepatitis) en de longziekte tuberculose, als het mondstuk niet voor elke trek van een ander persoon gewisseld wordt.