Gezond eten, wat is dat?

Gezond eten betekent vooral natuurlijke en gevarieerde voeding. Gouden regel voor gezond eten is daarom afwisseling en maat houden. En een gezonde, evenwichtige voeding kan veel vervelende aandoeningen voorkomen. Ontdek hoe dieet en levensstijl uw welzijn kunnen beïnvloeden.

Wat is eigenlijk gezond eten?

De meningen over gezond eten lopen nogal uiteen. In talrijke onderzoeken en studies worden standpunten gehuldigd die vaak haaks op elkaar staan. Tientallen jaren bijvoorbeeld werd vet verfoeid, maar tegenwoordig zijn essentiële vetzuren zoals Omega-3 en Omega-6 door voedingsdeskundigen weer in ere hersteld. Lees in dat verband de bijdrage "Hoe staat het met jóuw oliepeil?"

Dat de voedingswetenschappers tot zulke uiteenlopende opvattingen komen, wordt ook veroorzaakt door de aard van hun onderzoeksopdracht. Ons fysieke welzijn wordt door veel zaken beïnvloed, niet alleen door wat we eten. Daar komt bij dat nauwkeurige onderzoeken naar de eetgewoonten van mensen duur en ingewikkeld zijn.

Vaak beperken onderzoeken zich alleen tot bepaalde deelgebieden of wijden ze zich aan een enkel ingrediënt, zonder andere elementen daarbij te betrekken. Waterdichte bewijzen van positieve effecten van afzonderlijke voedingsmiddelen zijn er bijna niet. Daarom moeten geïnteresseerde leken al te nadrukkelijke beloftes en aanbevelingen met een gezonde portie argwaan bekijken.

Gezonde voeding is niet voor iedereen gelijk

Zo verschillend als mensen zijn, zo verschillend zouden ook voedingsadviezen moeten zijn. Het valt zelfs niet mee om voor één enkel individu een ideaal voedingsadvies samen te stellen. Voedselintoleranties, verschillende energiebehoefte, erfelijke aanleg, tal van zaken beïnvloeden wat in een individueel geval gezond is.

Vijf tips om gezond te eten

Luister vooral naar uw eigen lichaam en eet bewust. Enkele eenvoudige principes kunnen daarbij helpen:

• Hoe gevarieerder, hoe beter. Granen bevatten andere voedingsstoffen dan noten. Om van alle vitamines en mineralen iets binnen te krijgen, moeten niet altijd dezelfde eetwaren op uw bord belanden. Dit geldt ook voor andere voedingsmiddelen: pasta, rijst of aardappelen, kool, venkel of spinazie, vlees, vis of kaas. Het is de mix die het doet.
• Houd maat. Wie regelmatig uit pure gewoonte veel zoetwaren of kaas naar binnen werkt, zal vroeg of laat waarschijnlijk de trek daarin verliezen. Geniet er liever bewust van en u zult meer plezier aan het eten beleven. Wie weinig eet, leeft langer en sterft gezonder.
• Neem de tijd. Neem voldoende tijd om te eten en ook in de voorbereiding ervan. Wie dagelijks 4 uur televisie kijkt, heeft natuurlijk weinig tijd voor gezond eten. Maar wie een half uur meer investeert in het doen van de boodschappen en bijvoorbeeld eens een boerderijwinkel bezoekt, kan aanzienlijk meer en gezonder genieten.
• Gebruik natuurlijke voedingsmiddelen. Ons eten moet zo natuurlijk mogelijk zijn. Hoe minder behandeld, hoe groter de kans dat een levensmiddel alle belangrijke bestanddelen bevat. Nagenoeg elke bewerking vermindert de hoeveelheid waardevolle ingrediënten. Hoe verser en hoe minder bewerkt een levensmiddel is, des te volwaardiger is het.
• Drink je fit! Een evenwichtige vochthuishouding is van wezenlijk belang voor onze gezondheid en onze prestaties. Niet alleen fysieke belasting en transpiratie verlangen vocht. Ook bij denkarbeid moeten men veel drinken om de waterbalans in het lichaam op peil te houden, en dat niet alleen bij hoge temperaturen. Geen wonder, want de mens bestaat voor 60% uit water. Zonder voldoende vocht zou onze bloedbaan de geest geven, voedingsstoffen zouden niet meer vervoerd kunnen worden naar onze cellen en we zouden uitdrogen. Het is dus erg belangrijk om de vochtbalans in evenwicht te houden.

Lekker eten is de basis van elke gezonde voeding

Veranderingen in eetgewoonten hebben tijd nodig. Wie van de ene dag op de andere dag alles overboord gooit, kan bijna alleen maar mislukken. Pas uw gewoontes geleidelijk aan als u nieuwe dingen wil proberen. Wie bijvoorbeeld niet van groenten houdt, moet zo nu en dan bewust eens een nieuwe soort proberen. Maar dan ook echt de smaak bewust ondergaan, want op die manier raken uw smaakpapillen er sneller aan gewend. En lekker eten moet toch de basis zijn van elke voeding.

Focus niet overdreven op gewicht

Veel mensen beginnen zich pas om hun voeding te bekommeren omdat ze ontevreden zijn over hun gewicht. Geen wonder. Volgens actuele cijfers kampt 65% van de mannen en ongeveer de helft van alle vrouwen met overgewicht. Een algemeen gangbare graadmeter voor overgewicht (obesitas) is de Body Mass Index (BMI), een verhouding die wordt berekend uit het lichaamsgewicht en de lengte.

De BMI alléén is echter maar een indicatie. Hij negeert bijvoorbeeld de verhouding spiermassa/vet. Op die manier hebben ook bodybuilders al snel last van overgewicht. Of een iets hogere BMI automatisch ongezonder is, is omstreden. Maar hoe dan ook, extreme obesitas leidt absoluut tot een verhoogd ziekterisico.

Belangrijk is dat mensen zich goed voelen bij hun gewicht, ook al is dat ietsje hoger. Laat u zich daarom niet onzeker maken door dieetgoeroes of de alom zichtbare slankheidrages. Elke persoon heeft zijn persoonlijke ideale gewicht waarbij aanleg ook een belangrijke rol speelt. Als u iets aan uw gewicht wil veranderen, moet u zich eerst zorgvuldig informeren over de voor- en nadelen van de verschillende diëten. En in geval van extreem overgewicht is het in ieder geval beter om een arts te raadplegen.

Beweging helpt bij afvallen

Zowel voor het gewicht alsook voor de gezondheid is naast bewuste voeding vooral beweging belangrijk. Ook hier moet weer ieder voor zich de juiste balans vinden. En bedenk, alle begin is moeilijk! Als u onderstaande tips opvolgt, bent u in ieder geval goed bezig:

• leg kortere afstanden te voet of per fiets af in plaats van in de auto;
• neem de trap naar boven in plaats van de lift;
• maak in het weekend eens een fietstocht of een wandeling, die bezorgen frisse lucht en beweging;
• neem de suggesties ter harte in de bijdrage "Sporten en afvallen" en zoek een sport die u leuk vindt.