Ouderen vallen snel en revalideren moeizaam

Met de vergrijzing neemt het aantal gevallen van ouderen die vallen toe. Het probleem is vooral dat ouderen een grotere kans lopen op complicaties. Ouderen zijn kwetsbaar en als men niet meer vrij kan bewegen dan komt men in een negatieve spiraal terecht. Door minder te bewegen ontstaan ook andere klachten zoals overgewicht. Bewegen en het voorkomen van overgewicht zijn noodzakelijk voor iedereen maar speciaal ouderen lopen een groter risico. Alert zijn om niet te vallen is van het grootste belang. Daarom worden er in het gehele land cursussen valpreventie voor ouderen georganiseerd.

• Ouderen en botbreuken
• Vallen in huis
• Project Ziekenhuis Almelo ZGT
• De ligging verminderen en snel bewegen
• Waarom breken vrouwen vaker een heup dan mannen
• Bewegen en overgewicht
• Wat kunnen ouderen doen om vallen te voorkomen
• Valboete
• Cursus valpreventie

Ouderen en botbreuken

Ieder jaar zijn er ouderen in Nederland die een botbreuk krijgen. Een kwart van de ouderen die een heup breken overlijden daarna binnen één jaar. In 2017 werd bekend dat Ieder jaar ongeveer 25 duizend mensen een heup breken. Dit is een erg ingrijpende gebeurtenis. De helft van deze patiënten kan niet meer thuis wonen. Het zijn meer vrouwen dan mannen die een heup breken.

Vallen in huis

De helft van de ouderen valt in huis en dit kan zijn in de douche of het toilet maar ook de trap kan gevaarlijk zijn. De andere helft valt buitenshuis en dit kan zijn met de fiets maar ook kan men struikelen over losse stenen of door een obstakel het evenwicht verliezen. Heeft men eenmaal iets gebroken dan geneest een oudere niet zo snel en zijn de gevolgen ernstig. De ziekenhuizen kunnen door de komende vergrijzing in de komende jaren een grote toename van breuken tegemoet zien en het is belangrijk dat ouderen zich bewust worden van de vergrote kans die ze hebben op vallen. Ook kan het zijn dat een oudere plotseling zonder direct aanwijsbare oorzaak duizelig wordt en valt. Vooral bij mensen van zeventig jaar en ouder die thuis wonen is het gevaar van vallen groot.

Project Ziekenhuis Almelo ZGT

Het is algemeen bekend dat veel ouderen nogal wat medicijnen slikken. Als een patiënt in het ziekenhuis komt zal er dus eerst gekeken worden naar de noodzaak van het medicijngebruik. Daarnaast is snelle hulp vooral noodzakelijk. In het ziekenhuis te Almelo werd in 2014 een project opgestart waarbij men probeert om de patiënten zo snel mogelijk te opereren. Wachttijden zijn teruggebracht. Op 24 april 2018 kon hier een feestje worden gevierd omdat het project "Up en Go na een heupfractuur" een succes was gebleken. Door intensief samen te werken in de zorgketen is er veel verbeterd. Gezamenlijk werd een transmuraal zorgpad ontwikkeld

De ligging verminderen en snel bewegen

Vervolgens probeert men de tijd die men in het ziekenhuis moet liggen te verminderen met het doel de patiënt zo snel mogelijk weer mobiel te krijgen. Zodra de operatie klaar is dient de patiënt weer langzaam onder begeleiding te gaan lopen. In het behandelend team zit een traumachirurg, een geriater, een fysiotherapeut en verpleegkundigen. De spil is de nurse-practioner die het contact met de patiënt onderhoudt. Men heeft in Almelo het aantal urineweg-infecties al met de helft kunnen verminderen door de nieuwe werkwijze waarbij de patiënt weer snel in beweging komt en ook het aantal sterfgevallen is verminderd. De geriater is vanaf het begin bij de behandeling betrokken. Dit is ook nodig omdat ouderen vaak verward raken na een operatie waardoor men gaat denken aan dementie, terwijl dit meestal helemaal niet het geval is.

Waarom breken vrouwen vaker een heup dan mannen

Na het vijftigste jaar verandert bij vrouwen de hormoonhuishouding en kan botontkalking of osteoporose ontstaan. Toch is botontkalking goed te behandelen met medicijnen of een jaarlijkse injectie. Het slikken van calcium en andere preparaten heeft wel zin maar dan moet men de botten steeds goed belasten.

Bewegen en overgewicht

Bewegen blijft de belangrijkste manier om een goede gezondheidstoestand te behouden. Daarnaast is het voorkomen van overgewicht erg belangrijk. Wanneer men eenmaal een keer gevallen is dan is het te begrijpen dat de angst groot is om weer te vallen, hierdoor zal men voorzichtig zijn met de kans op nog minder beweging en men komt in een neerwaartse spiraal waarbij gewichtstoename op de loer ligt.

Wat kunnen ouderen doen om vallen te voorkomen

Zelf eens kritisch kijken naar de veiligheid in huis is van groot belang. Denk daarbij aan:

• Men valt vaak over losse obstakels, daarom is het belangrijk losse kleedjes in huis te vermijden
• Niets op de grond te laten slingeren. Speelgoed van bijvoorbeeld kleinkinderen direct na het bezoek wegbergen
• Bij het wandelen buiten stevige wandelschoenen aan, denk aan natte bladeren
• De trap behoedzaam aflopen en beter 2 keer lopen dan teveel in de handen nemen bij het traplopen
• Vermijd het op krukjes of wankele trappen klimmen, vraag zo nodig hulp
• Bedenk dat je duizelig kunt worden en daarom beter niet op trapjes kunt gaan staan
• Bij snoeiwerkzaamheden in de tuin niet te ver proberen te reiken waardoor men het evenwicht verliest
• Gereedschap en tuingereedschap snel wegbergen
• In donker eerst licht aanmaken voor men gaat lopen
• Pas op met scheve stoeptegels of obstakels op de weg, neem zo nodig een wandelstok

Valboete

Een vreemde maatregel werd in 2017 genomen door diverse organisaties. Mensen die de noodknop gebruiken wanneer ze hulp nodig zijn dienen een bedrag te betalen voor de komst van de zorgverlener. Dit kan oplopen tot 49,50 euro per keer. In de volksmond wordt dit een valboete genoemd. Sommige organisaties hanteren de boete alleen wanneer er meerdere keren gebruik gemaakt wordt van de noodknop. Het gevolg hiervan is dat ouderen proberen om zorg te mijden en niet tijdig de hulp inschakelen die nodig is.

Cursus valpreventie

Tenslotte worden er op diverse plaatsen in het land cursussen gegeven in valpreventie voor mensen met osteoporose. De Sint Maartenskliniek in Nijmegen is hiermee als eerste gestart. Hier worden trainingen gegeven aan ouderen met de mooie term Vallen Verleden Tijd. Op meerdere plaatsen in Nederland wordt deze cursus gegeven. Hierbij worden 10 bijeenkomsten gehouden van 1,5 uur en de cursus bestaat uit drie onderdelen te weten:

• Op de hindernisbaan leert men obstakels te vermijden
• Veilig leren bewegen in een drukke omgeving door sport en spel
• Valtraining om veilig te vallen als men toch uit balans raakt.