De geneeskracht van wijnstok

Wijn kennen we allemaal als bedwelmende alcoholische drank die maar zeer beperkte positieve eigenschappen heeft; eerder veel meer negatieve. Druiven, waarvan wijn is gemaakt, zijn zeer gezond. Tegenwoordig zijn er vooral pitloze druiven te koop maar in de pit zitten juist erg veel gezonde stoffen. De pitten worden in de fytotherapie samen met de bladeren gebruikt als geneesmiddel bij diverse aandoeningen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving wijnstok
• Wijnstok in de antieke tijd
• Wijnstok in de volksgeneeskunde
• Werkzame stoffen wijnstok
• Druivenblad bij bloedvatproblemen
• Uitwendige toepassing van druivenbladeren
• Draf bij obesitas
• Geneeskracht van druiven
• Raadpleeg een fytotherapeut

Naamgeving wijnstok

In de wetenschap gebruiken we Latijnse namen voor planten zodat iedereen het over dezelfde plant heeft. Door mogelijke taalverwarring is het namelijk een plantnaam in de eigen taal te gebruiken. De Latijnse naam voor wijnstok is Vitis Vinifera. Vitis betekent ´druif´ en vinifera ´wijndragend´. In het Nederlands heeft de plant enkele bijnamen: Rode wijnstok, Rode wingerd, Wijngaardstok. De vrucht van de wijnstok wordt uiteraard druif genoemd.

Wijnstok in de antieke tijd

De Soemeriërs worden gerekend als eerste wijnverbouwers, Volgens geschiedkundigen vonden vrijwel alle vormen van moderne samenleving het eerst in Soemerië plaats. Vanuit Soemerië heeft de wijnbouw zich verspreid in alle richtingen, naar Perzië, India, het antieke Egypte en het oude Griekenland. De wijnbouw kwam pas goed op gang in Egypte. Men zei er dat wijn van Osiris kwam. In het antieke Griekenland werd wijn met water, kruiden en honing vermengd en vervolgens opgedronken. Druivenpiiten werden door de oude Grieken gestampt en met azijn vermengd waarna het een geneesmiddel tegen aambeien was. Dioscorides, pionier der geneeskunde en kruidenwetenschap, zag in de groene druif een geneesmiddel bij constipatie. De bladeren en ranken wendde hij aan als hoofdpijnmedicijn. Plinius bereidde van druivensap een zalf die hij gebruikte tegen ontstekingen. Op een gegeven moment liet men in plaats van de ranken over het land groeien, de wijnstok omhoog klimmen langs een paal. Vervolgens begon men ze te snoeien. Het bleek dat de druiven hierdoor veel groter werden. De antieke Romeinen waren grote wijnfans. Ze brachten het mee naar Duitsland en Frankrijk waar deze drank tot op de dag van vandaag onverminderd populair is.

Wijnstok in de volksgeneeskunde

In de volksgeneeskunde werden wijnbladeren voor hun samentrekkende en bloedstelpende eigenschappen gebruikt bij bloedende aambeien. Onrijpe druiven werden ingezet om keelpijn te bestrijden. Rozijnen, oftewel gedroogde druiven, werden aangewend om vermagering en constipatie tegen te gaan. In de jaren 70 van de 20e eeuw werden in Frankrijk voor het eerst de druivenpitten onderzocht en vond men dat er OPC´s of Oligomere ProCyaniden in zaten welke een zeer sterke rol spelen als antioxidant. Bovendien hebben OPC´s een bloedsomloopbevorderende werking.

Werkzame stoffen wijnstok

Van wijnstok worden de druivenpitten, het blad, het draf of overblijfsel na het persen en de druiven gebruikt in de fytotherapie. In elk deel van de wijnstok zitten weer andere werkzame stoffen.
Het blad bevat: en groot aantal flavonoïden zoals flavanolen, anthocyanen, flavonolen en flavonen, fenolzuur, tanninen, resveratrol, benzoëzuur, benzaldehyden, mineralen, organische zurewn zoals wijnsteenzuur, appelzuur, barnsteenzuur, en protocatechuzuur, kaliumbitartraat, calciumbitartraat, calciummaleaat, vitamine C en etherische olie.

Het draf bevat: OPC´s, anthocyanen, tanninen, slijmstoffen.

De druiven bevatten: Zes soorten natuurlijke suikers, 19 soorten aminozuren, drie soorten vetzuren, de fytosterolen betasitosterol en ergosterol, minstens 12 soorten polyfenolen waaronder quercetine en kaemferol, de vitaminen B1, B2, B3, B5, B6, C en E, de mineralen calcium, boron, ijzer, magnesium, mangaan, kalium, fosfor, seleen en silicium, vezels, enzymen, azijnzuur, benzoëzuur, caffeïnezuur, chlorogeenzuur, citroenzuur, melkzuur, malonzuur en oxaalzuur.

Druivenblad bij bloedvatproblemen

Het blad werkt net als de druivenpitten genezend voor bloedvaten en haarvaten maar de pitten werken iets sterker. Sommigen zullen wellicht niet op de hoogte zijn van de eetbaarheid van druivenbladeren. Je kunt er heerlijke dolma´s van maken; dat is rijst verpakt in druivenblad. Druivenbladeren beschermen de wanden van de bloedvaten en zorgen voor een betere aderlijke bloedsomloop. Druivenpitten mogen wellicht een effectiever medicijn zijn maar druivenbladeren hebben als voordeel dat je ze kan gebruiken in gerechten. Om de medicinale werking van druivenbladeren wordt het door de fytotherapeut voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Broze haarvaten, zwakke haarvaten, couperose,
• Druivenblad / Bron: Joachim Schmid, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  Blauwe plekken bij een licht stootje,
• Bloeduitstortingen, petechiën of puntvormige bloedingen,
• Aambeien,
• Spataderen,
• Voorkomen van aderwandontsteking,
• Aderverkalking,
• Overdreven menstruele bloedingen,
• Abnormale menopauzale bloedingen,
• Opvliegers en andere overgangsklachten,
• Mondslijmvliesontsteking,
• Tandvleesontsteking,
• Keelpijn, amandelontsteking,
• Oogbindvliesontsteking.

Uitwendige toepassing van druivenbladeren

Omdat het een samentrekkende en ontstekingsremmende werking heeft worden druivenbladeren door fytotherapeuten uitwendig aanbevolen bij de volgende indicaties:
Spoelen en gorgelen:

• Mondslijmvliesontsteking,
• Tandvleesontsteking,
• Keelpijn, amandelontsteking,

Oogbad, wassen, kompressen:

• Oogirritaties door zwembadwater, zeewater,
• Oogirritaties door vermoeidheid en rook,
• Oogbindvliesontsteking.

Draf bij obesitas

In draf zitten veel slijmstoffen die 20 maal van hun gewicht kunnen opnemen aan vocht. Daardoor krijg je sneller een verzadigingsgevoel. Dat is de reden dat draf wordt gebruikt door mensen met obesitas. Je hebt eerder het gevoel vol te zitten; sterker nog je zit daadwerkelijk vol. Daardoor kun je jezelf niet overeten. Een ander voordeel van draf is dat het de spijsvertering soepeler doet verlopen. In sommige gevallen heeft een slecht werkende lever die constipatie veroorzaakt te maken met obesitas. Door draf te eten zul je makkelijkere stoelgang krijgen. Een extra voordeel van draf is dat het de bloedsuikerspiegelverhoging na een maaltijd binnen de perken houdt. Dat komt omdat de slijmstoffen de koolhydraten ´omhullen´ waardoor de spijsvertering geleidelijker plaats vindt. Deze medicinale werkingen maken draf een prima inzetbaar middel bij:

• Obesitas,
• Constipatie,
• Te hoge bloedsuikerspiegel welke kan leiden tot diabetes mellitus.

Geneeskracht van druiven

• Omdat de druiven de omzetting van LDL-cholesterol naar oxycholesterol verhinderen is het een prima middel om aderverkalking en hart- en vaatziekten tegen te gaan.
• Wanneer je een ziekte hebt gehad zijn druiven een prima middel om aan te sterken,
• Omdat het galsecretiebevorderend, leverreinigend en spijsverteringsstimulerend worden druiven bij dyspepsie aangewend.
• Druiven werken laxerend en worden daarom als constipatiemiddel ingezet.
• De druif is bloedzuiverend en kan om die reden bij artritis, artrose, ontgiftinsprogramma´s en netelroos worden voorgeschreven.

Raadpleeg een fytotherapeut

Wie wijnstokdelen als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Extracten en medicijnen in de vorm van moedertinctuur, poeder, gedroogd kruid, vloeibaar extract en afkooksel dienen alleen op voorschrift van bevoegden aangewend te worden. Een fytotherapeut kan daarover meer vertellen net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Daarnaast bestaan er heilzame combinaties met kruiden. Sommige kruiden kunnen elkaars werkingen versterken; dat wordt synergie genoemd. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.